توسط : رفلاکس معده یکی از بیماری هایی است که در سال های اخیر شیوع بیشتری پیدا کرده و می توان گفت از آن جمله مشکلاتی است که استرس و سبک زندگی ناسالم به ما تحمیل کرده اند.
این بیماری اگر در همان مراحل اولیه اش کنترل و درمان نشود عوارض عذاب آور و خطرناکی به همراه خواهد داشت. از همین روی به محض اینکه علائم بیماری را مشاهده کردید، نزد پزشک رفته و درمان را شروع کنید.
با کافه نبض همراه شوید تا با این بیماری، علائم، عوارض و راه های درمانش آشنا شده و پاسخ سوال هایی که در ذهن دارید را دریافت نمایید.
بیماری رفلاکس معده چیست؟
بیماری رفلاکس معده (GERD) زمانی اتفاق می افتد که اسید معده به صورت مکرر به داخل لوله اتصال دهنده ی دهان و معده (مری) باز می گردد. این شستشوی معکوس (رفلاکس اسید) می تواند مخاط مری شما را تحریک کند و علائم آزار دهنده ای به وجود آورد.
بسیاری از افراد تنها برخی از اوقات رفلاکس اسید را تجربه می کنند. مشکل آنها خفیف بوده و با رعایت رژیم غذایی، آرامش اعصاب و برخی درمان های خانگی قابل درمان است.
اما اگر در طول هفته حداقل دو بار یا بیشتر، این اتفاق برایتان می افتد به احتمال زیاد به نوع متوسط یا شدید بیماری مبتلا هستید و حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
علائم رفلاکس اسید معده چیست؟
علائم و نشانه های رایج رفلاکس معده یا همان GERD شامل موارد زیر می شود:
- احساس سوزش در سینه (سوزش سر دل) که معمولاً بعد از غذا خوردن و به هنگام شب بدتر می شود.
- درد در قفسه سینه
- مشکل در بلعیدن
- بازگشت غذا به گلو و ترش کردن
- ترش یا تلخ شدن مزه دهان
- سرفه مزمن
- بروز مشکلات تنفسی به هنگام خوابیدن مانند تنگی نفس و خس خس سینه
- نفخ شکم
- احساس گیر کردن غذا در گلو
- سکسکه مزمن
- حالت تهوع و سرگیجه
- آروغ زدن
- در برخی موارد مدفوع سیاه یا مدفوع خونی
علت ایجاد رفلاکس معده و سوزش سر دل چیست؟
GERD در اثر رفلاکس مکرر اسید معده ایجاد می شود. اجازه دهید کمی دقیق تر این مشکل را بررسی کنیم:
هنگام عمل بلع، یک نوار عضلانی دایره ای در اطراف مری (اسفنکتر تحتانی مری) شل می شود و اجازه می دهد مواد غذایی و مایعات به معده شما وارد گردند. سپس اسفنکتر دوباره بسته می شود.
اگر به هر دلیلی اسفنکتر به طور غیر طبیعی شل یا ضعیف شود، اسید معده می تواند به داخل مری بازگردد. این شستشوی مداوم با اسید معده، مخاط مری شما را تحریک کرده و اغلب باعث ملتهب شدن آن می شود.
فتق هیاتال نیز یکی دیگر از دلایل مهم به وجود آورنده رفلاکس معده می باشد. در این بیماری قسمتی از معده به واسطه شکاف هیاتوس به درون قفسه سینه وارد شده و برآمده اش می کند.
گاستریت یا همان التهاب معده، حساسیت ها و سندروم روده تحریک پذیر نیز ممکن است باعث شوند، علائم رفلاکس را تجربه نمایید.
چطور از ایجاد رفلاکس معده جلوگیری کنیم؟
مهم ترین کاری که می توانید انجام دهید تغییر سبک زندگی خود و تغییر عادات و رفتار اشتباهتان می باشد. رژیم غذایی مناسب و آرامش اعصاب به شما کمک خواهد کرد که خطر ابتلا به رفلاکس معده را به طرز قابل توجهی کاهش دهید.
