قرص پروپرانول – دستور مصرف برای سنین مختلف

پروپرانولول، که با نام‌های تجاری ایندرال و پرانول نیز شناخته می‌شود، یک داروی مسدودکننده بتا است که برای درمان طیف وسیعی از مشکلات قلبی و عروقی، از جمله فشار خون بالا، ضربان قلب نامنظم، آنژین صدری و پیشگیری از حمله قلبی تجویز می‌شود.

اطلاعات شناسنامه‌ای داروی پروپرانولول

• نام ژنریک: پروپرانولول
• نام‌های تجاری: ایندرال، پرانول، پرانولول، پروپرانول
• گروه دارویی: مسدودکننده‌های بتا
• شکل دارویی: قرص، کپسول، شربت، محلول تزریقی

نام برندهای پروپرانولول

• ایندرال LA
• آونولول
• سوموپرانولول
• درموپرانولول
• بِتاپرانولول

کاربرد قرص پروپرانولول

• فشار خون بالا: پروپرانولول با کاهش ضربان قلب و گشاد شدن رگ‌های خونی به کاهش فشار خون کمک می‌کند.
• ضربان قلب نامنظم: این دارو با کند کردن ضربان قلب، به تنظیم ریتم قلب کمک می‌کند.
• آنژین صدری: پروپرانولول با کاهش نیاز قلب به اکسیژن، درد قفسه سینه را در افراد مبتلا به آنژین صدری تسکین می‌دهد.
• پیشگیری از حمله قلبی: این دارو با کاهش احتمال بروز آریتمی قلبی و سکته مغزی، به پیشگیری از حمله قلبی در افراد در معرض خطر کمک می‌کند.
• میگرن: پروپرانولول می‌تواند در پیشگیری از سردردهای میگرنی موثر باشد.
• لرزش: این دارو می‌تواند برای درمان لرزش‌های اساسی و اضطرابی تجویز شود.
• فئوکروموسیتوما: پروپرانولول می‌تواند برای کنترل علائم فئوکروموسیتوما، توموری که هورمون‌های اپی‌نفرین و نوراپی‌نفرین را بیش از حد تولید می‌کند، استفاده شود.

حقایق کلیدی در باره قرص پروپرانول :‌

پروپرانولول به گروهی از داروها به نام بتا بلاکرها تعلق دارد. این دارو برای درمان مشکلات قلبی، مانند تپش قلب کمک به برخی از علائم اضطراب و پیشگیری از میگرن استفاده می‌شود.

اگر مشکل قلبی دارید، می‌توانید از پروپرانولول برای:

• درمان فشار خون بالا
• درمان شرایطی که باعث ضربان قلب نامنظم (آریتمی) می‌شوند، مانند فیبریلاسیون دهلیزی
• کمک به پیشگیری از بیماری‌های قلبی آینده، حملات قلبی و سکته‌ها
• کمک به پیشگیری از درد قفسه سینه ناشی از آنژین

پروپرانولول می‌تواند به کاهش علائم شما کمک کند اگر هورمون تیروئید زیادی در بدن شما داشته باشید (تیروتوکسیکوز). معمولاً شما آن را همراه با داروهایی برای درمان تیروئید پرکار مصرف می‌کنید.

این دارو تنها با نسخه در دسترس است. به صورت قرص، کپسول‌های آهسته رهش، یا به صورت مایعی که بلعیده می‌شود، عرضه می‌گردد.

• پروپرانولول ضربان قلب شما را کند می‌کند و پمپاژ خون توسط قلب را آسان‌تر می‌سازد.
• معمولاً برای فشار خون بالا و سایر مشکلات قلبی تجویز می‌شود، اما می‌تواند به کاهش علائم فیزیکی اضطراب مانند تعریق و لرز نیز کمک کند.
• اولین دوز پروپرانولول ممکن است شما را سرگیجه بدهد، بنابراین آن را در زمان خواب مصرف کنید. پس از آن، اگر احساس سرگیجه نکردید، می‌توانید آن را صبح‌ها مصرف کنید.
• عوارض جانبی اصلی پروپرانولول شامل احساس سرگیجه یا خستگی، دست‌ها یا پاهای سرد، مشکلات خواب و کابوس‌ها است. این عوارض جانبی معمولاً خفیف و کوتاه‌مدت هستند.

