توسط : اگر این سوال برایتان ایجاد شده که چه زمان نیاز است دارو کم کاری تیروئید مصرف کنید و چه دارویی برای این مشکل موثرتر است این مقاله کافه نبض را از دست ندهید. غده تیروید، یک غده پروانه‌ای شکل است که در قسمت جلوی گلو قرار گرفته است. وظیفه این غده ترشح هورمون‌های تیروئیدی به خون است که نقش بسیار حیاتی در متابولیسم بدن دارند.
گاهی اتفاق می‌افتد که غده تیروئید دچار اختلال شده و هورمون‌های کمتر یا بیشتری از خود ترشح میکند. برای بر طرف کردن این مشکل داروهای بسیاری وجود دارد که تعادل را به غده تیروئید بازمی‌گرداند. یکی از مهمترین و درعین حال بهترین این داروها « لووتیروکسین» است که مختص کم‌کاری تیروئید بوده و برای برطرف کردن این مشکل تجویز میشود.
بیماری تیروئید چیست؟
تیروئید یکی از غدد ترشح هورمونی مهم بدن انسان است . این غده وظیفه ترشح هورمون‌های تیروکسین و تری‌یدو‌تیرونین را بر عهده دارد. همچنین این غده وظیفه ترشح هورمونی به نام کلسی‌تونین را نیز بر عهده دارد که نقشش تنظیم کردن میزان کلسیم در خون است.
از این رو هر گونه اختلال یا اشکالی در ترشح این هورمون‌ها باعث میشود، مشکلات گسترده در متابولیسم بدن ما پدیدار شود که در برخی موارد ما را ملزوم به مصرف دارو کم کاری یا پرکاری تیروئید میکند. اختلال در ترشح هورمون‌ها و تغییر در اندازه این غده میتواند منجر به بیماری‌های متعددی شود که برخی از مهمترین آنها را برایتان لیست می‌کنم:
- کم‌کاری تیروئید یا هیپوتیروئیدی
- پرکاری تیروئید
- گواتر
- هاشیموتو
- گریوز
- سرطان تیروئید
- ندول تیروئید
اولین علائم کم کاری تیروئید چیست؟
بروز کم کاری تیروئید در سنین مختلف میتواند نشانه‌ها و عوارض متفاوتی داشته باشد. برای مثال اگر این عارضه در سنین کودکی بروز کند منجر به اختلال در رشد و مشکلات ذهنی خواهد شد و در نوجوانی موجب بلوغ زودرس شده و در سنین پیری منجر به اختلال در حافظه و افسردگی در فرد خواهد شد. این بیماری افراد مختلف را با اختلالاتی روبرو میکند که گاها سیر بروز آنها به کندی پیش میرود. برخی از مهمترین علائم اولیه آن به شرح زیر می‌باشد:
- خستگی و ضعف که شایع‌ترین علامت اختلال است.
- خشک شدن پوست
- کاهش سطح تعریق
- افزایش حساسیت به سرما
- تپش کند قلب (برادی کادی)
- افزایش سریع وزن
- یبوست
- کاهش استحکام ناخن‌ها
علائم کم کاری تیروئید در زنان
این علائم وابسته به میزان کمبود ترشح هورمون‌ها شدت و ضعف متفاوتی دارند، در ابتدای شروع اختلال ممکن است متوجه بروز این علائم نشوید و یا علائمی چون ضعف و خستگی یا افزایش وزن خود را به مشکلات دیگری مرتبط کنید. اما با گذشت بیشتر زمان و کاهش سرعت سوخت و ساز بدنتان بیشتر متوجه علائم کم کاری تیروئید خواهید شد. علائم کم کاری تیروئید در زنان عبارت‌اند از:
- احساس مفرط خستگی
- افزایش ناگهانی وزن و پف کردن صورت
- ضعف‌های عضلانی
- گرفتگی و خش دار شدن صدا
- بالا رفتن سطح کلسترول خون
- دردها و حساسیت‌های عضلانی نامشخص
- اختلالات قاعدگی و قاعدگی‌های بسیار سنگین و سخت
- کم خونی
- سقط‌جنین که ممکن است بسیار اتفاق افتد
- اختلالات حافظه و کاهش انرژی و افسردگی
- ریزش مو و کاهش استحکام موها.
