تپش قلب، احساس ضربان قلب سریع است و مواردی مانند استرس، ورزش، دارو و به ندرت شرایط پزشکی میتواند آنها را تحریک کند. در موارد نادر، تپش قلب میتواند نشانهای از بیماری قلبی جدیتر مانند ضربان قلب نامنظم (آریتمی) باشد که ممکن است نیاز به درمان داشته باشد. درمان تپش قلب غالباً ضربانهای سریع، آهسته یا نامنظم قلب را کنترل نموده و یا از بین میبرد.
داروی تپش قلب با توجه به علل متحرک ضربان قلب سریع در سنین مختلف متفاوت است و برای کنترل آن از قرصهای پروپرانول برای کاهش استرس، قرص آ اس آ، دوکسین و… استفاده میشود.
علت اصلی تپش قلب چیست؟
اینکه دقیقا به چه علت شخصی دچار «تپش قلب» میشود به عوامل زیادی بستگی دارد. در اینجا برخی شرایطی که ممکن است منجر به تپش قلب شود را عنوان کردهایم، از جمله:
- حمله قلبی
- زخم شدن بافت قلب در اثر حمله قلبی
- تغییراتی در ساختار قلب، مانند کاردیومیوپاتی
- عروق مسدود شده در قلب شما (بیماری عروق کرونر)
- فشار خون بالا
- فعالیت بیش ازحد غده تیروئید (پرکاری تیروئید)
- غده تیروئید کم کار (کم کاری تیروئید)
- دیابت
- وقفه تنفسی در خواب
- عفونت با COVID 19
دلیل تپش قلب ناگهانی چیست؟
احساس تپش قلب در قفسه سینه، درد ناگهانی در گلو یا گردن علاوه بر اینکه بسیار آزار دهنده است؛ میتواند آزار دهنده و دلهره آور باشد. گرچه تپش قلب معمولاً جدی یا خطرناک نیست و اغلب خود به خود از بین میرود اما بیشتر اوقات، ناشی از استرس و اضطراب است؛ یا به این دلیل که بیش از حد کافئین، نیکوتین یا الکل مصرف کرده اید. تپش قلب ناگهانی همچنین میتوانند هنگام بارداری اتفاق بیفتد.
برخی از افراد از تپش قلب در فضاهای بسته مانند آسانسور نیز میگویند که اولین راه درمان آن مراجعه به روانکاو و روانپزشک است و سپس متخصص قلب جهت ویزیت داروهای آرامبخش.
چرا در خواب دچار تپش قلب می شویم؟
تپش قلب در شب به صورت یک نبض شدید در قفسه سینه، گردن یا سر حس میشود. توجه به این نکته مهم است که اگرچه ممکن است این موضوع ناراحت کننده باشند، اما معمولاً طبیعی است و به طور معمول نشانه چیز جدیتری نمیباشد.
تپش قلب در هنگام خواب؛ اغلب ناشی از: داروهای مختلفی که قبل از خواب مصرف شده است یا رژیم غذایی بد قبل از خواب و از همه مهمتر استرسی که طی روز همراه شما بوده است.
آیا باید به پزشک مراجعه کنید؟ حتما. حتما به پزشک مراجعه کنید تا خدایی نکرده شبهای دیگر دچار این مشکل نشوید و از طرفی اگر دچار بیماری خاصی هستید؛ تحت درمان قرار گیرید.
عواملی که باعث تپش قلب می شود؟
در ادامه بحث تپش قلب بهتر است با عواملی که اکثرا دچار تپش قلب میشوند؛ آشنا شوید. پس علل ایجاد تپش قلب غیر مرتبط با قلب عبارتند از:
- احساسات قوی مانند اضطراب، ترس یا استرس
- فعالیت بدنی شدید
- کافئین، نیکوتین، الکل یا داروهای غیرقانونی مانند کوکائین و آمفتامین
- تغییرات هورمونی در دوران قاعدگی، بارداری یا درست قبل از یائسگی. گاهی اوقات، تپش قلب در دوران بارداری نشانه کم خونی است.