چه کسانی می‌توانند و نمی‌توانند پروپرانولول مصرف کنند

بیشتر بزرگسالان و کودکان ۱۲ سال به بالا می‌توانند پروپرانولول مصرف کنند. اما برای درمان فشار خون بالا در کودکان زیر ۱۲ سال به طور رسمی تایید نشده است.

پروپرانولول برای همه مناسب نیست. برای اطمینان از اینکه مصرف آن برای شما ایمن است، قبل از شروع به مصرف پروپرانولول به پزشک خود بگویید اگر:

• واکنش آلرژیک به پروپرانولول یا هر داروی دیگری داشته‌اید
• فشار خون پایین یا ضربان قلب کند دارید
• نارسایی قلبی دارید که در حال بدتر شدن است
• قبلاً افسردگی داشته‌اید یا به خود آسیب فکر کرده‌اید
• دیابت دارید
• مشکلات کبدی یا کلیوی دارید
• مشکلات شدید گردش خون در اندام‌هایتان دارید (مانند پدیده رینود) که ممکن است انگشتان دست و پایتان را گزگز کند یا پریده‌تر از حالت عادی یا آبی شوند
• اسیدوز متابولیک دارید، زمانی که اسید زیادی در خونتان وجود دارد
• بیماری ریه یا آسم دارید
• باردار هستید، سعی در باردار شدن دارید یا در حال شیردهی هستید

چگونگی و زمان مصرف پروپرانولول

پروپرانولول به دو نوع مختلف دارو عرضه می‌شود:

• هضم استاندارد – این نوع پروپرانولول را به سرعت در بدن آزاد می‌کند، بنابراین ممکن است بسته به دوزتان نیاز به مصرف چندین بار در روز داشته باشید
• هضم آهسته – این نوع دارو را به آرامی آزاد می‌کند بنابراین نیازی به مصرف آن به اندازه زیاد نیست، معمولاً یک بار در روز کافی است

اگر آن را یک بار در روز مصرف می‌کنید، پزشک شما ممکن است توصیه کند که اولین دوز خود را قبل از خواب بگیرید، زیرا ممکن است شما را سرگیجه کند. پس از اولین دوز، اگر احساس سرگیجه نکردید، پروپرانولول را صبح‌ها مصرف کنید.

مهم:

حتی اگر احساس خوبی دارید، پروپرانولول را ادامه دهید. شما همچنان از فواید دارو بهره‌مند خواهید شد.

دوز های موجود پروپرانول

قرص‌های پروپرانولول با قدرت‌های ۱۰ میلی‌گرم، ۴۰ میلی‌گرم، ۸۰ میلی‌گرم یا ۱۶۰ میلی‌گرم عرضه می‌شوند. کپسول‌های آهسته رهش ۸۰ میلی‌گرم یا ۱۶۰ میلی‌گرم هستند. مایع با قدرت‌های ۵ میلی‌گرم، ۱۰ میلی‌گرم، ۴۰ میلی‌گرم یا ۵۰ میلی‌گرم در ۵ میلی‌لیتر عرضه می‌شود.

میزان مصرف شما بستگی به دلیل نیاز شما به پروپرانولول دارد.