علائم تیروئید در کودکان
اگر چه اختلال کم کاری تیروئید بیشتر برای خانم‌های مسن اتفاق می‌افتد اما باید به یادداشت که این اختلال میتواند در هر سنی و برای هر فردی رخ دهد. در نوزادانی که با مشکل کم کاری تیروئید متولد می‌شوند (تولد بدون داشتن غده تیروئید یا غده تیروئید کم کار) می توان علائمی از زیر را مشاهده کرد :
- زردی پوست و سفیدی چشم (زردی نوزادان- که دلیل آن ناتوانی کبد نوزاد در متابولیزه کردن ماده با عنوان بیلی روبین است)
- صورت پف کرده نوزاد
- بزرگی زبان
- حالت خفگی مکرر
با ادامه رشد نوزاد و پیشرفت بیماری، مشکلات در تغذیه نوزاد پیش می آید و رشد طبیعی نوزاد مختل میشود. در کنار بروز مشکلات تغذیهای میتوان نشانه‌های دیگری مثل: خواب زیاد نوزاد، ضعیف بودن عضلات و یبوست‌های بی‌دلیل را نیز مشاهده کرد.
در کودکان و نوجوانان نیز این اختلال علائمی دارد که باید با تشخیص سریع آن به دنبال درمان و استفاده از دارو کم کاری تیروئید مناسب، برای فرزندانمان باشیم.
بیشتر این علائم با علائمی که در بزرگسالان مشاهده می کنیم یکی است. اما نشانه‌های دیگری نیز می‌توانند بروز کنند که در تشخیص کم کاری تیروئید در کودکان و نوجوانان به ما کمک میکنند:
- مشکلات جدی در رشد و به دنبال آن کوتاهی قد
- به تاخیر افتادن بلوغ
- رشد بسیار کند و غیر طبیعی دندان‌های دائمی
- کند شدن رشد ذهنی در کودکان
داروی کم کاری تیروئید چیست؟
همانطور که گفته شد، دارو مناسبی که برای درمان کم کاری تیروئید تجویز می شود، لووتیروکسین نام دارد که توسط پزشک متخصص غدد تجویز میشود. این دارو برای درمان کم کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم) و همینطور برای جلوگیری از بزرگ شدن غیرطبیعی غده تیروئید(گواتر) نیز تجویز می شود. اختلالی که به دلیل مسائلی چون بی تعادلی هورمونی، جراحی، رادیوتراپی و یا گاها سرطان نیز بوجود می آید.
میتوان گفت، نمی توان با کمک دارو مشکل تیروئید را بطور کامل درمان کرد. در واقع مشکلات تیروئیدی درمان قطعی ندارند و با استفاده از داروها می توان آن را کنترل کرده و علائم آن را از بین برد. لووتیروکسن برای بیماران مبتلا به کم کاری تیروئید تجویز شده و جایگزینی است برای هورمون تیروئید. علاوه بر آن این دارو برای کودکانی که مبتلا به کم کاری تیروئید (کرتینیسم) و بزرگسالانی که دچار گواتر بی‌علامت نیز هستند تجویز می گردد.
چه موقع برای کم کاری تیروئید باید دارو مصرف کنید؟
اگر بدن شما دچار اختلال کم کاری تیروئید شود و بر اثر این عارضه نارسایی‌های مختلفی که علامت کم کاری تیروئید هستند بروز کند، مصرف دارو کم کاری تیروئید امری ضروری است. البته بستگی به این دارد که شدت بیماری چه میزان باشد و واقعا لزوم مصرف داروی کم کاری تیروئید توسط پزشک تایید شود. در غیر اینصورت می توانید با روش های درمان خانگی، برخی از پرهیزهای غذایی و دارویی و یا مثلا یُد درمانی بر آن چیره شوید.
