روش صحیح از شیر گرفتن کودک بدون عوارض برای مادرو کودک

همه اتفاق های شیرین زندگی روزی به پایان می رسند تا مرحله دیگری از زندگی آغاز شود. یکی از شیرین ترین دوران زندگی هر مادری ماه های ابتدایی به دنیا آمدن فرزندش می باشد که از شیر او تغذیه می کند.

بدون شک نوزاد نیز از این لذت بی بهره نخواهد بود. شیر خوردن علاوه بر احساس سیری برای او آرامشی بی نظیر به همراه می آورد. اما به مرور این عادت باید کنار گذاشته شود تا فرزند شما وارد مرحله دیگری از زندگی اش شود.

از شیر گرفتن کودک فرآیندی چالش برانگیز است که داشتن یک استراتژی خوب به شما کمک زیادی خواهید کرد. با این مقاله تخصصی کافه نبض همراه باشید تا شما را در یافتن این استراتژی راهنمایی کنیم.

چه سنی برای از شیر گرفتن کودک مناسب است؟

خوشبختانه برای از شیر گرفتن کودک متخصصان با در نظر گرفتن فاکتورهای مختلف یک دستورالعمل منطقی فراهم کردند که برای مادران بسیار کمک کننده خواهد بود. آکادمی اطفال آمریکا توصیه می کند که مادران تا ۶ ماهگی از شیر خود نوزاد را تغذیه کنند.

پس از ۶ ماهگی در کنار شیر مادر باید غذاهای جامد به تدریج در برنامه غذایی نوزاد گنجانده شود تا در یک سالگی به بعد، نوزاد به مرور از شیر گرفته شود.

سازمان بهداشت جهانی (WHO) توصیه می کند که بعد از ۶ ماهگی تا دو سالگی شیر مادر در کنار سایر غذاهای مکمل به نوزاد داده شود. میانگین زمان از شیر گرفتن در جهان چیزی میان دو تا چهار سالگی است.

این قضیه زمانی صدق می کند که شرایط مادر و نوزاد طبیعی باشد. در برخی موارد ممکن است مادر به دلیل بیماری یا مشکلات جسمانی مجبور باشد نوزاد را زودتر از شیر بگیرد.

همچنین برخی از مادران به دلیل بازگشت به شغل خود ناگزیر می شوند این کار را زودتر انجام دهند.

زمان کم شیر خوردن کودک

بین ۴ تا ۶ ماهگی معمولا میل کودک به پرستاری مادر کمتر از قبل می شود. این زمان معمولا بهترین موقعیت برای افزودن غذاهای مکمل به رژیم اوست. برخی از نوزادان در یک سالگی علاقه بیشتری به مصرف غذاهای جامد پیدا می کنند و کمتر شیر مادر خود را می خورند.

زمانی که کودک در حین پرستاری کلافه، بی حوصله یا حواس پرت می شود، می تواند نشانه آن باشد که وقت از شیر گرفتن او فرا رسیده است.

سن مناسب از شیر گرفتن کودک

از شیر گرفتن کودک یعنی توقف تغذیه او با شیر مادر. این بدین معناس که اصلی ترین منبع سوخت فرزندتان از او گرفته می شود.

بنابراین باید جایگزین های غذایی مناسب را به بدن دلبندتان برسانید تا کمبود شیر مادر جبران شود. برای این کار باید نوزاد خود را کم کم به غذا خوردن عادت دهید.

از ۶ ماهگی به بعد غذاهای مکمل باید در برنامه غذایی کودکان گنجانده شود. در این زمان او نیاز به مقادیر بیشتری از مواد مغذی خاص مانند آهن، روی و ویتامین های ب و د دارد که به تنهایی از شیر مادر به دست نمی آید. اما همچنان شیر منبع غذایی اصلی نوزاد به حساب می آید.

یک فرد معمولی هفت ماهه هنوز ۹۳ درصد کالری مورد نیاز خود را از شیر دریافت می کند. حتی در ۱۱ تا ۱۶ ماهگی، شیر مادر  هنوز می تواند نیمی از کالری روزانه فرزندتان را تأمین کند.

