انواع قرص ضد‌ تهوع، بهترین دارو برای رفع حالت‌ تهوع

شما هم حتما برای یکبار هم که شده دچار حالت تهوع و استفراغ شده باشید. اگر این حالت خفیف باشد می‌توانید از گیاه درمانی مانند زنجبیل استفاده کنید اما در موارد حادتر باید به دلایل اصلی بروز حالت تهوع و استفراغ توجه کرده و با مصرف داروی مناسب این حالت برطرف می‌شود. اما اگر در این هنگام داروی دیگری مصرف می‌کنید برای اینکه با داروی ضد تهوع تداخلی نداشته باشد حتما با یک پزشک داروساز حرفه ای تماس بگیرید و با احتیاط بیشتری قرص ضد تهوع را مصرف کنید.

این را به یاد داشته باشید انتخاب بهترین دارو برای حالت تهوع و استفراغ به علت اصلی حالت تهوع، سن و جنس بیمار بستگی دارد و توصیه می‌کنیم حتما قبل از استفاده با یک پزشک داروساز مشورت کنید. در این مطلب کافه نبض با ما همراه باشید تا برخی از قرص‌های ضد تهوع شناخته شده، اثرات و عوارض آنها و همچنین چند روش درمان خانگی را برای رفع حالت تهوع بشناسید تا هنگام بروز این مشکل بتوانید بهترین انتخاب را داشته باشید. تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

علت حالت تهوع و استفراغ چیست؟

ابتدا بهتر است تعریف درستی از تهوع و استفراغ داشته باشید تا بتوانید علت بروز آن‌ها را بشناسید. تهوع یک حالت ناخوشایند و ناراحتی در معده است که معمولا قبل ازاستفراغ رخ می‌دهد اما حتما به استفراغ ختم نمی‌شود.  به خالی کردن معده با فشار به صورت ارادی و غیر ارادی استفراغ گفته می‌شود. باید بدانیم تهوع و استفراغ بیماری نیستند بلکه می‌توانند نشانه بیماری باشند که در کودکان و بزرگسالان به دلایل متعددی رخ می‌دهند. حالت تهوع و استفراغ در شرایط یا وجود بیماری های زیر ممکن است اتفاق بیفتد:

• فشار‌ روحی و هیجانی زیاد مثل استرس یا ترس زیاد
• پرخوری
• مسمومیت‌ غذایی
• اوایل دوران بارداری (50 تا 90 درصد زنان باردار دچار حالت تهوع می‌شوند)
• عوارض ناشی از مصرف برخی از داروها
• تومور‌ مغزی و یا ضربه مغزی
• برخی عفونت‌ها مثل عفونت معده
• وجود برخی زخم‌های عمیق
• حمله قلبی
• خوردن سموم
• آپاندیسیت
• انسداد روده و……

البته علت استفراغ در سنین مختلف (بزرگسالان و کودکان) متفاوت است، حالت تهوع و استفراغ در کودکان به خاطر پرخوری، اضطراب و استرس، تب شدید، مسمومیت‌ غذایی، آلرژی به شیر، عفونت‌ ویروسی، بیماری حرکتی، سرفه شدید و انسداد روده اتفاق می‌افتد. محدوده زمانی استفراغ می‌تواند به شناخت علت آن کمک کند، اگر حالت تهوع و استفراغ 1 تا 8 ساعت بعد از غذا خوردن باشد نشانه مسمومیت‌ غذایی و یا التهاب دیواره معده، زخم معده و یا پرخوری عصبی است.

روش‌های درمان حالت تهوع و رفع حالت استفراغ

بدون در نظر گرفتن سن بیمار و علت استفراغ و تهوع می‌توانید موارد زیر را برای درمان حالت تهوع به کار ببرید:

• نوشیدن مایعات به مقدار بیشتر، البته باید مایعات را به صورت تدریجی مصرف کنید.
• پرهیز از خوردن غذاهای جامد
• اگر استفراغ تا 24 ساعت ادامه پیدا کند به خاطر جبران آب ازدست رفته بدن می‌توان از ORS استفاده کرد. (البته حتما با پزشک خود مشورت کنید)
• اگر استفراغ به دلیل همزمانی با درمان‌های سرطان است حتما با نظارت پزشک داروی ضد تهوع مصرف کنید.
• زنان بارداری که از بیماری صبحگاهی ( حات تهوع و استفراغ هنگام بیدار شدن) رنج می‌برند می‌توانند قبل از خوابیدن اسنک‌های پروتئینی (حاوی پنیر و گوشت کم چرب ) و یا پیش از بلند شدن از رختخواب مقداری بیسکوییت میل کنند.
• باید این را در نظر داشته باشید که برای درمان و کاهش حالت تهوع و استفراغ می‌توانید از نسخه‌های پزشکی و گیاهی استفاده کنید اما به شرطی که دارو را از داروساز یا پزشک متخصص و داروی گیاهی را از متخصص آن تهیه کنید. با ما همراه باشید تا در ادامه به معرفی چندین قرص ضد تهوع، مدت تاثیر، عوارض آن‌ها و نیز چند روش درمان خانگی و سنتی بپردازیم.

چند نوع قرص ضد‌‌ تهوع داریم؟

حالت تهوع از مشکلاتی است که حداقل چندین باردر طول زندگی آن را تجربه کرده‌اید که اکثراً به دلیل مشکلات گوارشی، بارداری، هیجان و استرس زیاد اتفاق افتاده‌ است. برای هر کدام از علت‌های تهوع و استفراغ، قرص مخصوص ضد‌تهوع وجود دارد که به درمان آن کمک می‌کند.

• توصیه پزشکان برای مصرف متوکلوپرامید چیست؟

قرص ضد‌‌‌ تهوع ماشین

برای بسیاری از مردم مسافرت در کنار همه لذت‌ها و فوایدی که دارد، عذاب‌آور است. شاید شما هم هنگام مسافرت دچار سرگیجه، تهوع، استفراغ، عرق‌ سرد و رنگ پریدگی شده‌ باشید که تمام این موارد از علایم ماشین‌ گرفتگی است. برای درمان یا پیشگیری از این حالت‌ها اگر بیماری سیستمیک و زمینه‌ای ندارید می‌توانید بدون مراجعه به پزشک و از داروخانه یکی از این داروها را تهیه کنید و با مشورت پطشک داروخانه از آنها استفاده کنید. داروهایی مانند: دیمین‌هیدرینات یا مکلیزین که دیمین‌هیدرینات به قرص سفر نیز معروف است و می‌توانید قبل از حرکت آن را مصرف کنید.

قرص ضد‌ تهوع شیمی درمانی

یکی از عوارض شایع شیمی درمانی و پرتو درمانی تهوع و استفراغ است. باید در نظر داشته‌ باشید که پیشگیری از بروز استفراغ خیلی راحت‌تر از درمان و کنترل آن است و در صورتی که علائم شدید شوند، درمان آن بسیار سخت‌تر خواهد بود. فاکتورهای ژنتیکی، سن و جنسیت نیز در بروز و شدت‌ تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی موثرهستند. تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی با دوز پایین متوکلوپروماید قابل کنترل است البته این موضوع در بیمارانی به اثبات رسیده‌ است که داروی آرام‌بخش مصرف نمی‌کنند و هیچ‌گونه از نشانه‌های بیماری‌های عصبی، گوارشی و کبدی نداشته باشند.

برای عوامل شیمی درمانی با پتانسیل بالای ایجاد استفراغ معمولاً ترکیبی ازآنتاگونیست سروتونین، آنتاگونیست نوروکینین و کورتیکواسترویید تجویز می‌شود. در هنگام بروز حالت تهوع متوسط ترکیبی از آنتاگونیست سروتونین و کورتیکواسترویید توصیه می‌شود و برای عوامل شیمی درمانی که در آن بروز تهوع و استفراغ کم است مصرف دارویی مانند کورتیکواسترویید کافی است.

یکی از داروهای موثر و تجویز شده برای کاهش تهوع و استفراغ شیمی درمانی، بنزودیازپین‌ها هستند که موجب کاهش استرس و اضطراب بعد از درمان می‌شوند. لورازپام نیز برای درمان و پیشگیری مفید است. باید به خاطر داشته باشید همان‌گونه که گفته شد همه این داروها به سن، جنسیت ،ژنتیک و بیماری‌های زمینه‌ای شخص بستگی دارد و حتما باید تحت نظر پزشک متخصص تجویز شوند.