آیا داروهای کم کاری تیروئید عوارض دارند؟
هر دارویی به موازات تاثیرات درمانی خود می تواند اثرات ناخوشاید و حتی عوارضی نیز در پی داشته باشد. دارو کم کاری تیروئید نیز از این قاعده مستثنی نیست، هرگز از این دارو جهت کاهش وزن و لاغری استفاده نکنید و اگر دچار بیماری خاصی هستید ( بیماری قلبی، پوکی استخوان، آنمی،دیابت و…) حتما پیش از مصرف با پزشک خود مشورت کنید.
چه مکمل هایی را نباید با داروی تیروئید مصرف کرد؟
مصرف نادرست قرص کم کاری تیروئید می تواند عوارض خطرناک و حتی مرگباری را به دنبال داشته باشد. بخصوص اگر این دارو را با مکمل‌های چاقی و کاهش وزن مصرف کنید.
علاوه بر این اگر مکمل‌هایی نظیر مکمل‌های غذایی، انواع ویتامین ها و داروهای گیاهی را مصرف می کنید، باید حتما با پزشک خود برای اطمینان از بی عارضه بودن مصرف دارو کم کاری تیروئید مشورت بگیرید.
بهترین قرص کم کاری تیروئید چیست؟
لووتیروکسین نام دارویی است که هورمون تیروئید را در بدن شما ترشح می کند. وقتی غده تیروئید در فرد دچار مشکل، نارسایی و کم کاری میشود، لازم است که با تجویز پزشک دارو کم کاری تیروئید دریافت کند.
معمولا پزشکان لووتیروکسین سدیم را برای درمان این عارضه تجویز می کنند. این قرص علاوه بر درمان کم کاری تیروئید می تواند بیماری مادرزادی کرتينيسم و گواتر (تورم غده تیروئید) را نیز درمان کند.
قرص کم کاری تیروئید چطور عمل میکند؟
غده تیروید در انسان مسئول ساخت هورمون‌های T3 و T4 است. وقتی فردی به این بیماری دچار میشود، مقادیر کمتری از این هورمون‌ها در بدنش ترشح میشود.
قرص لووتیروکسین با ورود به خون و بافت‌های بدن به این دو هورمون تبدیل می شود. از آنجایی که بیماری تیروئید درمان قطعی ندارد، اکثر بیماران باید بطور مادام العمر از قرص کم کاری تیروئید خود باید استفاده کنند.
استفاده از قرص کم کاری تیروئید در دوران بارداری
مصرف دارو کم کاری تیروئید در دوران بارداری هیچگونه عوارضی ندارد و مادرانی که در دوران بارداری دچار کم کاری تیروئید شده‌اند، باید به دستور پزشک خود از آن مصرف کنند. بر اساس تحقیقاتی که بر روی زنان باردار انجام شده است، مصرف این دارو در دوره بارداری هیچ گونه ناهنجاری در جنین به وجود نمی‌آورد. اما فراموش نکنید که برای تعیین دوز مصرفی حتما با پزشک خود مشورت کنید.
به یاد داشته باشید که اگر در این دوره دچار کم کاری تیروئید شده باشید و به فکر کنترل و درمان علائم آن نباشید، این امکان وجود دارد، عوارض جبران‌ناپذیری جنین شما را تهدید کند و حتی در مواردی خطر سقط جنین برایتان وجود داشته باشد.
آیا قرص کم کاری تیروئید باعث لاغری میشود؟
استفاده از دارو کم کاری تیروئید، تنها برای افرادی مجاز است که از این بیماری رنج می برند. برخی از افراد برای کم کردن وزن خود رو به مصرف داروهای کم کاری تیروئید می آورند. در میان آنها میتوان به قرص لووتیروکسین اشاره کرد. در حالی که بر اساس گفته پزشکان این دارو تنها زمانی باید مصرف شود که افزایش وزن بخاطر کم کاری تیروئید باشد.