بنابراین هر وقت تصمیم به از شیر گرفتن فرزند خود گرفتید، بهتر است این کار را به تدریج انجام دهید. قطع شیر مادر به طور ناگهانی می تواند شما و طفلتان را با مشکلاتی روبه رو کند.

نکات ضروری برای از شیر گرفتن کودک

پیش از هر چیز توجه داشته باشید که از شیر گرفتن کودک مستلزم صبر و حوصله زیادی است. کارشناسان دریافتند که به طور ناگهانی خودداری کردن از شیر دادن می تواند به شما و فرزندتان آسیب وارد می کند و عوارض شدیدی در پی داشته باشد.

توجه به برخی نکات در اینجا ضروری است:

• بهتر است نوزاد بین ۶ ماهگی تا یک سالگی در کنار غذاهای مکمل روزانه ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلی لیتر شیر داشته باشند.
• بعد از ۶ ماه می توانید شیر گاو و غلات را در برنامه غذایی او قرار دهید. شیر پرچرب برای این منظور بهتر است. از ۹ ماهگی به بعد می توانید شیر را با فنجان به فرزند خود بدهید. آشنا شدن و عادت دادن کودک به فنجان بسیار کمک کننده است.
• مهم است که نوزادان را با طعم و بافت های غذایی مختلف آشنا کنید. توجه داشته باشید غذاهای مکمل نباید حاوی نمک یا شکر باشد.
• به یکباره کودک را از شیر نگیرید ابتدا او را از لحاظ روانی آماده کنید. برای این منظور کودک باید تمایل بیشتری به غذا خوردن پیدا کند. می توانید از ظروف رنگی و نرمی که اشتیاق او را بیشتر می کند کمک بگیرید.

اگر کودک شما مریض شده باشد بهتر است از شیر گرفتن را به بعد از بهبودی او به تعویق بیاندازید.

نکات ضروری برای از شیر گرفتن کودک

تغییر در دفعات شیر دهی

از شیر گرفتن کودک می تواند روزها، هفته ها یا ماه ها طول بکشد. به خاطر داشته باشید که اگر فرزند شما گرسنه بود و درخواست شیر کرد نباید او را از خوردن منع کنید.

کاهش دفعات شیردهی با همکاری خود کودک و به تدریج باید صورت بگیرد. از شیر گرفتن نوزاد به مرور زمان باعث می شود که میزان شیر مادر با سرعت طبیعی تری کاهش پیدا کند و خطر ابتلا به تورم، درد و عفونت پستان کاهش یابد.

بهتر است دفعاتی که کاهش می دهید از هم دور باشند تا اذیت نشوید. به طور مثال یک وعده از صبح و یک وعده از شب کم کنید.

کوتاهی زمان شیر دهی به کودک

یکی از اشتباهاتی که مادران انجام می دهند این است که کودک خود را گرسنه نگه می دارند. هر زمان که نوزادتان احساس گرسنگی کرد یعنی بدن او به غذا نیاز دارد.

اگر شما موفق شدید به او از غذاهای مکمل دهید که چه بهتر اما اگر نتوانستید نباید به فرزندتان فشار بیاورید. تا هر زمان که سیر شد باید به او شیر دهید.

به کمک وزن کردن، بررسی ادرار و مدفوع متوجه خواهید شد که نیاز غذایی کودکتان کامل برآورده می شود یا نه. اگر متوجه شدید که فرزند شما وضعیت جسمانی خوبی دارد و از غذاهای کمکی نیز بهره مند می باشد، می توانید زمان شیردهی را رفته رفته چند دقیقه کاهش دهید.

برای این کار می توانید کودک را با بازی کردن یا نشان دادن کتاب داستان سرگرم کنید.

شیر دادن به کودک را به تعویق بیندازید

اگر می خواهید شیر دادن به کودک خود را عقب بندازید، ابتدا باید اطمینان حاصل کنید که تغذیه او با سایر مواد غذایی به خوبی انجام می شود و روند رشدش طبیعی است.

به هیچ وجه نباید فرزندتان طولانی مدت گرسنگی تحمل کند. این موضوع هم به جسم هم به روان کودک آسیب وارد می کند.

