توسط : زانو درد از جمله مشکلات آزاردهنده شایعی است که افراد در سنین مختلف به خصوص در سالمندی با آن مواجه میشوند. مشکلات و دردهای زانو می‌توانند دلایل مختلفی داشته باشند. این عضو حرکتی مهم بدن از استخوان ران، نازک نی و کشکک شکل گرفته است. فعالیت‌ها و فشارهای روزمره و یا آسیب‌دیدگی‌ها و بیماری‌های گوناگون می‌توانند مسبب زانو درد شما باشند و نیازمند توجه و انجام اقدامات درمانی موثر در رفع درد زانو است.
اگر شما هم این درد را تجربه کرده‌اید و می‌خواهید با راه‌های خلاصی از آن را آشنا شوید، این مطلب کافه نبض را از دست ندهید و تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید تا با علل و نشانه‌های درد زانو و روش‌های تشخیص و درمان‌های نوین آن بیشتر آشنا شوید.
زانو درد نشانه چیست؟
زانوها وزن بدن و فشارهایی که در حین انجام فعالیت‌های روزمره به بدن وارد می‌شود را تحمل می‌کنند. زمانی که آسیبی به زانوها وارد شود و یا بر اثر بیماری خاصی، تحمل وزن و فشار برای این عضو حرکتی دشوار گردد، درد زانو به سراغ شما می‌آید. حس درد به واسطه اعصاب منتقل می‌شود. از آنجایی که اعصاب زانو در مجاورت اعصابی که حس درد لگن و مچ پا را منتقل می‌کنند قرار دارند، ممکن است دلیل درد مچ پا و لگن شما هم مشکلی در زانوهای شما باشد.
علت ایجاد درد زانو چیست؟
زانو درد علل و دلایل مختلفی دارد. اگر رباط‌های پای شما دچار آسیب‌دیدگی شوند، مینیسک پاره کرده باشید، تاندون‌های‌تان ملتهب شده باشند و یا به سندروم زانوی دونده مبتلا شده باشید، احتمالا درد زانو را تجربه خواهید کرد. همچنین یک آسیب قدیمی زانو درمان نشده می‌تواند دوباره سر باز کند و دردآور شود و یا ممکن است روماتیسم نیز به بروز زانو درد منجر شود. از جمله شایع‌ترین علت‌های درد زانو عبارت هستند از:
- آسیب ACL
- نکروز آواسکولار
- کیست بیکر
- شکستگی پا
- کندرومالاسی پاتلا (نرمی‌غضروف کشکک زانو)
- آسیب رباط جانبی (کلترال)
- در رفتگی
- فیبرومیالژیا
- نقرس
- کشیدگی بیش از حد زانو
- سندروم ایلیوتیبیال باند
- بورسیت زانو
- آسیب رباط جانبی میانی
- کیست منیسک
- بیماری اسگود-شلاتر
- آرتروز
- بیماری استئوکوندریت
- التهاب تاندون پاتلا
- پرونئال تنوسینوویت
- آسیب رباط صلیبی خلفی
- نقرس کاذب
- درد ارجاعی از ناحیه ران
- آرتریت روماتوئید
- آرتریت سپتیک
- سارکوم بافت نرم
- رگ به رگ شدن و فشار بر آن
- التهاب تاندون
- پارگی تاندون
- پارگی منیسک
- تورم زانو
علت زانو درد در جوانان
اگر فکر می‌کنید زانو درد مختص به دوران پیری و سالمندی است، سخت در اشتباهید. نوجوانان و جوانان نیز ممکن است آن را در سنین پایین آن را تجربه کنند. معمولا زانو درد‌هایی که در افراد جوان مشاهده می‌شود ناشی از بیماری‌ها و عللی غیر از ساییدگی زانو است. از رایج‌ترین علل بروز این درد در سنین جوانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نرمی‌کشکک زانو: نرمی‌کشکک زانو یا کندرومالاسی که در آن غضروف پوشاننده سطح کشکک زانو نرم می‌گردد. این مشکل بیشتر در نوجوانانی که ورزش‌های سنگین و باشدت انجام میدهند، دیده می‌شود.
- آرتریت زانو: سبک زندگی نادرست، باعث می‌شود تا افراد جوان نیز به این عارضه دچار شوند. البته نوجوانان بیشتر به آرتریت التهابی و آرتروز روماتوئید مبتلا میشوند.
- کشیدگی رباط‌ها در اثر وارد شدن ضربه: از جمله رایج‌ترین دلایل دردهای زانو نوجوانان ورزشکار است که ناشی از قرار گرفتن مفصل زانو در وضعیت نامناسب حاصل می‌شود.
