چای سیاه یکی از نوشیدنیهای محبوب ایرانیهاست. بعد از یک روز کاری شلوغ و خستهکننده یا در کنار وعده صبحانه، تنها یک لیوان چای است که میتواند سرحالی و شادابی را به شما برگرداند و شما را برای یک روز پرانرژی فراهم کند. اما نوشیدن چای و به خصوص چای سیاه انقدر هم زیبا و دلنشین نیست و میتواند مضرات فراوانی را برای شما به همراه داشته باشد.
این مطلب کافه نبض را دنبال کنید تا به بررسی مضرات مصرف چای سیاه و عوارض ناشی از آن آشنا شوید. همچنین در انتهای این مطلب متوجه خواهید شد که تا چه میزان مصرف چای، بدن را با مشکل مواجه نمیکند.
مضرات مصرف چای سیاه چیست؟
چای سیاه پرکاربردترین چای در میان انواع آن است. چای سیاه که معمولا با شکر یا قند مورد استفاده قرار میگیرد، بسیار محبوب است. برخی از افراد معتقدند که قند و شکر برای خوردن چای مناسب نیستند و جایگزینهایی مثل خرما را استفاده میکنند. اما به غیر از قند و شکر، چای سیاه هم مضراتی دارد که به سادگی نمیتوان آن را نادیده گرفت. در ادامه تاثیرات مخرب چای بر سلامتی و بدن را زیر ذرهبین قرار خواهیم داد تا با آگاهی بیشتری به مصرف این نوشیدنی پرمصرف بپردازید.
چای سیاه عامل اصلی کمخونی
محققان مصرف چای سیاه را یکی از عوامل مهم کمخونی میدانند. خصوصا اگر بعد از صرف غذا، استفاده شود. دلیل این امر وجود تانن (یکی از ترکیبات چای که باعث تلخی آن میشود) است که با آهن ترکیب میشود و رسوب میکند. در نتیجه ترکیبات رسوب پیدا کرده باعث میشوند که بدن آهنی که از غذا دریافت کرده را جذب نکند و کمبود آهن، به کمخونی منجر خواهد شد. همچنین تکرار این فرآیند میتواند لخته شدن خون را نیز به همراه خود داشته باشد. تحقیقات نشان میدهند که تانن موجود در چای سیاه، بر آهن موجود در گیاهان اثر بیشتری میگذارد. بنابراین اگر گیاهخوار هستید، باید بیشتر مراقب مصرف چای خود باشید چرا که بیشتر در معرض ابتلا به کمخونی خواهید بود.
غلظت خون از مضرات چای سیاه
افزایش غلظت خون از دیگر مضراتی است که برای چای سیاه مورد توجه قرار گرفته است. چای سیاه به دلیل ترکیباتی که در خود جای داده است باعث میشود که داخل خون کم آب شود و در نتیجه خون موجود در بدن، غلیظتر شود. غلظت خون عامل بسیاری از بیماریهای کبدی، گرفتگی عروق قلب و همچنین سکتههای قلبی است. پس اگر آزمایشات نشان از غلیظ بودن خون شما داشت، مصرف چای خود را به حداقل برسانید.
تاثیر چای سیاه بر سوزش و ناراحتی معده
سوزش و ناراحتی معده، از دسته عوارضی است که از چای سیاه کمتر دیده شده، اما به دلیل وجود کافئین در آن میتواند عاملی برای این اتفاق باشد. زیرا کافئین میتواند قسمتی که بین مری و شکم را جدا میکند، شل کرده و باعث شود که محتویات اسیدی معده آسانتر جریان داشته باشند و منجر به ایجاد سوزش معده شود.
مضرات مصرف چای بر کلیه
چای اگر به اندازه مصرف شود میتواند از ایجاد سنگ کلیه جلوگیری کند. اما در کنار آن مضرات متعددی هم دارد. همانطور که گفته شد، ممکن است چای باعث غلظت خون شود. به این ترتیب عملکرد آنزیمها در پلاسمای غلیظ ضعیف میشود و مواد زائد در بدن انبار میشوند. اینگونه به کلیهها فشار وارد میشود و عملکرد آنها ضعیف خواهد شد. مصرف بیش از حد چای، به دلیل اسید اگزالات موجود در آن در کلیهها رسوب میکند و حتی ممکن است برای کلیه سنگ بسازد.
مضرات چای سیاه در بارداری
دوران بارداری، دوران حساسی برای حفظ سلامتی مادر و فرزند است. به همین دلیل باید در مصرف نوشیدنیها و غذاها دقت بیشتری داشته باشید تا سلامتی مادر و جنین حفظ شود. برخی از مطالعات نشان میدهند که مصرف زیاد کافئین که در چای سیاه هم موجود است، خطر سقط جنین را به دلیل کاهش وزن آن، بالا میبرد.