- داروها، از جمله قرصهای رژیم غذایی، داروهای ضد احتقان، استنشاق کنندههای آسم و برخی از داروهایی که برای جلوگیری از آریتمی (یک مشکل جدی ریتم قلب) یا درمان تیروئید کم کار استفاده می شود.
- برخی مکملهای گیاهی و غذایی
- سطح الکترولیت غیرطبیعی
برخی از افراد پس از وعدههای غذایی سنگین و سرشار از کربوهیدرات، قند یا چربی دچار تپش قلب میشوند. گاهی اوقات، خوردن غذاهایی با مقدار زیادی مونو سدیم گلوتامات (MSG)، نیترات یا سدیم و یا حساسیت به برخی موادغذایی نیز میتواند باعث ایجاد تپش قلب شود.
تپش قلب در بارداری
با بارداری تغییرات خیلی زیادی را در بدن فرد ایجاد می کند. یکی از تغییراتی که همه ما با آن آشنا هستیم؛ تغییر احساسات در بدن مادر است. ترس و وحشت شدید. ولی دلیل علمی که باعث تپش قلب اکثر مادران است؛ افزایش 40درصدی حجم خون پمپاژ شده در بدن مادر است.
دلیل دیگر تغییر افزایش چندین برابر هورمون پروژسترون است در صورتی که اختلال در قائدگی نیز اتفاق می افتد.
اکثر تپش قلب در بانوان باردار در هفته ششم بارداری اتفاق می افتد. نگران نشوید و سعی کنید نفس عمیق بکشی و در اولین فرصت با پزشکتان تماس بگیرید و جزئیات تپش قلب را برایش بازگو کنید. همیشه این احتمال وجود دارد که شما یک بیماری زمینهای و جدیتر داشته باشید.
بهترین دارو تپش قلب چیست؟
پزشکان ممکن است از داروهایی مانند مسدود کنندههای بتا یا مسدود کنندههای کانال کلسیم برای کنترل ریتم قلب استفاده کنند. در بیماران مبتلا به بیماری قلبی، بعضی اوقات از داروهایی که روی گره سینوسی کنترل کننده ریتم قلب کار میکنند، معمولاً دیگوکسین یا آلکالوئید مشابه استفاده میشود. اکثر داروهای ضد آریتمی رایج ۴۵-۵۵ درصد اوقات عمل میکنند.
- آمیودارون
آمیودارون هم مسدود کننده کانال سدیم و هم مسدود کننده کانال پتاسیم است. این دارو مؤثرترین داروی ضد آریتمی موجود است. اگر از آمیودارون استفاده میکنید، باید آزمایشات منظمی برای بررسی عملکرد کبد، ریهها و تیروئید انجام دهید.
- درونادرون
این داروی جدید مانند آمیودارون طراحی شده است که عوارض جانبی کمتری دارد. این دارو افراد مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی مناسب بوده و ممکن است مانع از بروز AFib شود.
قرص پروپرانولول (Propranolol)
قرص خوراکی پروپرانولول فقط به عنوان یک داروی عمومی در دسترس است و به چهار شکل وجود دارد: قرص خوراکی، کپسول خوراکی با انتشار طولانی مدت، محلول مایع خوراکی و تزریقی. قرص پروپرانولول میزان کار قلب شما را کاهش میدهد و به آن کمک میکند تا به طور منظم ضربان قلب شما را بگیرد.
برای درمان فشار خون بالا، آنژین، فیبریلاسیون دهلیزی و لرزش استفاده میشود. همچنین برای جلوگیری از میگرن و کمک به کنترل تومورهای تیروئید و غده فوق کلیه استفاده میشود.