دوزهای معمول برای بزرگسالان عبارتند از:

• فشار خون بالا – دوز شروع معمولاً ۸۰ میلی‌گرم است، دو بار در روز مصرف می‌شود. اگر این دوز به اندازه کافی برای کاهش فشار خون شما کارآمد نباشد، پزشک شما ممکن است آن را به حداکثر ۱۶۰ میلی‌گرم دو بار در روز افزایش دهد.
• میگرن یا آنژین (درد قفسه سینه) – ۴۰ میلی‌گرم، دو یا سه بار در روز مصرف می‌شود. این می‌تواند به ۱۲۰ میلی‌گرم تا ۲۴۰ میلی‌گرم در روز افزایش یابد. پزشک یا داروساز شما توضیح خواهد داد چگونه دوز را در طول روز تقسیم کنید.
• ضربان قلب نامنظم (آریتمی) – ۱۰ میلی‌گرم تا ۴۰ میلی‌گرم، سه یا چهار بار در روز مصرف می‌شود.
• اضطراب – ۴۰ میلی‌گرم یک بار در روز که می‌تواند به ۴۰ میلی‌گرم سه بار در روز افزایش یابد.
• دوزها برای افراد بالای ۶۵ سال یا افرادی که مشکل کلیوی یا کبدی دارند، معمولاً پایین‌تر است.

اگر کودک شما نیاز به پروپرانولول دارد، پزشک معمولاً از وزن کودک شما برای محاسبه دوز درست استفاده می‌کند.

چگونگی مصرف آن

پروپرانولول معمولاً معده شما را ناراحت نمی‌کند، بنابراین می‌توانید آن را با غذا یا بدون غذا مصرف کنید. بهتر است هر روز همین کار را انجام دهید.

قرص‌ها را با یک لیوان آب کامل ببلعید. اگر قرص‌ها را سخت می‌یابید که ببلعید، برخی از برندها خط شکافی دارند تا به شما کمک کنند قرص را به دو نیم کنید. برای دیدن اینکه آیا می‌توانید این کار را انجام دهید، بروشور اطلاعاتی برند خود را بررسی کنید.

اگر کپسول مصرف می‌کنید، آن‌ها را کامل با یک لیوان آب ببلعید. آن‌ها را نشکنید، جویده یا خرد نکنید.

اگر پروپرانولول را به صورت مایع مصرف می‌کنید، با یک سرنگ پلاستیکی یا قاشق برای کمک به اندازه‌گیری دوز درست همراه خواهد بود. اگر یکی ندارید، از داروخانه خود بخواهید. از قاشق آشپزخانه استفاده نکنید زیرا مقدار دقیق دارو را اندازه‌گیری نمی‌کند.

اگر مصرف پروپرانول را فراموش کردید  :

اگر یک دوز پروپرانولول را فراموش کردید، به محض به یاد آوردن آن را مصرف کنید، مگر اینکه تقریباً زمان دوز بعدی شما باشد. در این صورت، فقط دوز فراموش شده را رها کنید و دوز بعدی خود را در زمان معمول مصرف کنید.

هرگز دو دوز را همزمان مصرف نکنید. هرگز یک دوز اضافی برای جبران یک دوز فراموش شده مصرف نکنید.

اگر اغلب دوزها را فراموش می‌کنید، ممکن است کمک کند که یک زنگ هشدار تنظیم کنید تا به شما یادآوری کند. همچنین می‌توانید از داروساز خود برای راه‌های دیگر کمک به یادآوری مصرف دارویتان مشورت بگیرید.

اگر بیش از حد مصرف کنید

مصرف بیش از حد پروپرانولول می‌تواند بسیار جدی باشد. می‌تواند ضربان قلب شما را به طور قابل توجهی کاهش دهد، باعث سرگیجه، لرز و تشنج یا حملات شود و تنفس را دشوار کند.

مقدار پروپرانولول که می‌تواند منجر به مصرف بیش از حد شود از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

در صورتی که بیش از دوز تجویزی خود از پروپرانولول مصرف کرده‌اید و:

• ضربان قلب کند دارید
• مشکلات تنفسی دارید
• احساس سرگیجه یا لرز دارید
• یک تشنج یا حمله داشته‌اید

حتما با پزشک معالج خود تماس گرفته و شرح حال خود را بیان کنید توجه داشته باشید که :

اگر نیاز به رفتن به اورژانس دارید، خودتان رانندگی نکنید. کسی دیگری را برای رانندگی بگیرید یا برای آمبولانس تماس بگیرید.