اگر تمامی این نکات را رعایت کردید می توانید با صحبت کردن و سرگرم کردن فرزندتان او را متقاعد کنید تا وعده شیر خود را دیرتر میل کند.

محیط آرامی برای کودک فراهم کنید

بسیاری از مادران به اشتباه سعی می کنند کودک خود را به اجبار از شیر خوردن منع کنند. این کار صدمات بدی به روان بچه می زند و از طرفی موجب می شود تا لجبازی وی بیشتر شده و نسبت به غذاهای دیگر بی میلی نشان دهند.

فراهم کردن محیطی آرام به دور از استرس و اجبار یکی از مراحل مهم از شیر گرفتن کودک محسوب می شود. سعی کنید سرگرمی های دیگری برای فرزندتان فراهم کنید تا به غیر از مواردی که واقعا نیاز داشت سراغ شیر خوردن نیاید.

از طرفی دیگر به شاد و جذاب نشان دادن غذا خوردن می توانید در تغییر عادت غذایی او گام مهمی بردارید.

می توانید ساعاتی از روز را به گردش بردن کودک اختصاص دهید و او را در کالسکه ش قرار دهید تا حسابی سرگرم شود و عادت خود را از یاد ببرد.

یکی از سخت ترین مراحل از شیر گرفتن مربوط می شود به زمان خواب کودک. سعی کنید محل خواب کودک را آرام سازید. می توانید از تخت خواب های موزیکال و عروسکی که در آغوش بگیرد استفاده کنید تا راحت تر به خواب رود.

در این زمان پدر کودک می تواند نقش مهمی ایفا کند و با شیشه شیر دادن، نوازش و قصه گفتن به او کمک کند تا به خوابی شیرین رود.

تغییر برنامه غذایی کودک و اطمینان از سیر شدن کودک

نوزادانی که از غذاهای جامد برای تغذیه خود استفاده می کنند نیاز به پروتئین، آهن و سایر مواد مغذی کافی دارند. برای این منظور بهتر است با یک متخصص تغذیه مشورت کنید. چرا که رشد کودک موضوع حائز اهمیتی است و باید اطمینان پیدا کنید تا تمامی مواد ضروری به بدن او می رسد.

برخی از نوزادان ممکن است به مکمل های دارویی نظیر مولتی ویتامین یا آهن نیاز داشته باشند. فراموش نکنید بعد از سن ۶ ماهگی تا یک سالگی کودک باید در کنار غذا خوردن همچنان شیر مادر یا شیری معادل به آن را دریافت کند.

عوارض از شیر گرفتن کودک برای مادر و فرزند

از شیر گرفتن کودک به معنای قطع ارتباط فیزیکی و روانی خاصی میان مادر و فرزند است. ممکن است کمی سخت باشد و عوارضی به همراه داشته باشد.

اما اگه به مرور و با برنامه صورت بگیرد، این دوره نیز به خوبی طی می شود. معمولا این اتفاق زودتر از ۱۸ ماهگی رخ نمی دهد و نزدیک به دوسالگی کودک کم کم دست از شیر خوردن برمی دارد.

اما در برخی از موارد مانند مشکلات فیزیکی مادر، سر کار رفتن و یا مادر مجبور است زودتر از زمان معمول شیر دادن را قطع کند. در این مواقع عوارض از شیر گرفتن شدیدتر خود را نشان می دهد. برخی از رایج ترین این عوارض عبارت هستند از:

• مسدود شدن مجرای شیری، درد و ورم پستان ها در مادر
• افسردگی در مادر و کودک
• نوسانات خلقی در مادر
• خستگی، سردرد و حالت تهوع ناشی از اختلالات هورمونی در مادر
• به هم ریختن ریتم خواب و بی خوابی در مادر و کودک
• بی اشتهایی در مادر
• اضطراب و تپش قلب مادر
• اضطراب در کودک
• کاهش وابستگی به مادر
• افزایش احتمال ابتلا به عفونت ها در کودک
• مشکلات پوستی مانند خشکی یا آکنه در مادر

لجبازی و بیقراری کودک

بسیاری از کودکان در برابر این ترک عادت مقاومت می کنند. لجبازی و بیقراری کودک در این شرایط کاملا طبیعی و قابل پیش بینی است.