قرص ضد‌ تهوع آنفلونزای معده

آنفلونزای معده یا همان اسهال و استفراغ (عفونت روده و معده ) بر اثر حمله  تعدادی ویروس به دستگاه گوارش ایجاد می‌شود که می‌تواند به دلیل مصرف غذاهای آماده و یا بهداشت ضعیف در شستن دست‌ها ایجاد شود. داروهای بدون نسخه مانند دکستروز، فروکتوز، سیترات‌سدیم، اسید‌فسفریک یا بیسموت ‌ساب‌ سالیسیلات می‌توانند به عنوان گزینه ای برای تخلیه معده در برابر عفونت کمک کنند.

قرص ضد‌ تهوع در دوران بارداری

دلیل اصلی تهوع و استفراغ در بارداری مشخص نیست اما ممکن است بر اثر دلایل زیادی تهوع در بارداری بروز کند که نیازمند توجه و پیگیری است. از جمله مواردی که ممکن است به بروز حالت تهوع در دوران بارداری منجر شود عبارتند از:

• میگرن
• وجود برخی بیماری‌های روانی
• افزایش سطح هورمون‌های بدن مانند استروژن
• مصرف غذاهای چرب
• کاهش حرکات معده
• عفونت با هلیکوباکتر

اگر در این دوران حالت‌ تهوع و استفراغ خفیف باشد، طبیعی بوده و نیازی به درمان نیست اما اگر این حالت‌ها تشدید پیدا کرد و یا با سرگیجه شدید هنگام ایستادن، خون در استفراغ، کاهش حجم ادرار و تیرگی آن و درد شکم و لگن همراه بود نیاز به درمان است. اما در نظر داشته‌ باشید که هیچ درمانی علائم را به طور کامل از بین نمی‌برد. خوشبختانه به‌طور معمول علائم در اواسط بارداری از بین می‌رود حتی اگر درمانی صورت نگرفته باشد.

یکی از داروهایی که در این دوران تجویز می‌شود قرص ضد‌تهوع دمیترون است که به صورت قرص، شربت و آمپول  در بازار یافت‌ می‌شود. مطالعاتی که تا ‌به ‌حال در مورد دمیترون یا اندانسترون انجام شده کامل نیست و ممکن است باعث بروز ناهنجاری‌هایی مثل شکاف‌ دهانی و ناهنجاری‌های قلبی در جنین شود و بهتر است از این دارو در بارداری استفاده نکنید.

پرومتازین (به صورت قرص و یا  محلول )، متوکلوپرامید، ویتامین B6 و آنتی‌اسید از داروهایی هستند که برای درمان حالت‌ تهوع و استفراغ در بارداری می‌توان مصرف کرد اما به یاد داشته‌ باشید که بهترین تشخیص و درمان  برای شما از طریق پزشک معالج شما صورت می‌گیرد چون هیچ‌گاه دو بیمار شبیه هم نیستند و فقط پزشک شما است که از وضعیت فردی شما آگاهی دارد و می‌تواند داروی مناسب شما را تجویز کند.

معرفی چند قرص ضد‌تهوع

قرص‌های ضد‌تهوع به دو دسته تقسیم می‌شوند: داروهای مؤثر بر سیستم عصبی مرکزی و داروهای محیطی که برسیستم گوارش مؤثر هستند. مهم‌ترین و رایج‌ترین داروهای ضد‌تهوع عبارتند از: متوکلوپرامید، دمیترون، اندانسترون، بیسموت ساب سالیسیلات، دیمن‌هیدرینات (پپتو‌بیسمول)، فنوتیازین‌ها، بنزودیازپین هستند که ما در این مقاله شما را با این داروها و اثرات و عوارض آنها آشنا خواهیم کرد.

قرص متوکلوپرامید

قرص متوکلوپرامید از مهم‌ترین قرص‌های ضد‌تهوع است که برای درمان حالت‌ استفراغ و تهوع مفید بوده و از برگشت محتویات معده به مری جلوگیری می‌کند، همچنین تخلیه راحت‌تر معده را به همراه دارد.