توجه داشته باشید که جوانان ورزشکار، به خصوص آنهایی که والیبال و بسکتبال انجام میدهند و دائما در حال دویدن و پریدن هستند در معرض آسیب‌دیگی زانو هستند. بدنسازی خوب، انجام دادن حرکات به درستی و ریکاوری مناسب احتمال این آسیب‌ها را کاهش خواهد داد. برخی دیگر از دلایل ابتلا به درد زانو در جوانی عبارت هستند از:
- جوانانی که به صورت ژنتیکی به مشکلاتی نظیر پارانتزی بودن پاها، کوتاهی یا بلندی پا دچار هستند.
- جوانان کم‌تحرک و دارای اضافه وزن
- جوانانی که به مشاغل سنگین مشغول هستند.
- جوانانی که به مشاغل پشت میز نشینی از جمله کارمندی مشغول هستند.
- افرادی که در خانوداده خود سابقه ابتلا به این نوع دردها و اختلالات زانو را دارند.
درد زانو در کودکان نشانه چیست؟
در اغلب موارد زانو درد کودکان بر اثر زمین خوردن هنگام بازی یا پریدن ناگهانی و در نهایت آسیب‌دیدگی حاصل می‌شود و بعد از چند روز بهبود پیدا میکند. اما ممکن است این درد ناشی از فشار بیش از حد از به بافت استخوانی نابالغ ایجاد شده باشد. از جمله دیگر دلایل درد زانو در کودکان به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
- عفونت باکتریایی
- آسیب غضروفی
- بیماری ازگود اشلاتر
- زانو جهنده
- آسیب‌های زانو در بافت نرم
- سندرم درد پاتلوفمورال
- التهاب مفصل کوادریسپ
- تومورها
علت زانو درد در دوره بارداری و شیردهی
بسیاری از مادران در دوران بارداری و دوران بعد از زایمان به علت اضافه وزن دچار درد مفاصل میشوند. به خصوص اگر مادری سابقه آسیب مفصلی یا دردهای مرتبط به استخوان دنبالچه داشته باشد، ممکن است با دردهای شدید مفصلی پس از زایمان مواجه شود. توجه داشته باشید که در دوران بارداری، برخی از هورمون‌ها باعث شل شدن رباط‌ها میشوند تا مادر بتواند کودک را حمل کند و زایمان موفقی داشته باشد. رباط‌ها بعد از زایمان کردن، مدتی طول می‌کشد تا به حالت قبلی خود برگردند و همین موضوع موجب درد مفاصل می‌شود. تغذیه و انجام حرکات ورزشی مخصوص مادران در دوران باردهی و دوران شیردهی از پوکی استخوان و آسیب‌دیدگی‌های زانو به دلیل افزایش وزن جلوگیری میکند.
آناتومی زانو
برای اینکه بهتر تشخیص دهید دلیل زانو درد شما چیست و چه اقدامات موثری باید انجام دهید تا بهبود بیابید، ابتدا باید آناتومی دستگاه حرکتی به خصوص زانو خود را به خوبی بشناسید. اگر با قسمت‌های مختلف زانو خود آشنا باشید، حرفهای پزشک و فیزیوتراپیست خود را بهتر متوجه می‌شوید. برخی از اصطلاحات پرکاربرد مربوط به آناتومی زانو عبارت هستند از:
- قدامی: قسمت جلویی زانو
- خلفی: قسمت پشتی زانو. برای بیان فضای پشتی کشکک زانو که با استخوان فمور در تماس است نیز استفاده می‌شود.
- داخلی: قسمت جانبی زانو که با زانوی دیگر در تماس است.
- خارجی: قسمت جانبی زانو که با زانوی دیگر در تماس نیست و از آن دور است.
چه کسانی بیشتر دچار زانو درد میشوند؟
معمولا افراد یا در جوانی دچار زانو درد میشوند یا در دوران پیری. افرادی که مراقب حرکات بدن خود در طول فعالیت‌های روزمره نیستند، کم‌تحرک هستند و یا بیش از اندازه فشار به زانو خود وارد می‌کنند در معرض درد زانو هستند. در دوران پیری افرادی که در دوران جوانی مراقب بدن خود نبودند و افرادی که مستعد پوکی استخوان هستند، احتمال بیشتری دارد دچار این نوع دردها شوند.