عوارض قرص پروپرانولول (Propranolol)
قرص خوراکی پروپرانولول ممکن است باعث خواب آلودگی شود. عوارض جانبی شایع پروپرانولول میتواند شامل موارد زیر باشد:
- ضربان قلب کندتر
- اسهال
- خشکی چشم
- ریزش مو
- حالت تهوع
- ضعف یا خستگی
اگر این اثرات خفیف باشد، ممکن است طی چند روز یا دو هفته از بین بروند. اگر شدت آنها بیشتر است یا از بین نمی روند، با پزشک خود مشورت کنید.
عوارض جانبی جدی میتواند شامل موارد زیر باشد:
- بثورات پوستی
- خارش
- کهیر
- تورم صورت، لبها یا زبان
- مشکلات تنفسی
- تغییرات قند خون
- دست یا پاهای سرد
- کابوس یا مشکل خواب
- خشکی پوست و پوسته پوسته شدن
- توهم
- گرفتگی عضلات یا ضعف
- ضربان قلب آهسته
- تورم پاها یا مچ پا
- افزایش ناگهانی وزن
- استفراغ
انواع داروی ضد تپش قلب و استرس
اگر تاکی کاردی (ضربان قلب سریع) داشته باشید داروهای ضد آریتمی تجویز می شود. این داروها برای اصلاح ریتم قلب کار میکنند و با تغییر جریان الکتریکی، ریتم طبیعی قلب را بازیابی میکنند.
بیشتر داروهای ضد آریتمی به شکل قرص هستند و معمولاً در طولانی مدت استفاده میشوند. در موارد اضطراری، برخی از آنها می توانند از طریق وریدی تجویز شوند. رایجترین داروها در این کلاس عبارتند از:
- آمیودارون
- فلکائینید
- لیدوکائین (زیلوکائین)
- پروکائین آمید
- پروپافنون (ریتمول)
- کینیدین (بسیاری از نام های تجاری)
- توکینید
کلردیازپوکساید
کلردیازپوکساید، با نام تجاری Librium در میان سایر داروها، یک داروی آرامبخش و خواب آور از نوع بنزودیازپین است. از آن برای درمان اضطراب، بی خوابی و علائم ترک الکل و سایر داروها استفاده میشود.
کلردیازپوکساید دارای نیمه عمر متوسط تا طولانی است اما متابولیت فعال آن نیمه عمر بسیار طولانی دارد. کلردیازپوکساید برای درمان کوتاه مدت (2-4 هفته) اضطراب نشان داده شده است که فرد را از کار میاندازد و دچار پریشانی میکند.
چه ضربان قلبی خطرناک است و باید به پزشک مراجعه کرد؟
تپش قلبی که به ندرت اتفاق می افتد و فقط چند ثانیه طول میکشد، معمولاً نیازی به ارزیابی نیست. اگر سابقه بیماری قلبی داشته و دچار تپش قلب شدهاید که مرتباً اتفاق میافتد یا بدتر میشود، با پزشک خود صحبت کنید. اگر تپش قلب با موارد زیر همراه بود، باید به دنبال فوریتهای پزشکی باشید.
- ناراحتی یا درد در قفسه سینه
- غش کردن
- تنگی نفس شدید
- سرگیجه شدید
ضربان قلب نرمال و نوار قلب نرمال چگونه است؟
ضربان قلب طبیعی در حالت استراحت برای بزرگسالان از ۶٠ تا ١٠٠ ضربان در دقیقه است. به طور کلی، کاهش ضربان قلب در حالت استراحت، به معنای کارایی بیشتر قلب و تناسب بهتر قلب و عروق است. وقتی ریتم قلب منظم باشد، ضربان قلب را میتوان با فاصله بین دو کمپلکس ORS پی در پی تعیین کرد.
یک نوار قلب نرمال در ذیل نشان داده شده است. توجه داشته باشید که قلب در یک ریتم سینوسی منظم بین ۶٠-١٠٠ ضربان در دقیقه (به طور مشخص 82 دور در دقیقه) می زند. تمام فواصل مهم این ضبط در محدوده طبیعی است.
