توسط : تنبلی تخمدان نام عمومی مشکلی است که در آن بدن قادر نیست تخمک گذاری را به صورت طبیعی و منظم انجام دهد.
از اضطراب و افسردگی گرفته تا ظاهر شدن جوش های پوستی و موهای زائد فراوان در بدن، علائم این بیماری عذاب آور است و اگر جدی گرفته نشود می تواند عوارض خطرناکی به همراه داشته باشد.
اما آیا تنبلی تخمدان همیشگی است؟ آیا می توان این بیماری را درمان کرد؟ آیا با وجود آن می توان بچه دار شد؟ با کافه نبض همراه شوید تا پاسخ تمامی سوالات خود را دریافت کنید.
تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟
تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) نوعی اختلال در غدد درون ریز به شمار می آید که در میان زنان در سنین باروری شیوع زیادی دارد.
در این بیماری تخمدان ها، کیست ها یا همان فولیکول های کوچک پر از مایعات را ایجاد می نمایند. این کیست ها تعادل در سطح هورمون ها را به هم می زنند. در نتیجه علائم آزاردهنده این بیماری خود را نشان می دهد.
علت تنبلی تخمدان چیست؟
تا امروز که من این مقاله را می نویسم، هیچ دلیل شناخته شده قطعی برای این بیماری پیدا نشده است. اما از مهم ترین عوامل تاثیر گذار در ابتلا به تنبلی تخمدان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- انسولین اضافی: انسولین هورمونی است که در پانکراس تولید شده و به سلول ها اجازه می دهد از قندها استفاده کنند. اگر سلول های شما در برابر عملکرد انسولین مقاوم شوند ، سطح قند خون شما افزایش پیدا کرده و این امکان وجود دارد که بدنتان انسولین بیشتری تولید نماید. انسولین اضافی قادر است تولید آندروژن را افزایش داده و باعث ایجاد اختلال در عملکرد طبیعی تخمک گذاری شود.
- التهاب درجه پایین: زمانی که می گوییم فرد دچار التهاب درجه پایین شده است یعنی بدنش برای مقابله با عفونت ها، در حال ساختن گلبول های سفید خون می باشد. تحقیقات نشان داده است که زنان مبتلا به تخمدان پلی کیستیک نوعی التهاب درجه پایین دارند. این التهاب موجب می گردد تا تخمدان ها برای تولید آندروژن بیشتر تحریک شوند. همچنین این موضوع می تواند به برخی مشکلات قلبی و عروقی نیز منجر شود.
- عامل وراثت: مانند بسیاری دیگر از بیماری ها، تنبلی تخمدان نیز ممکن است از طریق ژن های والدینتان به شما ارث رسیده باشد.
- آندروژن اضافی: اگر تخمدان هایتان مقادیر غیر طبیعی بالایی از آندروژن را تولید نمایند این بیماری ظاهر می گردد. از جمله نشانه های مهم آندروژن اضافی می توان به پرمویی و آکنه اشاره کرد.
تخمدان تنبل چه علائم و نشانه هایی دارد؟
علائم شایع در بیماران مبتلا به تخمدان تنبل و پلی کیستیک به قرار زیر است:
- قاعدگی های نامنظم
- مشکل در تخمک گذاری
- سطح آندروژن اضافی
- آپنه خواب
- سطح استرس بالا
- فشار خون بالا
- اسکین تگ
- ناباروری
- آکنه ، پوست چرب و شوره سر
- چربی خون بالا
- خستگی مفرط
- طاسی الگوی زنانه
- مقاومت به انسولین
- دیابت نوع دوم
- احساس درد در ناحیه لگن
- افسردگی و اضطراب
- مشکلات مدیریت وزن شامل افزایش وزن یا کاهش وزن
- رشد بیش از حد مو های زائد بدن (هیرسوتیسم)
- کاهش میل جنسی
بهترین زمان مراجعه به متخصص
اگر چرخه های قاعدگی شما نظمی ندارد و باعث آزار شما شده است، اگر از ناباروری رنج می برید و یا علائم حاصل از وجود آندروژن اضافی در بدن را تجربه می کنید، وقتش رسیده تا به یک متخصص زنان مراجعه کنید و درمان های لازم را شروع کنید.
زمانی که میزان آندروژن در بدنتان زیاد می شود علائم دردسر سازی همچون هیرسوتیسم (رشد موهای زائد بدن)، جوش های پوستی و طاسی زنانه نمایان می شوند.