زنان باردار در طول دوران بارداری خود، نباید بیش از 200 میلیگرم کافئین مصرف کنند. یعنی تقریبا 3 فنجان چای در روز. البته اگر میخواهید میزان بیشتری از کافئین را مصرف کنید یا از نوشیدن چای نمیتوانید دست بکشید، با پزشک خود مشورت کنید تا از بروز هرگونه خطر احتمالی پیشگری کنید.
مضرات چای سیاه بر پوست
چای سیاه اگر به اندازه مورد استفاده قرار بگیرد، میتواند باعث از بین بردن لکه و آکنه شود. اما تاثیرات منفی آن بیش از چیزی است که بخواهید فوایدش را در نظر بگیرید. مصرف چای سیاه در طولانی مدت میتواند به ایجاد لکههای تیره روی پوست منجر شود و رنگ کلی پوست را به سمت تیرگی هدایت کند. تانن موجود در چای به همراه کافئینی که در ترکیبات آن یافت میشود، باعث تاثیر منفی مستقیم روی سلامت پوست میشود، همچنین امکان دارد که خشکی پوست سر و مو را هم به دنبال خود داشته باشد. بنابراین اگر به سلامت پوست خود اهمیت میدهید، از نوشیدن بیش از حد چای سیاه خودداری کنید.
دیگر عوارض چای سیاه
به غیر از مواردی که تا به اینجا بیان شد، چای سیاه عوارض دیگری نیز دارد که البته به اندازهی قبلیها شایع نیست و ممکن است در افراد کمی بروز کند. اما دانستن آن خالی از لطف نیست و میتواند به شما کمک کند.
اضطراب و اختلال خواب
بسیاری از افراد برای اینکه شبها بیشتر بیدار بمانند، از نوشیدنیهای کافئیندار استفاده میکنند. کافئین باعث میشود که مدت زمان بیشتری هوشیار بمانید. اما مصرف کافئین در طولانی مدت میتواند باعث ایجاد اختلال در خواب شود به گونهای که دیگر به درستی نتوانید بخوابید. اختلال در خواب و استرس و اضطراب هم رابطهای دوطرفه و جدانشدنی دارند و در مواردی نیز ممکن است منجر به بروز تپش قلب شود. تپش قلب در صورتی که درمان نشود به ایجاد احساس آزاردهندهای در افراد شود.
سردرد و سرگیجه
نوشیدن چای سیاه یا قهوه در بسیاری از موارد به کاهش سردرد کمک میکند. اما کسانی که 5 تا 6 فنجان چای در طول روز مینوشند، لازم است بدانند احساس سردرد و سرگیجه شدید از عوارض کافئین زیاد است و احتمال دارد به زودی به سراغشان آید. علاوه بر همه موارد ذکر شده، مصرف زیاد چای سیاه، چای سبز و قهوه ممکن است باعث بروز تهوع، استفراغ، افزایش فشار خون، افزایش ضربان قلب و تنفس، وز وز گوش و تداخلهای دارویی شود.
شستن چشم با چای
حتما تا به حال برای شما هم پیش آمده که راه حل چای را برای شستشوی چشم به شما پیشنهاد داده باشند و از مزایای این روش و تاثیر آن بر بهبودی چشم هم اطلاعاتی را داده باشند. شستن چشم با چای از زمان قدیم نیز بسیار رایج بوده است و هر زمانی شخصی چشمش قرمز میشد، درد میگرفت یا حتی میسوخت، به او راه حل شستشو چشم با چای را پیشنهاد میکردند.
چای با وجود مادهای به نام تئین، به منقبض شدن رگهای ملتهب چشم کمک میکند و به همین دلیل قرمزی و التهاب آن کاهش مییابد. اما باید توجه داشته باشید که این روش، کاملا موقتی است و عوارضی به همراه خود دارد که استفاده نکردن از آن را به گزینهی بهتری تبدیل میکند. هر چقدر هم چای صاف شده باشد باز هم ذرات بسیار ریزی در آن وجود دارد که هنگام عفونت چشم میتوانند از مجرای اشکی وارد چشم شوند. مجرای اشکی در کودکان ضعیفتر بوده و امکان نفوذ ذرات به چشم در آنها بسیار بیشتر از بزرگسالان است. بنابراین برای رفع قرمزی چشم کودکان به هیچ وجه از چای استفاده نکنید. به عنوان روش جایگزین هم میتوانید از آب یا اشک مصنوعی استفاده کنید.
مهمترین مضرات چای سیاه کهنه دم
اول از همه باید گفت که چای سیاه کهنه دم به چای گفته میشود که بیش از 8 ساعت پس از دم کشیدن آن که معمولا 10 دقیقه طول میکشد، نگه داشته شود. یعنی اگر چای را دم کردید، بهتر است که آن را در محیطی خنک نگه دارید و هر زمان که خواستید دوباره آن را گرم کنید. یادتان باشد که اینکار را بیش از یکبار نباید انجام دهید وگرنه مضرات چای چندین برابر خواهد شد.