اما نوع رفتار شما در تغییر این حالات او بسیار تاثیر گذار می باشد. اگر او حس کند شما می خواهید او را مجبور کنید تا دست از شیر خوردن بردارد، لجبازی او بیشتر خواهد شد. بنابراین شما باید تا جای ممکن فضایی عاری از استرس و تشنج ایجاد کنید.

با او دوست و رفیق شوید و تا جای ممکن او را تشویق به غذا خوردن کنید.برای از شیر گرفتن کودک خود کم کم وعده های شیر خود را کم کنید و تا جای ممکن او را سرگرم بازی های هیجان انگیز نمایید.

بروز علائم افسردگی در مادر

شیر دادن به فرزند یک فرآیند روانی پیچیده است. فرقی نمی کند بعد از چند ماه یا چند سال قصد از شیر گرفتن فرزندتان را داشته باشید. این اتفاق بسیاری از مادران را دچار افسردگی می کند.

اکسی توسین به دلیل ویژگی های خوبش و حس منحصر به فردی که به وجود می آورد به هورمون عشق شهرت دارد. شیر دادن ترشح هورمون اکسی توسین را تحریک می کند.

وقتی شیر دادن را متوقف می کنید ترشح این هورمون نیز کاهش پیدا می کند و یکی از عواقب آن بروز علائم افسردگی می باشد. برای کاهش این علائم موارد زیر را به شما پیشنهاد می کنیم.

• به خود اطمینان دهید که این احساسات موقتی و از عوارض تغییر هورمون هاست. پس همه چیز طبیعی است و جای هیچ نگرانی وجود ندارد.
• اگر علائم شده پس از دو هفته رو به بهتر شدن نرفت می توانید از یک روانپزشک کمک بگیرید.
• ورزش هوازی منظم هورمون هایی در بدن شما ترشح می کند که علائم افسردگی شما را کاهش خواهد داد.
• “غذاهای مغزی” مانند آووکادو و ماهی هایی که حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ هستند را در رژیم غذایی خود داشته باشید. این مواد غذایی به تنظیم هورمون ها در مغز شما کمک می کنند
• آب فراوان بنوشید و ویتامین های خود را چک کنید تا در صورت نیاز از مکمل ها استفاده نمایید
• با خود مهربان باشید احساس گناه را از خود دور کنید و این را در نظر بگیرید که بسیاری از مادران و فرزندان دیگر در جهان شرایطی همچون شرایط شما را دارند. ساعاتی از روز را به انجام کارهای مورد علاقه یا تفریح کردن بپردازید.
• در خصوص احساسات خود با همسرتان صحبت کنید.
• ساعاتی از روز را به بازی کردن یا کتاب خواندن با فرزندتان سپری کنید و سعی کنید در این کار خلاقیت به خرج دهید.

درد سينه مادر بعد از شير گرفتن كودك

اغلب مادران مدتی پس از شیر گرفتن کودک دردی را در سینه های خود حس می کنند. اگر قطع شیر دادن به یکباره صورت گرفته باشد، این درد شدت بیشتری خواهد داشت.

دلیل این درد انسداد مجاری شیر و التهاب به وجود آمده می باشد. هر چه قطع شیر دادن به تدریج و در مرور زمان صورت بگیرد این درد و مشکلاتی که در پستان ها به وجود می آید کمتر می شود.

درد سینه ها بین چند روز تا چند هفته ممکن است به طول بیانجامد. اگر پس از چند هفته این درد کاهش نیافت بهتر است نزد متخصص زنان خود روید.

از شیر گرفتن کودک به روش سنتی و دارویی

پیش از هر چیز باید توصیه کنیم از برخی از روش های قهرآمیز قدیمی برای از شیر گرفتن کودک خود استفاده نکنید. شیوه های مثل آغشته کردن نوک سینه به داروهای گیاهی یا فلفل و به یکباره منع کردن شیر می توانند برای مادر و فرزند آسیب زا باشند.