متخصص زنان با کنترل مقدار آندروژن از طریق دارو درمانی، شما را از شر این مشکلات خلاص می کند.
روش تشخیص تنبلی تخمدان یا تخمدان پلی کیستیک
زمانی که به متخصص زنان مراجعه کنید، او ابتدا لگن شما را معاینه کرده و تمام علائمتان را از شما می پرسد. سپس به احتمال زیاد برایتان آزمایش خون می نویسد و سونوگرافی انجام می دهد.
نتیجه آزمایش و سونوگرافی در کنار معاینات تا حد زیادی برای تشخیص تنبلی تخمدان یا تخمدان پلی کیستیک کفایت می کند.
از سونوگرافی از امواج صوتی برای یافتن فولیکول های غیر طبیعی و تشخیص سایر مشکلات تخمدان و رحم استفاده می شود.
تست و آزمایش خون
پزشک برای اینکه وضعیت هورمونی و احتمال مشکلات تخمدان شما را بررسی کند، برای اندازه گیری موارد زیر دستور آزمایش خون می دهد.
- هورمون تحریک کننده فولیکول یا همان FSH (اگر تنبلی تخمدان داشته باشید سطحش کمتر از حالت نرمال خواهد بود.)
- هورمون لوتئینه کننده یا همان LH (در صورت ابتلا به این بیماری سطح آن بالاتر از حد نرمال می رود.)
- تستوسترون کل (در این بیماری مقدارش زیاد می شود.)
- استروژن
- گلوبولین متصل شونده به هورمون جنسی (SBGH) (در صورت ابتلا به تخمدان پلی کیستیک ممکن است کمتر از حد طبیعی شود.)
- آندروستندیون (در صورت ابتلا بالا می رود و علائمی نظیر جوش، افزایش مو زائد و پریود نامنظم بروز می دهد.)
- قند خون
- چربی خون
- تیروئید
- تست آنتی مولرین هورمون (AMH) ( سطح آن در بیماری افزایش پیدا می کند.)
آیا تنبلی تخمدان قابل درمان است؟
متاسفانه هنوز درمان همیشگی برای تنبلی تخمدان پیدا نشده است. اما روش های متعددی وجود دارد که می توانند علائم تخمدان پلی کیستیک را کاهش داده یا از بین ببرند تا احساس بهتری داشته باشید.
برای این منظور پزشک ممکن است داروهای مختلفی پیشنهاد دهد تا علائمی همچون قاعدگی نامنظم، جوش صورت، موهای زائد و افزایش قند خون را درمان کند. گاهی نیاز می شود تا درمان ناباروری نیز صورت بگیرد.
روش های درمان بیماری تنبلی تخمدان
همانطور که گفتیم درمانی وجود ندارد که برای همیشه از شر مشکل تنبلی تخمدان خود خلاص شوید. تنها باید علائم آن را از بین برده و عملکرد تخمدان های خود را کنترل کنید.
نوع درمان با توجه به موقعیت و وضعیت جسمانی شما متفاوت خواهد بود.
تنها متخصص زنان می تواند شیوه درمان مناسب را انتخاب کند. در صورتی که مبتلا به بیماری دیابت باشید و یا قصد باردار شدن داشته باشید درمان خاص خود را نیاز خواهید داشت.
برخی از راه های درمان تنبلی تخمدان و تخمدان پلی کیستیک عبارت هستند از:
- استفاده از قرص های ضدبارداری برای تنظیم هورمون ها و چرخه قاعدگی
- داروهای دیابت برای کنترل این بیماری و از بین بردن عوارض آن بر روی تخمدان
- کمک گرفتن از داروهای باروری و لقاح مصنوعی (IVF) برای آن دسته از افرادی که از تنبلی تخمدان رنج می برند و تمایل دارند باردار شوند.
- هورمون درمانی
- استفاده از قرص هایی مانند اسپیرونولاکتون و یا افلورنیتین برای درمان رشد زیاد مو زائد که یکی از علائم تنبلی تخمدان نیز می باشد.
- استفاده از درمان های گیاهی، افزایش تحرک و استفاده از رژیم غذایی مخصوص این بیماری
روش های درمانی تقویت تخمدان ها
اگر دچار تنبلی تخمدان هستید، نگران نباشید، راه های مختلفی برای تقویت تخمدان هایتان وجود دارد. نخست سعی کنید استرس را از خود دور ساخته و به کمک ورزش هایی مانند یوگا و پیلاتس هم آرامش پیدا کرده و هم به گردش خون تازه در سلول های تخمدانتان کمک کنید.