فراموش نکنید این زمان 8 ساعت فقط برای چای است که مواد افزودنی بیش از اندازه نداشته و یک چای کاملا ارگانیک است. هر نوع چای را نمیتوان در این مدت نگهداری کرد. نتایج تحقیقات نشان میدهند که چای کهنه دم ترشح اسید معده را تحریک کرده و باعث ایجاد زخم معده میشود. این اتفاق در مورد چای کیسهای هم با شدت بیشتری رخ میدهد و منجر به ایجاد مشکلات گوارشی میشود.
پوسیدگی و زردی دندان از عوارض چای سیاه
چای سیاه شامل مقدار کمی فلوراید است. فلوراید مادهای است که در شستشو دهندههای دهان استفاده میشود و برای تمیزی دندانها بسیار مفید است. اما برخی گمان میکنند که استفادهی زیاد از چای سیاه موجب بهبود سلامت دهان و دندان میشود که اینگونه نیست و استفاده از چای میتواند مضرات زیر را برای دندان به همراه داشته باشد:
• اگر چای بیش از حد داغ باشید، می تواند به مینای دندان شما آسیب رسانده و حتی در دندان ترک ایجاد کند.
• چایهایی که رنگ مصنوعی زیادی دارند اغلب باعث ایجاد زردی در دندان میشوند.
• چایهایی که میوهای هستند باعث از بین رفتن روکش دندان میشوند.
• چای شیرین قاتل مینای دندان است.
• ترکیب چای داغ و آبلیمو به علت اسیدی بودن بالای چای موجب تخریب و دندان میشود.
عوارض مصرف چای کیسهای
چای سیاه که از گیاه چای به دست میآید و آن را به صورت ارگانیک استخراج میکنند، چنین عوارض و مضراتی به همراه دارد. حال فکر کنید که چای که میخورید کیسهای و به جای برگ چای، حاوی خاک چای باشد. قطعا مضرات و عوارض بیشتری انتظار شما را خواهند کشید. به علاوه در تولید چای کیسهای از رنگهای شیمیایی هم استفاده میشود که میتواند آسیبهای جدی به معده و سیستم گوارشی بزند.
استفاده از چای کیسهای درست مثل مصرف چای کهنه دم است و مصرف بیش از اندازه آن میتواند به بیماریهای مختلفی منجر شود. این نکته را هم حتما به یاد داشته باشید که پر رنگ شدن چای کیسهای در آب جوش در کمتر از ۳۰ ثانیه به معنای نامرغوب بودن آن است.
فواید و ارزش غذایی و کالری چای سیاه
چای سیاه با وجود ترکیباتی مثل کافئین در خود میتواند مفید واقع شود، اما به شرطی که به اندازه از آن مصرف کنید. چای سیاه اگر به اندازه مصرف شود، مضرات و عوارضی به مراتب کمتر از چیزی که در این مطلب گفته شد، خواهد داشت. بهترین نحوهی استفاده از چای، به شکلی است که بیش از 3 الی 4 فنجان در طول روز مصرف نشود. همچنین بعد از غذا هم نوشیده نشوند. چای سیاه جز نوشیدنیهای بسیار کم کالری است و به ازای هر 100 گرم تقریبا 2 کالری را در خود جای داده است که عملا یعنی هیچ کالری ندارد.
در این مقاله سعی شد تا مضرات و عوارض چای سیاه را مورد بررسی قرار داده شوند. به خاطر داشته باشید که چای سیاه یک نوشیدنی سالم و کمکالری است که میتواند منجر به افزایش انرژی و رفع خستگی شود، به شرطی که به اندازه و به درستی از آن استفاده شود.
سوالات متداول
آنتیاکسیدان موجود در چای سیاه و چای سبز، سوختوساز بدن را بهبود میبخشد، بنابراین میتوانند در درمان کبد چرب موثر باشند. اما اگر مصرف چای شما زیاد باشد، پلی فنول موجود در آن ممکن است اثر منفی بر کبد داشته باشد و احتمال سرطان کبد را افزایش دهد.
مصرف چای سیاه اگر در حد 2 الی 3 فنجان در روز باشد، میتواند به سمزدایی کبد کمک کند.
در صورتی که چای سیاه را داغ داغ بنوشید یا تعداد زیادی فنجان از آن را در طول یک روز مصرف کنید و این فرآیند را برای مدتی انجام دهید، میتواند باعث ایجاد سرطان هم شود.
مصرف متوسط چای باید برابر یا کمتر از ۳ فنجان در روز باشد.