برای این منظور راهکار های زیر موثر خواهند بود:
- رژیم غذایی سالم داشته باشید و در صورت داشتن اضافه وزن، وزن خود را پایین بیاورید.
- سیگار نکشید.
- سر تخت خود را بلند کنید.
- بعد از غذا دراز نکشید.
- غذا را به آرامی بخورید و کاملاً بجوید.
- از غذاها و نوشیدنی هایی که باعث رفلاکس می شوند خودداری کنید.
- همراه با غذا خوردن آب ننوشید.
- از پوشیدن لباس های تنگ و چسبان خودداری کنید.
- به پهلو چپ بخوابید.
- بعد از غذا خوردن آدامس غیرقندی بجوید.
عوامل محرک بروز رفلاکس معده
برخی از عوامل محرک و ریسک فاکتورهای مهم در بروز رفلاکس معده عبارتند از:
- خوردن وعده های غذایی پر حجم
- دراز کشیدن بلافاصله پس از صرف غذا
- اضافه وزن یا چاقی
- خوردن یک وعده غذایی سنگین و خوابیدن به پشت یا خم شدن از ناحیه کمر بعد از آن
- استفاده از میان وعده ها کمی قبل از خواب شب
- خوردن برخی غذاهای خاص مانند شیرینی ها و غذاهای تند یا چرب
- نوشیدن نوشیدنی های خاص مانند الکل، نوشیدنی های گازدار، قهوه و چای
- نوشیدن آب و سایر مایعات ما بین غذا
- سیگار کشیدن
- اضطراب و استرس مزمن
- باردار بودن
- مصرف برخی از داروها مانند آسپرین، ایبوپروفن، برخی از داروهای شل کننده عضلات و داروهای فشار خون
آیا اضطراب و استرس باعث رفلاکس میشود؟
پاسخ به این سوال چندان سخت هم نیست. اگر به خاطرات خود رجوع کنید متوجه خواهید شد که در موقعیت های استرس زا مانند مصاحبه شغلی، امتحان یا سخنرانی اسید معده شما بیشتر شده و احتمال دارد که حتی رفلاکس معده را هم تجربه کرده باشید.
دلیل این قضیه هنوز به طور قطعی مشخص نیست اما ارتباط میان استرس و رفلاکس معده اثبات شده است. در حال حاضر، بسیاری از دانشمندان بر این باورند که وقتی استرس دارید، بدن شما به مقادیر کمتری از اسید در مری حساس می شود و از این رو علائم آزاردهنده آن به سراغ شما می آید.
آیا رفلاکس معده در بارداری طبیعی است؟
سوزش معده و رفلاکس معده یکی از علائم شایع بارداری است که بسیاری از مادران با آن دست و پنجه نرم می کنند. علت این است که هورمون های بارداری می توانند دریچه ورودی معده را شل کنند تا آنطور که باید بسته نشود. این امر اجازه می دهد تا محتوای اسیدی معده به درون مری بریزد. وضعیتی که به عنوان رفلاکس معده یا رفلاکس اسید شناخته می شود.
معمولا برای کاهش علائم این بیماری، به مادران توصیه می شود که از رژیم غذایی مناسب و مصرف برخی از داروهای کم ضررتر استفاده کنند.
چگونگی تشخیص رفلاکس معده
پزشک شما ممکن است بتواند GERD را بر اساس معاینه فیزیکی و سابقه علائم شما تشخیص دهد. اما برای اطمینان بیشتر ممکن است از روش های تشخیصی دیگری نیز استفاده کند. برخی از مهم ترین روش های تشخیص رفلاکس معده عبارت است از:
- آندوسکوپی فوقانی
- تست PH مری
- تست مانومتری مری (به منظور تعیین فشاری که دروازه ورودی حلق (اسفنکتر فوقانی ) به مری وارد می کند.)