 عوارض جانبی پروپرانول

مانند تمام داروها، پروپرانولول می‌تواند در برخی از افراد عوارض جانبی ایجاد کند، اما بسیاری از افراد هیچ عوارض جانبی یا فقط عوارض جانبی خفیفی دارند.

عوارض جانبی اغلب با عادت کردن بدن شما به دارو بهبود می‌یابند.

عوارض جانبی رایج

این عوارض جانبی رایج در بیش از ۱ نفر از هر ۱۰۰ نفر رخ می‌دهند. آنها معمولاً خفیف و کوتاه مدت هستند.

با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید اگر عوارض جانبی شما را آزار می‌دهند یا بیش از چند روز طول می‌کشند:

• سردردها
• احساس خستگی، سرگیجه یا ضعف
• انگشتان سرد یا پاها
• احساس یا بودن تهوع (حالت تهوع یا استفراغ)، یا اسهال
• درد معده

عوارض جانبی جدی

به ندرت اتفاق می‌افتد، اما برخی از افراد هنگام مصرف پروپرانولول عوارض جانبی جدی دارند.

بلافاصله به پزشک مراجعه کنید یا با پزشک خود تماس بگیرید اگر:

• سفیدی چشم‌های شما زرد شود، پوست شما زرد شود هر چند این ممکن است روی پوست قهوه‌ای یا سیاه کمتر واضح باشد، یا اگر مدفوع روشن یا ادرار تیره داشته باشید – اینها می‌توانند نشانه‌های مشکلات کبدی باشند
• خونریزی بینی دارید که بیش از ۱۰ دقیقه طول می‌کشد، کبودی بدون دلیل دارید، یا بیشتر از حد معمول کبود می‌شوید – اینها می‌توانند نشانه‌های تعداد پایین پلاکت‌ها در خون شما باشند (ترومبوسیتوپنی)

اقدام فوری مورد نیاز: هم اکنون پزشک خود تماس بگیرید یا به اورژانس بروید اگر:

• تنگی نفس دارید همراه با سرفه که هنگام ورزش (مانند بالا رفتن از پله‌ها) بدتر می‌شود، مچ پا یا پاهای متورم، درد قفسه سینه، یا ضربان قلب نامنظم – اینها نشانه‌های مشکلات قلبی هستند
• تنگی نفس، خس خس و تنگی قفسه سینه دارید – اینها می‌توانند نشانه‌های مشکلات ریه باشند

واکنش آلرژیک جدی

در موارد نادر، پروپرانولول ممکن است باعث واکنش آلرژیک جدی (آنافیلاکسی) شود.

اقدام فوری مورد نیاز اگر ؛

• لب‌ها، دهان، گلو یا زبان شما ناگهان متورم شوند
• خیلی سریع نفس می‌کشید یا با نفس کشیدن مشکل دارید (ممکن است خیلی خس خس کنید یا احساس کنید که خفه می‌شوید یا برای هوا زدن تقلا می‌کنید)
• گلوی شما احساس تنگی می‌کند یا با بلعیدن مشکل دارید
• پوست، زبان یا لب‌های شما آبی، خاکستری یا پریده می‌شوند (اگر پوست سیاه یا قهوه‌ای دارید، این ممکن است روی کف دست‌ها یا کف پاهای شما راحت‌تر دیده شود)
• ناگهان بسیار گیج، خواب‌آلود یا سرگیجه دارید
• کسی غش کرده و نمی‌توان بیدارش کرد
• یک کودک شل، افتاده یا واکنش نشان نمی‌دهد مانند حالت عادی (سرشان ممکن است به طرفین، عقب یا جلو بیفتد، یا ممکن است برای بلند کردن سرشان یا تمرکز روی صورت شما مشکل داشته باشند)

شما یا فرد بیمار همچنین ممکن است دچار راشی شوید که متورم، برجسته، خارش‌دار، تاول زده یا پوسته پوسته است.