آیا زانو درد ربطی به دیسک کمر دارد؟
شاید باورش سخت باشد اما منشا برخی دردهای عصبی پا شما ممکن است به مهره‌های کمری‌تان مربوط شود. اگر توده‌ای از دیسک کمر شما بر روی عصبی فشار وارد کند که منشأ آن به زانو ختم می‌شود به زانوها فشار می‌آید و ممکن است زمانی که پاها را حرکت می‌دهید، زانو درد بگیرید.
علائم شایع زانو درد چیست؟
زانو درد علائم و نشانه های زیادی دارد که بسیار بارز هستند البته بسته به اینکه علت درد شما چیست، تنها برخی از این علائم را تجربه خواهید کرد. از جمله مهم‌ترین علائمی که همراه با درد زانو مشاهده می‌شود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد
- قرمزی و احساس داغی زانو
- دشواری در راه رفتن به دلیل ناپایداری زانو
- لنگ زدن به دلیل تحمل درد و ناراحتی
- ناتوانی در دراز کردن زانو
- قفل شدن زانو (ناتوانی در خم کردن زانو)
- تورم و خشکی
- صدای تق تق یا صدا دادن زانو
- حساسیت به لمس کردن زانو
برای درمان زانو درد چکار کنیم؟
اگر به زانو درد مبتلا هستید، نگرانی به دل راه ندهید. روش‌های درمان مدرن و سنتی مختلفی وجود دارد که به کمک شما می‌آید تا دیگر درد نکشید. از جمله این شیوه‌های درمانی بد نیست به سه روش کلی زیر اشاره کنیم:
- درمان با روش‌های طب فیزیکی مانند طب سوزنی و لیزر پرتوان و تکارتراپی و ….
- درمان با کمک روش‌های تزریقی ماند پی ار پی زانو، ازن درمانی زانو، ارتوکین درمانی زانو و پرولوتراپی زانو، ژل درمانی زانو و ….
- درمان با کمک روش‌های جراحی مانند ارتروسکوپی و جراحی تعویض مفصل
برای درد زانو به کدام دکتر مراجعه کنیم؟
اگر زانوهایتان درد میکند باید نزد یک متخصص ارتوپدی بروید. اگر پزشک دوره‌های فوق تخصصی زانو را گذرانده باشد برای درمان شما گزینه مناسب‌تری خواهد بود. اگر دلیل دردهای شما آرتروز است، فوق تخصصی پیدا کنید که تجربه بیشتری در این زمینه دارد.
روش‌های تشخیص علت درد
پزشک برای اینکه تشخیص دهد علت زانو درد شما چیست، ابتدا، زانوی دردناک شما را با زانوی سالم‌تان مقایسه میکند و سپس به علائمی همچون قرمزی، تورم، کبودی و تغییر رنگ عضلات پای شما را مورد بررسی قرار میدهد. معمولا زانو زمانی درد می‌گیرد که عضلات خارجی ران قوی‌تر از عضلات بخش میانی باشد. از همین رو پزشک ماهیچه پهن میانی را به خوبی معاینه میکند. پزشک برای اینکه حرکت زانوی شما را بررسی کنید، می‌خواهد راه بروید یا حرکت اسکات را انجام دهید. در صورت نیاز ارتوپد برای تشخیص قطعی از روش‌های تشخیصی مختلف دیگر استفاده میکند.
عکس برداری از زانو توسط اشعه ایکس
برای تشخیص دلیل این نوع دردها از روش عکس‌برداری با اشعه ایکس استفاده می‌کنند. برای این منظور شما را در اتاق مخصوص قرار میدهند تا در معرض تشعشعات اشعه ایکس، از زانوهایتان عکس بگیرند. ممکن است متخصص رادیولوژی در حالتی که ایستاده‌اید، نشسته‌اید یا دراز کشیده‌اید، از زانوهایتان عکس بگیرد. بعد از مشخص شدن موقعیت مورد نظر برای عکس‌برداری نباید حرکت کنید تا تصویر تار نشود.
اسکن ام آر آی از زانو
اسکن ام آر آی از زانو هم دیگر روش تشخیصی است که جز روش‌های غیرتهاجمی در علم پزشکی محسوب می‌شود. در دستگاه ام آر آی از یک میدان مغناطیسی بزرگ و یک دستگاه کامپیوتر برای تهیه تصاویر استفاده می‌کنند. در هر تصویر فقط یک لایه کوچک از بافت‌های بدن نشان داده می‌شود. این اسکن حدود ۱۵ تا ۹۰ دقیقه طول خواهد کشید.