- رادیوگرافی دستگاه گوارشی فوقانی
آندوسکوپی و آزمایش دستگاه گوارش
برای تشخیص دقیق بیماری رفلاکس معده و آسیب هایی که به دستگاه گوارش شما وارد کرده معمولا از روش های تشخیصی و آزمایش های تخصصی تری استفاده می شود.
آندوسکوپی یکی از روش های رایج برای تشخیص مشکلات گوارشی به حساب می آید. در آندوسکوپی فوقانی پزشک یک لوله باریک و انعطاف پذیر مجهز به نور و دوربین (آندوسکوپ) را به پایین گلو شما وارد می کند تا داخل مری و معده شما را بررسی کند.
آندوسکوپی می تواند التهاب مری یا سایر عوارض حاصل از رفلاکس اسید را تشخیص دهد.
همچنین می توان از این آزمایش برای جمع آوری نمونه از بافت (نمونه برداری) برای تشخیص عوارضی مانند مری بارت نیز استفاده کرد.
عوارض و خطرات رفلاکس معده طولانی مدت
با گذشت زمان، رفلاکس معده با ایجاد التهاب مزمن در مری می تواند باعث به وجود آمدن عوارض جدی و خطرناکی شود. برخی از عوارض و خطرات این بیماری عبارت هستند از:
- باریک شدن مری (تنگی مری): به دلیل مواجه مکرر با اسید معده، بخش تحتانی مری دچار آسیب دیدگی می شود. این آسیب دیدگی باعث تشکیل بافت اسکار شده و این بافت مسیر غذا را باریک می کند و منجر به مشکلات بلعی جدی می شود.
- زخم باز در مری (زخم مری): اسید معده می تواند بافت مری را از بین ببرد و باعث ایجاد زخم باز شود. زخم مری می تواند خونریزی کند، باعث درد شده و بلع را دشوار سازد.
- تغییرات پیش سرطانی مری (مری بارت): آسیب ناشی از تیزاب معده می تواند باعث ایجاد تغییراتی در بافت پوشاننده مری شود. این تغییرات با افزایش خطر سرطان مری همراه است.
آیا رفلاکس معده درمان قطعی دارد؟
رفلاکس معده با دارو درمانی تا حد زیادی قابل کنترل و درمان است. همچنین ممکن است در برخی موارد پزشک صلاح بداند بر روی شما عمل جراحی انجام دهد. در این جراحی، قسمت فوقانی معده شما را به اطراف اسفنکتر مری می دوزند تا عضله آن را سفت کرده و از رفلاکس جلوگیری به عمل آورند.
راه های درمان رفلاکس معده یا ترش کردن
خوشبختانه راه های متعددی برای درمان رفلاکس معده و ترش کردن شما وجود دارد. در بسیاری از موارد یک دارو مصرف می کنید و بهبود خود را به دست می آورید. اما گاهی شرایط کمی پیچیده تر می شود و نیاز به عمل جراحی پیدا خواهید کرد.
در هر صورت در کنار درمان های پزشکی، رژیم غذایی درست و کنار گذاشتن عادات بد امری ضروری می باشد.
داروهای مجاز و تجویز پزشک
اغلب اوقات برای درمان رفلاکس معده، پزشک دارو یا داروهایی تجویز می کند. انواع داروهای مجاز برای درمان رفلاکس و کاهش اسید معده عبارت هستند از:
- داروهای آنتی اسید مانند: ژل هیدروکسید آلومینیوم، شربت هیدروکسید منیزیم (شیر منیزیا) و قرص بیسموت سالیسیلات
- مسدود کننده های H2 مانند: سایمتیدین، فاموتیدین و نیزاتیدین
- داروهای ترکیبی از آنتی اسید ها و مسدود کننده های H2مانند زگرید
- مهار کننده های پمپ پروتون مانند: نکسیوم، امپرازول و پنتوپرازول
درمان رفلاکس شدید معده و جراحی
معمولا زمانی تصمیم به انجام عمل جراحی گرفته می شود که بیماری وخامت یافته و یا سایر راه های درمانی امکان پذیر نباشد. در این صورت جراحی بخش فوقانی معده، به عنوان گزینه آخر اتخاذ می شود.