عوارض ‌ٰقرص متوکلوپرامید: از عوارض قرص متوکلوپرامید می‌توان به بالا رفتن ضربان قلب، سرگیجه، اختلال در فشار خون، خواب‌آلودگی و اسهال اشاره کرد.

هشدار مصرف قرص متوکلوپرامید: از مصرف همزمان این دارو با داروهایی که بر سیستم عصبی تاثیر می‌گذارند مثل آرام‌بخش‌ها، داروهای ضد‌افسردگی، ضدتشنج و آنتی‌هیستامین‌ها جداً خودداری کنید زیرا اثرات این داروها را تشدید می‌کنند.

قرص سیزاپراید

اگر مشکلات گوارشی مانند ترش کردن، سوزش معده یا ریفلاکس معده دارید قرص سیزاپراید گزینه مناسبی است اما در نظر داشته باشید که از عوارض جدی آن بروز آریتمی قلبی است.

عوارض قرص سیزاپراید: از عوارض قرص سیزاپراید یبوست، اسهال، آریتمی قلبی (غیر طبیعی شدن ضربان قلب)، تهوع، سردرد، گیجی،آبریزش بینی، سینوزیت، درد شکم، بی خوابی و تشنج شایع هستند.

هشدار مصرف: در بیماران قلبی با احتیاط و نظر پزشک مصرف شود.

بیسموت ساب سالیسیلات

این دارو در تسکین تهوع و استفراغ شما مؤثر است و مستقیم بر روی دیواره معده تان تاثیر می‌گذارد. عوارض جدی شناخته شده ای ندارد و رنگ زبان و مدفوع را تیره می‌کند.

عوارض بیسموت ساب سالیسیلات: زنان شیرده و باردار حتماً قبل از مصرف بیسموت با پزشک خود مشورت کنند زیرا سالیسیلات فرمولی شبیه به آسپرین دارد که برای نوزاد و جنین خطرناک  است.

هشدار مصرف: افرادی که به آسپرین آلرژی دارند از مصرف بیسموت خودداری کنند. بیماران دیابتی و مبتلا به نقرس و کسانی که از داروهای ضد انعقاد خون استفاده می‌کنند حتما مصرف آن‌ها تحت نظر پزشک باشد.

اندانسترون

برای درمان حالت‌تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی، پرتودرمانی و یا جراحی و درمان التهاب معده‌ای روده‌ای داروی اندانسترون مصرف می‌شود. این دارو به صورت خوراکی و تزریقی در بازار وجود دارد. این دارو برای درمان استفراغ ناشی از حرکت مؤثر نمی‌باشد.

عوارض اندانسترون: خارش، یبوست، بی‌خوابی و سردرد و تب.

هشدار مصرف: اگر دچار نارسایی کبدی هستید حتماً با نظر پزشک و با احتیاط  این دارو را مصرف کنید.

قرص دیمین‌هیدرینات

دیمن‌هیدرینات یک آنتی‌هیستامین است که برای درمان حالت‌ تهوع ناشی از حرکت ( تهوع حرکتی) تجویز می‌شود. اگر شما هم از آن دسته از افرادی هستید که هنگام مسافرت دچار حالت‌ تهوع و استفراغ می‌شوید می‌توانید 1 ساعت قبل از سفر از دیمن‌هیدرینات استفاده کنید. این دارو از دسته آنتی‌هیستامین‌ها است و به قرص ماشین نیز معروف است.

عوارض قرص دیمین‌هیدرینات: اختلال در بینایی، سرگیجه، خواب‌آلودگی و حساسیت به نور.