متداول ترین داروی گیاهی برای تپش قلب و استرس
تپش قلب یک علامت است، نه یک بیماری، و دلایل مختلفی برای آن وجود دارد. این امر یافتن یک درمان مؤثر را کمی چالش آور میکند. خوشبختانه گیاهان بسیار خوبی در دسترس هستند که میتوانند به این علامت و در بعضی موارد علت اصلی تپش قلب کمک کنند. رایجترین داروهای گیاهی برای تپش قلب و استرس شامل موارد زیر میباشند:
اسطوخودوس
اسطوخودوس برای درمان احساسات قلبی مانند حملات احتمالی، تپش قلب یا سایر مشکلات قلبی مفید میباشد. فشار خون بالای مزمن استرس بیشتری به قلب وارد میکند و خطر عوارض سلامتی مانند سکته و حمله قلبی را افزایش میدهد. استنشاق اسانس اسطوخودوس ، فشار خون و ضربان قلب را میتواند کاهش میدهد.
سنبل الطیب
تحقیقات اولیه نشان میدهد که مصرف 600 میلی گرم سنبل الطیب به مدت 7 روز قبل از آزمایش استرس ذهنی، فشار خون، ضربان قلب و احساس فشار در هنگام استرس را کاهش میدهد. هم چنین مصرف یک دوز واحد از یک محصول ترکیبی حاوی 360 میلی گرم سنبل الطیب و 240 میلی گرم بادرنجبویه باعث کاهش اضطراب ناشی از استرس میشود.
اما به نظر میرسد این ترکیب در دوزهای بیشتری از 1080 میلی گرم سنبل الطیب و 720 میلی گرم بادرنجبویه، اضطراب را افزایش خواهد داد.
بهارنارنج
اسانس بهارنارنج برای آرامش ذهنی مفید است. علاوه بر بوی شیرین، برای کمک به اضطراب، اعصاب و استرس نیز مورد استفاده قرار میگیرد. اثر آرام بخشی که بر روی ذهن دارد نیز به کاهش تپش قلب کمک میکند و حتی میتواند به بی خوابی کمک کند.
گل گاوزبان
گل گاوزبان گیاهی است که از گل و برگ آن و همچنین روغن دانه های آن به عنوان دارو استفاده میشود. روغن گل گاوزبان در تحقیقات بالینی برای تسکین و درمان بیماریهای قلبی و عروقی، به کار میرود. لینولنیک اسید در بدن مانند هورمون عمل میکند و به کاهش التهاب مرتبط با بیماریهای پوستی و مشکلات قلبی عروقی کمک میکند.
تفاوت تپش قلب با آریتمی قلب
قلبی که به طور نامنظم، خیلی سریع یا خیلی کند میتپد، دچار آریتمی است. تپش قلب آگاهی از ضربان قلب یا آریتمی کوتاه مدت است. تقریباً همه افراد در دورهای از زندگی خود دچار تپش قلب شدهاند که معمولاً با ریتم غیرطبیعی قلب یا آریتمی قلبی همراه هستند.
تپش قلب ممکن است ناشی از استرس عاطفی یا عمل جسمی باشد. تپش قلب گاه به گاه، که بر سلامت عمومی شما تأثیری نداشته باشد، معمولاً جای نگرانی ندارد. با این حال، در صورت تپش قلب مکرر یا مداوم، که ممکن است با آریتمی جدی همراه باشد، به پزشک مراجعه کنید.
برای درمان خانگی تپش قلب چه باید کرد؟
در زیر مواردی از مهمترین اقداماتی که در منزل میتوان برای درمان تپش قلب انجام دهید را برای شما آورده ایم.
- تکنیکهای آرام سازی را انجام دهید
- مصرف محرک را کاهش داده یا قطع کنید
- الکترولیت ها را متعادل نگه دارید(الکترولیت ها به انتقال سیگنال های الکتریکی کمک می کنند. این سیگنال ها نقش مهمی در تنظیم ضربان قلب دارند)
- از مصرف زیاد الکل خودداری کنید
- با نوشیدن آب بدن خود را هیدراته نگه دارید
- مرتب و مدام ورزش کنید
سوالات متداول
ارزیابی تپش قلب معمولاً مانند هر بیماری دیگری آغاز می شود، و از انواع غذا، نوشیدنی ها و داروهای بدون نسخه ای که اخیراً مصرف شدهاند سوال می شود و سپس یک معاینه کامل بدنی با تمرکز بر قلب و ریهها انجام میشود.