برای بهبود گردش خون تخمدان ها، ماساژهای شکمی نیز تاثیرگذار هستند. هورمون درمانی، رژیم غذایی و درمان های گیاهی نیز بسیار کمک کننده می باشد. با ما همراه باشید، در ادامه به این موارد هم خواهیم پرداخت.
هورمون درمانی
تنظیم نبودن هورمون ها و به هم ریختن تعادل آنها باعث می شود، تخمک گذاری به درستی اتفاق نیافتد. بنابراین به تعادل رساندن هورمون ها در کنترل این بیماری نقش مهمی ایفا می کند.
اگر آزمایش خون شما نشان دهد که هورمون هایتان کمتر یا بیشتر از حد طبیعی خود است، پزشک از داروهای هورمونی استفاده می کند تا تعادل را برقرار سازد.
توجه داشته باشید که تنظیم هورمون ها خطر ابتلا به سرطان آندومتر را کاهش داده و از خونریزی های غیرطبیعی، رشد موهای زائد و آکنه جلوگیری می کند.
علاوه بر مصرف داروهای ضدبارداری، از پروژسترون تراپی نیز برای درمان تخمدان پلی کیستیک استفاده می کنند.
پروژسترون به مدت دو هفته مصرف می شود تا چرخه زنانه شما را تنظیم کرده و شما را در برابر خطر سرطان آندومتر محافظت کند. توجه داشته باشید که این دارو قادر نیست جلوی حاملگی شما را بگیرد.
داروهای مناسب برای درمان
قرص ضدبارداری ترکیبی، رایج ترین داروی تنبلی تخمدان به حساب می آید. این نوع داروها معمولا حاوی استروژن و پروژستون هستند و باعث کاهش تولید آندروژن و تنظیم استروژن می شوند.
انواع مختلفی از این قرص ها در بازار موجود هستند که شناخته شده ترین و محبوب ترین آنها عبارتند از:
- آلسی (Alesse)
- اویان
- ناتازیا ( (Natazia
- نورژستل و اتینل استرادیول (لو اورال-28)
- یاز
- یاسمین
تنبلی تخمدان و بارداری
متاسفانه تخمدان پلی کیستیک می تواند باردار شدن شما را دچار مشکل کند. با این حال زنان مبتلا به تنبلی تخمدان می توانند با استفاده از درمان های باروری که تخمک گذاری را بهبود می بخشند، باردار شوند. کاهش وزن و کاهش سطح قند خون شما را در داشتن یک بارداری سالم کمک خواهد کرد.
تنبلی تخمدان یا pcos چه عوارضی دارد؟
علاوه بر مشکلات باروری بیماری تنبلی تخمدان عوارض متعدد خطرناکی می تواند داشته باشد که باید آنها را جدی بگیرید. در زیر برخی از این عوارض آورده شده است:
- خطر ایجاد مقاومت به انسولین (پیش دیابت یا حتی دیابت)
- کلسترول غیرطبیعی و سطح تری گلیسیرید بالا یا به عبارتی چربی خون بالا
- خطر ابتلا به بیماری های قلبی
- خطر سکته مغزی
- بالا رفتن احتمال سرطان آندومتر (سرطان لایه داخلی رحم)
- چاقی و آپنه در خواب
تاثیر منفی در باروری
تخمدان پلی کیستیک PCOS چرخه قاعدگی طبیعی را دچار اختلال کرده و بارداری را دشوارتر می سازد. بین ۷۰ تا ۸۰ درصد زنان مبتلا به تنبلی تخمدان دارای مشکلات باروری هستند.
این بیماری می تواند خطر ابتلا به عوارض بارداری را نیز افزایش دهد. سقط جنین، به دنیا آوردن نوزاد زودرس و دیابت بارداری از جمله خطراتی است که این زنان را بیشتر از سایرین تهدید می کند.
مشکلات هورمونی
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)، تعادل هورمونی بدن را به هم می ریزد و باعث ناباروری، چاقی و ایجاد موهای زائد صورت و بدن در زنان می شود.
تحقیقات نشان می دهد که تنبلی تخمدان می تواند منجر به مشکلات شدید روحی از جمله اضطراب، افسردگی و اختلال در خوردن شود. تمامی این عوارض ناشی از به هم ریختگی هورمون ها در بدن است.
آیا تنبلی تخمدان باعث افزایش وزن میشود؟
تنبلی تخمدان یا سندروم تخمدان پلی کیستیک باعث چاقی و افزایش وزن شما می شود و از طرفی دیگر این افزایش وزن تخمدان شما را تنبل تر می کند.