اما برخی از توصیه های طب سنتی برای این کار مفید واقع می شود. به طور مثال از شیر گرفتن فرزند در فصل های سرد ترجیح داده می شود و تاکید می شود که اگر این کار در گرما انجام شد، به فرزند مایعات فراوان داده شود.

همچنین گفته می شود بهتر است زمانی كه كودك را از شير مي گيريد از غذاها يا داروهايي كه باعث افزايش شير مي شوند، مانند رازيانه، شويد، آويشن، سياهدانه و زيره سبز استفاده نكنيد.

از شیر گرفتن بچه چند روز طول میکشد

به هیچ عنوان نمی توان به طور دقیق مشخص کرد که از شیر گرفتن کودک دلبندتان چند روز طول میکشد. این بازه زمانی کاملا به خود فرزند بستگی دارد.

توجه داشته باشید هر چه این کار با صبر حوصله زیاد در بازه طولانی تری اتفاق بیفتد هم شما و کودکتان آسیب کمتری خواهید دید.

درمان درد سينه مادر بعد از شير گرفتن كودك

با وجود اینکه درد سينه مادر بعد از شير گرفتن كودک امری طبیعی است و با تفاوت در شدت در اکثر مادران دیده می شود، راهکارهای موثری برای کاهش آن در نظر گرفته شده است. برخی از این راه های التیام بخش به قرار زیر می باشند.

• استفاده از پمپ شیر
• استفاده از کمپرس سرد
• افزایش مایعات مصرفی
• نوشیدن چای مریم گلی
• قرار دادن برگ کلم بر روی سینه ها
• جلوگیری از پوشیدن لباس های تنگ که به سینه فشار وارد می کنند

اقدامات لازم برای خشک شدن شیر مادر

تا مدتی پس از قطع شیردهی سینه ها همچنان درون خود شیر تولید می کنند. اگر زمان طولانی تری به فرزند خود شیر داده باشد، قطع تولید شیر کمی بیشتر هم طول خواهد کشید.

چای مصرف گلی علاوه بر کاهش درد سینه به خشک کردن شیر مادر نیز کمک می کند. ممکن است پس از شیر گرفتن کودک دو هفته یا بیشتر طول بکشد که سینه های شما کامل خشک شود.

برگ های کلم سبز را بر روی سینه های خود بگذارید. ویتامین ب مصرف کنید، جعفری، نعنا و گیاه پنج انگشت را به رژیم غذایی خود اضافه نمایید و در صورت جواب ندادن راه های طبیعی و با مشورت پزشک می توانید از قرص کابرگولین استفاده کنید.

بعد از شیر گرفتن کودک چه باید کرد

فراهم نمودن غذای روح و غذای جسم برای کودکی که تازه از شیر گرفته شدن از واجبات می باشد. در این زمان شما باید ارتباط گرفتن با کودک را به شیوه های دیگری امتحان کنید تا به او حس امنیت و آرامش را برگردانید.

در کنار این قضیه فراهم نمودن یک رژیم غذایی مقوی و هیجان انگیز موضوعی حائز اهمیت است که باید به آن توجه نمایید.

به عنوان غذاهای کمکی موارد زیر پیشنهاد می شوند:

• فرنی آرد برنج و حریره بادام (برای شروع غذا دادن عالی است)
• سبزیجات نرم و پخته شده به صورت پوره: کلم بروکلی، هویج، سیب زمینی، سیب زمینی شیرین، کدو، کدو تنبل، نخود فرنگی
• پوره میوه ها: موز، انبه، زغال اخته، تمشک، آووکادو، گلابی یا سیب پخته شده، آلو، هلو
• پوره غلات: جو دوسر و برنج
• تخم مرغ پخته شده و له شده (از ماه ۸ به بعد)
• گوشت، مرغ و ماهی به صورت کاملا نرم شده (از ماه ۷ به بعد)
• سوپ حاوی لوبیا قرمز و عدس (از ماه ۹ به بعد)
• مکمل های آهن، ویتامین د و ویتامین آ به تجویز پزشک

سایر سوالات متداول

در این قسمت به سایر سوالات متداول شما در خصوص از شیر گرفتن کودک پاسخ های کوتاه و مفید می دهیم.