تپش قلب مطمئناً میتواند با تنگی نفس همراه باشد، یعنی دو علامت با هم بدون وجود بیماری جدی همراه باشد. این معمولاً نشان میدهد که بی نظمی ریتم قلب قابل توجه است و ممکن است نیاز به ارزیابی جامع تری را نشان دهد.
به طور کلی، هرچه علائم جدی تر، مانند سبکی سر، از دست دادن هوشیاری، درد قفسه سینه، تنگی نفس، جدی تر است که فرد باید این مشکل را بپذیرد.
اگر بیمار بیماری قلبی مانند سکته قلبی قبلی، نارسایی احتقانی قلب، کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک و دیگران را شناخته باشد، علائم تپش قلب نیاز به ارزیابی دقیق دارد.
این امر از آنجا قابل درک است که وضعیت حاملگی باعث تغییرات چشمگیری در حجم خون می شود و همچنین استرس جدیدی را بر قلب وارد می کند که ممکن است موجب افزایش ضربان قلب شود.
پس از بارداری، بیمار ممکن است دچار تپش قلب شود یا در سایر موارد استرس زا مشاهده کند که تپش قلب رخ می دهد. از طرف دیگر، زنانی که سابقه مشکلات ریتم قلب یا سنکوپ قبل از بارداری دارند، با افزایش برون ده قلبی و افزایش حجم خون، اغلب در طول بارداری کاهش قابل توجهی در علائم خود دارند.
ضربان قلب در حالت استراحت در افراد مختلف متفاوت خواهد بود. با این حال ، برای بیشتر افراد ، ضربان قلب در حالت استراحت بین 60 تا 100 ضربان در دقیقه است. نمودار ضربان قلب در حالت استراحت (نمودار ضربان نبض) در زیر محدوده طبیعی RHR را با توجه به سن یا شرایط جسمی نشان می دهد. به یاد داشته باشید، بسیاری از موارد می تواند باعث تغییر در ضربان قلب طبیعی شما شود از جمله سن، سطح فعالیت و زمان و…
دامنه طبیعی ضربان برای بزرگسالان 60 تا 100 ضربه در دقیقه (در حالت استراحت) است. ضربان قلب 120 به معنای تاکی کاردی است (بالاتر از 100). اگر ضربان قلب نامنظم باشد، می تواند به علت فیبریلاسیون دهلیزی باشد و نیاز به درمان دارد. همچنین سابقه قبلی و علائم آن مانند تپش قلب و تنگی نفس و درد قفسه سینه مهم است. ریتم منظم در حالت استراحت 120 می تواند به دلیل پرکاری تیروئید، کم خونی، بیماری ریوی یا اثر دارو درمانی باشد.
وقتی بدن کم آب است، قلب باید بیشتر کار کند تا جریان خون را تثبیت کند. در طول روز، مقدار زیادی قند و نوشیدنی های فاقد کافئین مانند آب و چای گیاهی بنوشید.
با گذشت زمان، مشکلات خواب می تواند به سلامت قلب شما آسیب برساند. آپنه خواب(توقف تنفسی در خواب) هنگامی اتفاق می افتد که مجاری تنفسی شما در طول خواب به طور مکرر مسدود شده و باعث می شود مدت زمان کوتاهی نفس بکشید. آپنه خواب می تواند به دلیل برخی مشکلات سلامتی مانند چاقی و نارسایی قلبی ایجاد شود. آپنه خواب بر میزان اکسیژن بدن هنگام خواب تأثیر گذاشته و خطر ابتلا به بسیاری از مشکلات سلامتی از جمله فشار خون بالا، حمله قلبی و سکته قلبی را افزایش دهد.