فوندوپلاستی نام دیگر این جراحی است که در آن هدف اصلی محکم کردن اسفنکتر می باشد. این عمل به صورت باز، TIF بدون برش و یا با تکنیک STRETTA با کمک آندوسکوپ انجام می شود.
پیش از این جراحی رژیم خاصی توصیه می شود که باید آن را رعایت کنید.
درمان طبیعی رفلاکس معده یا ترش کردن معده
رفلاکس معده از آن جمله بیماری هایی است که درمان های خانگی و طبیعی می توانند تاثیر زیادی بر روی درمانش داشته باشد. گیاهان دارویی در کنار راهکارهای موثر تا حد زیادی اسید معده شما را کاهش داده و به بهبود علائمتان کمک می کنند.
پیش از هر چیز فراموش نکنید که داشتن وزن ایده آل یکی از شروط مهم در درمان این بیماری محسوب می شود. بنابراین از تحرک زیاد و برنامه غذایی کم کالری غافل نشوید.
درمان سوزش و رفلاکس معده در طب سنتی
اگر شدت بیماری به گونه ای نبوده باشد که مری آسیب جدی ببینید، این نوید را به شما می دهم که درمان مشکل اسید معده با داروی گیاهی امکان پذیر است.
طب سنتی موفق شده تا برای مشکلاتی نظیر رفلاکس، سوزش و درد معده درمان های جالب توجه و نتیجه بخشی ارائه دهد. این درمان ها تا حد زیادی علائم شما را از بین می برند.
برخی از بهترین داروها و درمان گیاهی برای رفع رفلاکس معده عبارتند از:
- آب آلوئه ورا
- عرق یا جوشانده رازیانه
- زیره
- چای زنجبیل
- چای بابونه با عسل
- بادام خام
- تخم گشنیز
رفلاکس معده در نوزادان و کودکان و درمان آن
عضله (اسفنکتر مری تحتانی) به عنوان دریچه ای بین مری و معده عمل می کند. وقتی کودک شما چیزی قورت می دهد، این عضله شل می شود و اجازه می دهد غذا از مری به معده منتقل شود. این عضله به طور معمول بسته می ماند، بنابراین محتوای معده دوباره به مری جریان نمی یابد.
در نوزادانی که رفلاکس معده دارند، عضله اسفنکتر تحتانی مری به طور کامل رشد نکرده و اجازه می دهد، محتوای معده از مری بالا برود.
این امر موجب می شود تا کودک شما آنچه را خورده است به حالت تف بالا بیاورد. هنگامی که عضله اسفنکتر وی کاملاً رشد کند، کودک شما دیگر رفلاکس نخواهد کرد.
بیش از ۲۵ درصد کودکان رفلاکس معده را تجربه می کنند. عادت های بد غذایی مثل تند تند و نجویده غذا را قورت دادن و مصرف تنقلات به جای میوه ها و سبزیجات به علائم این بیماری دامن می زند.
اگر درمان های خانگی اثر نداشت، حتما فرزند خود را به یک پزشک متخصص نشان دهید. این مشکل حتما باید برطرف شود تا آسیب جدی به بار نیاورد.
درمان خانگی سوزش سر دل با گیاهان دارویی
سوزش سر دل یکی از مشکلات آزاردهنده ای است که بسیاری از افراد از آن گله می کنند. با داروهای گیاهی زیر به راحتی می توانید این مشکل را حل کنید:
- دم کرده ی یک قاشق غذاخوری تخم بارهنگ به همراه ۳ قاشق عرق نعنا و عسل
- دم کرده بابونه
- ریشه گیاه دارویی شیرین بیان
- جوشانده گل ختمی
- پودر گیاه دارویی نارون لغزنده
رژیم غذایی ایده آل جهت کنترل سوزش و رفلاکس معده
به اهمیت رژیم غذایی در درمان رفلاکس بارها اشاره کردم. بهتر است سخن کوتاه کرده و بایدها و نبایدهای غذایی این بیماری را برایتان لیست کنم.