اینها می‌توانند نشانه‌های یک واکنش آلرژیک جدی باشند و ممکن است نیاز به درمان فوری در بیمارستان داشته باشند.

اینها تمام عوارض جانبی پروپرانولول نیستند. برای لیست کامل، بروشور داخل بسته داروی خود را ببینید.

چگونگی مقابله با عوارض جانبی پروپرانولول

در صورتیکه هر یک از عوارض جانبی را مشاهده کنید این راهنما برای شما کارامد است:

• سردردها – اطمینان حاصل کنید که استراحت کرده و مایعات فراوانی مصرف کنید. سعی کنید الکل زیادی مصرف نکنید. از داروساز خود بخواهید که یک مسکن توصیه کند. اگر سردردها بیش از یک هفته طول بکشد یا شدید باشد، با پزشک خود صحبت کنید.
• احساس خستگی، سرگیجه یا ضعف – همانطور که بدن شما به پروپرانولول عادت می‌کند، این عوارض جانبی باید از بین بروند. اگر پروپرانولول باعث سرگیجه شما می‌شود، تا زمانی که احساس بهتری پیدا کنید، بنشینید یا دراز بکشید. بهتر است الکل ننوشید زیرا احساس بدتری خواهید کرد. تا زمانی که احساس بهتری ندارید، رانندگی یا دوچرخه سواری نکنید.
• انگشتان سرد یا پاها – دست‌ها یا پاهای خود را زیر آب گرم جاری قرار دهید، آنها را ماساژ دهید و انگشتان دست و پا را تکان دهید. سیگار نکشید یا نوشیدنی‌های حاوی کافئین ننوشید، زیرا این می‌تواند رگ‌های خونی شما را باریک‌تر کرده و جریان خون به دست‌ها و پاهای شما را بیشتر محدود کند. سعی کنید دستکش‌هایی بپوشید (آنها گرم‌تر از دستکش‌ها هستند) و جوراب‌های گرم بپوشید. ساعت‌ها یا دستبندهای تنگ نپوشید.
• احساس یا بودن تهوع یا اسهال – به غذاهای ساده بچسبید و غذاهای پرچرب یا تند نخورید. ممکن است کمک کند که پروپرانولول را پس از یک وعده غذایی یا میان وعده مصرف کنید. مایعات زیادی مانند آب یا شربت بنوشید تا از کم آبی بدن جلوگیری کنید. اگر دارید استفراغ می‌کنید، به طور مکرر و کم نوشیدنی بنوشید. نشانه‌های کم آبی بدن شامل دفع ادرار کمتر از حد معمول یا داشتن ادرار تیره و بوی قوی است. بدون مشورت با داروساز یا پزشک، هیچ داروی دیگری برای درمان اسهال و استفراغ مصرف نکنید. اگر قرص‌های ضد بارداری مصرف می‌کنید و دچار استفراغ یا اسهال شدید هستید، ممکن است از بارداری محافظت نشوید. برای مشاوره، بسته قرص را بررسی کنید.
• درد معده – سعی کنید استراحت کرده و آرام باشید. ممکن است کمک کند که به آرامی غذا بخورید و وعده‌های غذایی کوچکتر و مکررتری داشته باشید. قرار دادن یک کیسه گرما یا بطری آب گرم پوشیده شده روی شکمتان نیز ممکن است کمک کند. اگر درد زیادی دارید، با داروساز یا پزشک خود صحبت کنید.

مصرف پروپرانول در بارداری و شیردهی :

تصور نمی‌شود پروپرانولول در طول بارداری زیان‌آور باشد، اما ممکن است رشد نوزاد شما را در دوران بارداری دیرتر از حد معمول تحت تاثیر قرار دهد. در مورد مصرف پروپرانولول با پزشک یا ماما خود صحبت کنید زیرا ممکن است به اسکن‌های اضافی برای بررسی رشد نوزادتان نیاز داشته باشید.