قرص ضد تهوع چه مدت تاثیر دارد؟

اگر از ابتدای این مقاله را مطالعه کرده باشید متوجه شده‌اید که بعضی از قرص‌های ضد‌ تهوع قبل و بعد از بروز این حالت استفاده می‌شوند مانند حالت‌ تهوع قبل و بعد از شیمی درمانی، پرتو درمانی و … که این قرص‌ها مخصوص این بیماری و همین دوره هستند مانند پالونوسترون، اندانسترون(zofran). برخی قرص‌ها مثل دیمین‌هیدرینات حدوداً 1 ساعت بعد از مصرف عمل کرده و عموماً برای بیماری حرکتی تجویز می‌شود و یا ویتامین‌ B6 که برای حالت‌ تهوع زنان باردار و کودکان تجویز می‌شود برای همان دوره کوتاه بوده و معمولا 6 تا 8 ساعت بعد باید دوباره مصرف شود اما مدت تاثیر و تمدید دوباره مصرف همه قرص‌های ضد‌‌تهوع و استفراغ به تشخیص و نظر پزشک متخصص و یا دکتر داروساز بستگی دارد تا بتوانند بهترین اثر را داشته باشند.

داروی ضد تهوع مخصوص کودکان

یکی از مشکلات گوارشی شایع در بین کودکان، حالت‌ تهوع است که برای ایجاد آن دلایل مختلفی وجود دارد علاوه بر حالت‌ تهوع ، سوء‌هاضمه و رفلاکس معده نیز شایع است. با شناخت این دلایل تا حد زیادی می‌توانید از بروز مجدد آن جلوگیری کنید. اگر فرزند شما زیاد اهل تنقلات و غذاهای آماده است تعجبی ندارد که مدام دچار حالت‌ تهوع و اسهال استفراغ در کودکان شود و این حالت‌ تهوع در کودک شما به دلیل تغذیه نامناسب می‌باشد که با جایگزین کردن غذاهای سالم و کم چرب و رژیم غذایی مناسب برای فرزندتان، این حالت را رفع کنید.

اگر حالت‌ تهوع در کودک شما اتفاق افتاد می‌توانید از قطره متوکلوپرامید استفاده کنید که این دارو از برگشت اسید معده به مری جلوگیری کرده و با تسریع حرکت غذا در دستگاه گوارش، حالت‌ تهوع را برطرف می‌کند، این دارو به سه شکل قطره، قرص و آمپول وجود دارد. میزان دقیق مصرف این دارو باید توسط پزشک تجویز شود اما به طور معمول برای هر کیلوگرم از وزن بدن، 1 قطره و هر 8 ساعت یکبار می‌توانید استفاده کنید.

هشدار: اگر کودک شما با مصرف متوکلوپرامید دچار برافروختگی صورت ویا انحراف چشم‌ها شد دارو را قطع کرده و سریعاً به پزشک مراجعه کنید. از مصرف همزمان متوکلوپرامید و داروهای ضد افسردگی نیز اجتناب کنید.

آیا قرص‌های ضد‌ تهوع عوارض دارند؟

دانستن عوارض جانبی داروهای ضد‌تهوع و استفراغ و نیز اتخاذ راهکارهای مناسب برای افرادی که به هر دلیل از این داروها استفاده می‌کنند ضروری و مفید است. این داروها حالت‌تهوع و استفراغ راتسکین می‌بخشند اما به موازات اثربخشی، بسته به سن شخص و یا تداخلات دارویی و وضعیت روحی و جسمانی فرد می‌توانند عوارض مختلفی را به همراه داشته باشند ازجمله: سرگیجه و سردرد، خواب‌آلودگی، یبوست، اسهال، خشکی‌دهان ، تغییر رنگ‌ مدفوع و… پس بهتر است قبل از مصرف هرگونه دارو، دستور مصرف آن را به دقت بخوانید.

چند روش درمان خانگی برای رفع حالت‌ تهوع

اغلب افراد به خاطر عوارض داروهای ضد‌تهوع ترجیح می‌دهند از درمان‌های خانگی و سنتی بهره ببرند ما هم در این قسمت چند روش درمان خانگی را به شما معرفی می‌کنیم که طی تحقیقات زیاد اثربخشی آنها ثابت شده است.

زنجبیل یکی از بهترین درمان‌های سنتی برای رفع حالت‌ تهوع وناراحتی معده است. شما می‌توانید بوئیدن نعناع فلفلی و یا نوشیدن یک فنجان دمنوش نعناع را در هنگام بروز حالت‌تهوع باخیال راحت تجربه کنید. دارچین، پودر‌ زیره، پودر رازیانه، بوئیدن لیمو از درمان‌های سنتی و خانگی مؤثر برای رفع حالت‌ تهوع هستند.

سوالات متداول