دلیل این است که PCOS استفاده از هورمون انسولین را برای بدن دشوار می سازد. بنابراین تبدیل قند به انرژی به خوبی صورت نمی گیرد و به اصطلاح مقاومت انسولین پدید می آید. نتیجه آن می شود که تجمع انسولین و قند – گلوکز – در جریان خون پدید می آید.
آیا درمان تنبلی تخمدان در طب سنتی ممکن است؟
طب سنتی درمان های کمک کننده جالب توجهی برای از بین بردن علائم تنبلی تخمدان پیشنهاد می کند. برخی از دارو و درمان های گیاهی تنبلی تخمدان به قرار زیر می باشند:
- به غیر از روزهای قاعدگی، هر شب یک لیوان عرق رازیانه بنوشید.
- عسل و سیاه دانه میل کنید.
- زاج و عسل بخورید.
- سردیجات زیاد مصرف نکنید.
- دارچین معجزه می کند.
- دم نوش نعنا بنوشید.
- زغال اخته نوش جان کنید.
دارو گیاهی موثر در تقویت تخمدان
اگر به تنبلی تخمدان دچار هستید و قصد بچه دار شدن دارید، طب سنتی به شما کمک خواهد کرد تا تخمدان ها را تقویت ساخته و شانس بارداری خود را افزایش دهید.
برخی از داروهای گیاهی موثر در تقویت تخمدان عبارتند از:
- تمشک قرمز
- چای سبز
- دم کرده برگ گزنه
- روغن کتان
- عصاره گیاه پنج انگشت
- مارچوبه
لزوم تغییر سبک زندگی
از آنجا که استرس و چاقی علائم تنبلی تخمدان را دوچندان می کند، تغییر سبک زندگی امری ضروری به شمار می آید.
ورزش، رژیم غذایی مناسب، حفظ آرامش و دوری جستن از الکل و سیگار، ارکان مهم سبک زندگی سالم به شمار می آیند.
اجازه بدهید به چند مورد از درمان های خانگی موثر در درمان تخمدان پلی کیستیک اشاره کنم.
- داشتن رژیم غذایی سالم و متعادل، شامل مقدار زیادی میوه و سبزیجات
- شرکت در فعالیت های ورزشی منظم (یوگا، پیلاتس و ورزش های هوازی بسیار موثر هستند.)
- حفظ وزن سالم، برای کاهش سطح آندروژن و کاهش خطر بیماری هایی مانند دیابت و بیماری های قلبی
- سیگار نکشیدن، چراکه استعمال دخانیات موجب افزایش سطح آندروژن و خطر بیماری های قلبی می شود.
- مصرف زیاد غذاهای پر نمک، شکر، الکل و کافئین توصیه نمی شود.
- از مصرف ویتامین سی، کا، دی و کلسیم، زینک و پروتئین غافل نشوید.
سوالات متداول
در این قسمت به سوالات متداول شما در خصوص بیماری تنبلی تخمدان یا همان سندروم تخمدان پلی کیستیک پاسخی کوتاه خواهیم داد.
متاسفانه باید بگویم بله. از آنجا که تخمک گذاری به درستی اتفاق نمی افتد، شانس بارداری شما کم می شود.
وقتی تنبلی تخمدان داشته باشید، احتمال دارد مقادیر اضافی از آندروژن در بدنتان وجود داشته باشند. این آندروژن های اضافی موجب می شوند تار موهای شما نازک شده و احتمال ریزششان بالا رود.
تشخیص این قضیه تنها به عهده متخصص زنان می باشد. پزشک با انجام آزمایش خون، معاینات لازمه و سونوگرافی سلامت تخمدان های شما را می سنجد.
تخمدان ها زمانی تخمک گذاری خود را متوقف می کنند که شما یائسه شده باشید. سن یائسگی معمولا ژنتیکی بوده و عوامل متعددی می تواند بر روی آن اثر بگذارد.
به طور تقریبی اکثر خانم ها در سنین بین ۵۰ تا ۶۰ سالگی یائسگی را تجربه می کنند. میانگین سن یائسگی ۵۱ سالگی است.
با وجود اینکه استرس به همراه رژیم غذایی نامناسب، نوشیدن الکل و سیگار کشیدن، ممکن است در یائسگی زودرس نقش داشته باشد، اما شواهد کافی وجود ندارد که بگوییم استرس به تنهایی باعث یائسگی زودرس می شود.
سلام مطالب بسیار عالی ومفید بود. تشکر