- از سبزیجات غافل نشوید. لوبیا سبز، کلم بروکلی، مارچوبه، گل کلم، سبزیجات برگ دار، سیب زمینی و خیار گزینه های خوبی برای درمان این بیماری هستند.
- زنجبیل برای مشکلات گوارشی معجزه می کند.
- از جو دوسر در غذاهای خود استفاده کنید.
- گوشت بدون چربی و غذاهای دریایی مفید هستند.
- از میوه های غیر مرکبات میل کنید.
- محصولات پروبیوتیک مصرف کنید.
- از مصرف بیش از حد نوشابه، غذاهای سرخ شدنی، کافئین، غذاهای پرچرب، شیرینی، سس گوجه و الکل خودداری کنید.
تغییر سبک زندگی و بهبود بیماری رفلاکس
سبک زندگی شما تنها با موفقیت هایی که به دست می آورید ارتباط ندارد. شیوه ای که به طریق آن روز خود را به شب می رسانید، اثر مستقیم بر روی جسم و روان شما می گذارد. مسلما کنار گذاشتن عادات ناسالم و رسیدن به وزن ایده آل به درمان رفلاکس معده شما کمک شایانی خواهد کرد.
چرا باید سوزش سر دل را جدی گرفت؟
تصور کنید هر روز بر روی پوست دستتان اسید بریزید. چه بر سر دست شما می آید. آیا می توانید این شرایط را تحمل کنید. شاید فکر کنید مثالم کمی اغراق شده باشد. اما این واقعیت وجود دارد که اگر اسید معده شما به صورت مزمن بالا باشد و رفلاکس زیاد اتفاق بیافتد، بافت مری متحمل آسیب های جدی می شود.
تنها کافی است به عوارض این بیماری که در قسمت های ابتدایی مقاله به آن اشاره کردم نگاهی بیاندازید تا اهمیت درمان این بیماری برای شما مشخص گردد.
آیا رفلاکس معده میتواند باعث سرطان شود؟
اگر رفلاکس معده خود را درمان نکنید، با گذشت زمان، این مساله می تواند به بافت مری شما آسیب برساند و خطر ابتلا به سرطان در مری را افزایش دهد. اسید معده می تواند به سلول های مری شما آسیب جدی وارد کند.
گاهی اوقات آسیب بافتی ناشی از رفلاکس اسید می تواند منجر به بیماری مری بارت شود. این وضعیت باعث می شود تا بافت موجود در مری شما با بافتی مشابه آن در روده جایگزین گردد و این سلول ها به سلول های پیش سرطانی تبدیل شوند.
سوالات متداول
در این بخش قصد داریم تا به سوالات متداول شما در خصوص رفلاکس معده و ترش کردن پاسخ دهیم.
برخی از داروهای تجویز شده می توانند مشکلات سوزش معده و رفلاکس شما را شدیدتر سازند. در این میان داروهای پیشگیری از بارداری و هورمونهای پس از یائسگی حاوی پروژسترون نیز می توانند چنین عوارضی داشته باشند.
برای کاهش اسید می توانید از دارو ضد اسید معده به دستور پزشک و یا داروهای گیاهی و دم نوش های مخصوص این بیماری استفاده کنید. آدامس جویدن بعد از غذا نیز راهکار جالبی است که به کاهش علائم شما کمک می کند.
بله نتایج تحقیقات نشان می دهد که رفلاکس معده باعث بروز سردرد و شدت بخشیدن به حملات میگرنی می شود.
رفلاکس نوزادان تا سن چهار ماهگی امری طبیعی است. اما به هر روی ممکن است این مشکل تا ۱۲ ماهگی ادامه پیدا کند.
بله مصرف بیش از حد نوشیدنی های حاوی کافئین مانند چای و قهوه و نوشیدن الکل برای بیماران منع شده است.