کسانی که تیروئید شان بطور طبیعی کار می کند نه تنها با مصرف داروی کم کاری تیروئید وزنشان کم نمی‌شود، بلکه دچار مشکل و اختلال در کارکرد طبیعی تیروئید خود نیز می‌گردند.
عوارض استفاده از قرص کم کاری تیروئید
برخی از مهمترین عوارض قرص کم کاری تیروئید میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش وزن
- لرزش دست
- ایجاد سر درد
- تهوع و استفراغ
- اسهال و دل‌پیچه
- عصبیت و تحریک‌پذیری
- بی خوابی
- تعریق زیاد
- افزایش اشتها
- تب
- اختلال در چرخه قاعده گی
- حساسیت زیاد به گرما
- ریریزش مو بخصوص در ماه های اول در کودکان مبتلا
عوارض نخوردن قرص کم کاری تیروئید چیست؟
با توجه به اثری که هورمون‌های غده تیروئید بر سوخت و ساز کل بدن انسان دارند، قطع درمان منجر به عوارض بسیار شدیدی می شود. گر چه درمان بیماری تیروئید میتواند بسیار طولانی و حتی مادام العمر باشد اما بعد از قطع مصرف آنها اختلالات بازخواهند گشت.
شاید در ماه های اول این احساس را نداشته باشید، اما به مرور و با گذشت زمان علائم و نشانه‌های کم کاری دوباره بروز پیدا می کنند و حتی این قطع مصرف بر قلب و عروق و استخوان فرد نیز تاثیر سوء از خود برجای می گذارد.
تداخلات دارویی قرص های کم کاری تیروئید
برای اطمینان از عدم تداخلات دارویی قرص کم کاری تیروئید با سایر دارو هایی که مصرف می کنید بهتر است، قبل از مصرف آن، پزشک خود را در مورد بیماری و دارویی که مصرف می کنید در جریان بگذارید.
در اینجا به برخی از داروهایی که میتواند به تداخلات دارویی با لووتیروکسین بینجامد اشاره میکنیم. اما به خاطر داشته باشید که نظر نهایی را باید پزشک متخصص شما بدهد.
- ویتامین ها،مکمل ها و دارو های گیاهی
- دارو های رقیق کننده خون ( مثل ورفارین یا آسپرین)
- آمفتامین ها
- آمیودارون
- دارو های استروئیدی یا ضد التهابی
- داروهای بازجذب سروتونین ( داروهای ضدافسردگی، سرترالین، فلوکسیتین و…)
- داروهای ضدبارداری
- داروهای دیابت و انسولین
- بتابلاکر ها و…
آیا کم کاری تیروئید از بین می رود؟
داروی کم کاری تیروئید عموما پس از چند ماه اثرات خود را نشان میدهد و لازم است که مصرف آن سر وقت و دوز مصرفی به دقت اندازه گیری شود. باید بدانید که در زمان مصرف این دارو حتی اگر احساس بهبود کردید، نباید مصرف دارو را قطع کنید. شاید لازم باشد که شما برای همیشه دارو خود را مصرف نمایید. این موضوع که در جاهایی به درمان پذیر بودن کم کاری تیروئید اشاره شده تا هم‌اکنون چندان حقیقت ندارد.
کم کاری تیروئید مشکلی است که راه درمان قطعی ندارد و هنوز تحقیقات برای بدست آوردن دارو موثر جهت ایجاد تعادل همیشگی در هورمون‌هایی که از طریق غده تیروئید ترشح می شوند ادامه دارد.
درمان گیاهی و خانگی کم کاری تیروئید
بسیاری از افرادی که دچار مشکل کم کاری تیروئید هستند به دنبال یافتن راه‌های جایگزین با درمان دارویی هستند.