اگر سعی در باردار شدن دارید یا هم اکنون باردار هستید، در مورد فواید و خطرات احتمالی مصرف پروپرانولول با پزشک خود صحبت کنید. ممکن است داروهای دیگری وجود داشته باشد که در طول بارداری برای استفاده بهتر باشند.

اگر پزشک یا مشاور سلامت شما می‌گوید که نوزاد شما سالم است، مصرف پروپرانولول در حین شیردهی مشکلی ندارد.

پروپرانولول به مقادیر بسیار کمی در شیر مادر منتقل می‌شود. تاکنون گزارشی مبنی بر عوارض جانبی در نوزادان شیرخوار وجود نداشته است.

درمان فشار خون بالای شما برای حفظ سلامتی شما مهم است. شیردهی نیز برای شما و نوزادتان مفید است.

اگر متوجه شدید که نوزاد شما به خوبی همیشه تغذیه نمی‌کند، به نظر می‌رسد بیش از حد خواب‌آلود است، یا اگر نگرانی دیگری در مورد نوزاد خود دارید، با پزشک یا مشاور سلامت خود صحبت کنید.

مشورت غیرفوری: به پزشک خود اطلاع دهید اگر:

• سعی در باردار شدن دارید
• باردار هستید
• در حال شیردهی هستید

تداخل دارویی پروپرانول با دیگر داروها

برخی داروها وجود دارند که ممکن است بر نحوه عملکرد پروپرانولول تأثیر بگذارند. در صورتیکه دسته ای از داروهای زیر را مصرف می کنید حتما به پزشک خود اطلاع دهید:

• سایر داروها برای فشار خون بالا. ترکیب با پروپرانولول گاهی اوقات می‌تواند فشار خون شما را بیش از حد پایین بیاورد. این ممکن است باعث شود احساس سرگیجه یا غش کنید. اگر این اتفاق برای شما مکرراً رخ دهد، پزشک شما ممکن است دوز شما را تغییر دهد.
• سایر داروها برای ضربان قلب نامنظم مانند آمیودارون یا فلکاینید
• سایر داروهایی که می‌توانند فشار خون شما را پایین بیاورند. این شامل برخی از داروهای ضد افسردگی، نیترات‌ها (برای درد قفسه سینه)، باکلوفن (یک شل کننده عضلانی)، داروها برای غده پروستات بزرگ مانند تامسولوسین، یا داروهای بیماری پارکینسون مانند لوودوپا می‌شود.
• داروهای آسم یا بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
• داروهای دیابت، به ویژه انسولین – پروپرانولول ممکن است تشخیص علائم هشدار دهنده قند خون پایین را دشوار کند. اگر بدون داشتن هیچ یک از علائم هشدار دهنده معمول، سطح قند خون پایینی دارید، با پزشک خود صحبت کنید. پس از ورزش، قند خون خود را بررسی کنید و دستورالعمل‌های معمول را در مورد بررسی آن قبل از رانندگی، دوچرخه‌سواری یا کار با ماشین‌آلات دنبال کنید.
• داروها برای درمان احتقان بینی یا سینوس، یا سایر داروهای سرماخوردگی (از جمله آنهایی که می‌توانید از داروخانه تهیه کنید)
• داروها برای آلرژی‌ها، مانند افدرین، نورادرنالین یا آدرنالین
• داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)، مانند ایبوپروفن، دیکلوفناک یا ناپروکسن. این داروها ممکن است فشار خون شما را افزایش دهند، بنابراین بهتر است مصرف آنها را به حداقل برسانید.

چمع بندی :

اگر پزشک برای شما پروپرانولول تجویز کرد، دارو را طبق دستور مصرف کنید و دوز آن را خودسرانه تغییر ندهید. مصرف صحیح این دارو می‌تواند از بروز مشکلات قلبی-عروقی جدی جلوگیری کند