اغلب گفته می شود که این گیاه دارویی یا آن یکی معجزه می کند. اما این گفته‌ها تا چه حد صحت دارد؟
گیاهانی وجود دارند که میتواند تاثیر چشمگیری در بهبود بیماری شما داشته باشند. اما هرگز فراموش نکنید که این گیاهان می توانند عوارضی نیز در برداشته باشند.
پس هنگام مصرف هر یک از آنها حتما با یک متخصص تغذیه و پزشک خوب مشورت کنید تا از چگونگی مصرف آنها و عوارض احتمالیشان با خبر شوید.
در زیر به برخی از مهمترین و شناخته شده‌ترین گیاهان دارویی که در بهبود کم کاری تیروئید نقش دارند، اشاره می کنیم:
- جوشانده تخم گشنیز: گفته می شود که گشنیز تاثیر فوق العاده‌ای در تنظیم هورمون‌های تیروئید دارد و مصرف جوشانده آن در دو هفته اثرات خود را برجای می‌گذارد.
- شیرین بیان: طبق تحقیقات انجام شده، گفته می شود که این گیاه همچون دارو در رفع علائمی چون خستگی و ضعف ناشی از کم کاری تیروئید موثر می‌باشد. بعلاوه تاثیر شیرین بیان در درمان سرطان غده تیروئید نیز اثبات شده است.
- بوکوپا: در ایجاد تعادل هورمونی و رفع خستگی ناشی از کم کاری تیروئید موثر است.
- رایگان : در ایجاد تعادل هورمونی بازگرداندن ترشح طبیعی غده تیروئید بسیار اثرگذار است.
- علاوه بر گیاهان دارویی سبک زندگی سالم و رژیم غذایی مناسب ( پرهیز از مصرف زیاد شکر، مواد نگه دارنده، رنگ های خوراکی، چربی‌های ترانس بالا و…) داشته باشید تا از ابتلا به این بیماری در امان باشید.
سوالات متداول
در این بخش قرار است به برخی از سوالات متداول شما در خصوص قرص و داروی کم کاری تیروئید پاسخ دهیم.
گیاهان زیادی وجود دارد که در تنظیم هورمون‌های تیروئیدی و کمک به ایجاد تعادل آنها کمک می کنند. گیاهان دارویی از قبیل: بادرنجوبه، پنبه دانه، گردوی سیاه، گشنیز، اکیناسه و… همگی برای تیروئید خوب هستند. در بیشتر جاها از شیرین بیان نیز به عنوان گیاهی که متعادل کننده هورمون‌های تیروئید است یاد میشود.
وجود ید جهت سنتز کردن هورمون‌های تیروئید بسیار ضروریست. وجود آن در سلامت تیروئید بسیار اهمیت دارد.
یکی از مهمترین عوامل بزرگ شدن تیروئید همین کمبود ید در بدن انسان می‌باشد. اکثر افراد در رژیم غذایی خود ید را مصرف میکنند.
اما برای آن دسته از افرادی که دچار بیماری تیروئید شده‌اند، میتوان ید درمانی و یا مصرف مکمل ( قرص ید) را با مشورت پزشک، پیشنهاد کرد.
در میان مواد غذایی، موادی که حاوی سلنیوم باشند مانند گوشت، میگو، تن ماهی، گوشت گاو، جو دو سر، تخم مرغ، نان غنی شده و همچنین محصولاتی نظیر شیر، پنیر و بستنی حاوی نمک یددار میتواند به ایجاد عملکرد متعادل در تیروئید کمک کنند.
مصرف سبزیجات، تمشک و پرتقال نیز برای حفظ تعادل غدد مفید می‌باشد.
اکر احساس می کنید که دچار کم کاری تیروئید شده‌اید با پزشکتان درباره مصرف قرص ویتامین D و سلنیوم صحبت کنید.
همچنین استفاده از ویتامین C نیز که در سبزی‌های سبز رنگ، مرکبات و توت و تمشک وجود دارد، برای ایجاد تعادل در هورمون‌های تیروئید موثر هستند.