سی تی اسکن از زانو
سی تی اسکن از زانو هم دیگر روش تشخیصی غیر تهاجمی است که با استفاده از فناوری پیچیده رایانه‌ای و اشعه ایکس تصاویر افقی و عمودی از بدن تهیه می‌شود. در مقایسه با عکس برداری اشعه ایکس، تصاویر سی تی اسکن تصویر دقیق‌تر با وضوح بهتر از استخوان، عضلات، چربی و سایر اجزای بدن ارائه میدهد. در این روش، خطر در معرض پرتوهای اشعه ایکس گرفتن هم دیگر وجود ندارد.
درمان زانو درد با دارو
داروهای ضددرد و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) تسکین دهنده درد زانوهایتان شما خواهند بود. برخلاف مسکن‌ها، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی التهاب دردناک مفاصل‌تان را کاهش میدهند. این داروها برای افراد مبتلا به آرتزوز بسیار مناسب هستند. چراکه هم موثرند و هم خواب‌آور نیستند. عوارض جانبی این داروها می‌تواند شامل مواردی همچون سوزش معده باشد.
توجه داشته باشید که اگر بیماری کلیوی دارید، حتما از پزشک‌تان بپرسید که آیا NSAIDها برای شما مناسب است یا نه؟ از این داروها نباید طولانی مدت مصرف کنید. اگر هم به آسپرین حساسیت دارید، به سراغ مصرف NSAID نروید.
درمان درد زانو با فیزیوتراپی
فیزیوتراپی زانو از جمله شیوه‌های نوین کاهش درد و بهبود عملکرد زانو در جهان محسوب می‌شود که تاثیر زیادی در درمان آسیب‌های زانو داشته و به ریکاوری پس از جراحی‌های زانو کمک شایانی میکند. متخصص فیزیوتراپی در روند درمان می‌تواند از مدالیته‌های فیزیوتراپی مانند تحریک الکتریکی، درمان دستی، لیزر درمانی و یا آموزش حرکات اصلاحی استفاده کنند. میزان تاثیر فیزیوتراپی در درمان درد زانو به شدت آسیب مفصل و یا تاندون‌های زانو بستگی خواهد داشت.
اوزون تراپی و جراحی
وقتی به زانو اوزون تزریق می‌کنند، بافت زانو ترمیم می‌شود و به همین دلیل درد این ناحیه رو به بهبود می‌رود و حتی ممکن است مشکل زانو شما به طور کلی برطرف شده و درمان شوید. اوزون‌تراپی جایگزین خوب و بی‌خطری برای عمل‌های جراحی و تزریق استروئید محسوب می‌شود. اوزون را با استروییدها و داروهای کورتون اشتباه نگیرید. اوزون بخشی از طبیعت بدن است که باعث افزایش گردش خون، تحریک ترمیم بافت و دفع سموم می‌شود.
تعویض مفصل زانو یا آرتروپلاستی زانو ( Knee Arthroplasty) برای جایگزینی قسمتی از مفصل زانو یا کل آن که آسیب دیده یا تحلیل رفته، پزشک ناگزیر است عمل جراحی انجام دهد. سائیدگی مفصل در اثر آرتروز زانو می‌تواند دلیل تحلیل‌رفتگی و زانو درد شما باشد. برای درمان این بیماری پیش‌رونده از جراحی تعویض مفصل زانو استفاده می‌کنند.
روش‌های درمان جدید زانو درد
روش‌های درمان جدید زانو درد بر کاهش عارضه‌ها تاکید دارند. فیزیوتراپی به کمک دستگاه‌های مدرن یکی از این شیوه‌های موثر به حساب می‌آید. درمان دارویی، تغذیه مناسب و فیزیوتراپی می‌تواند بهترین راهکار برای خلاصی از دردهای زانو باشد.
چگونه زانو درد را تسکین دهیم؟
اگر دلیل زانو درد خود را بدانید با استفاده از دارو مناسب و فیزیوتراپی می‌توانید بهبودی حاصل کنید. از جمله راهکارهای تسکین دادن درد زانو به موارد زیر می‌توانیم اشاره کنیم:
- بیشتر از حد مورد نیاز به عضلاتتان استراحت ندهید.
- حرکات ورزشی اصلاحی مخصوص را به درستی انجام دهید.
- از پله تا حد ممکن استفاده نکنید.
- از چهار عنصر یخ، فشرده سازی، بالا نگه داشتن زانو و استراحت استفاده کنید.
- از کنترل وزنتان غافل نشوید.
- از یک عصا استفاده کنید.
- از طب سوزنی برای کاهش دردتان بهره بگیرید.
- از کفش مناسب استفاده کنید.
- از یخ و گرما استفاده کنید.
- مراقب تکان‌های سنگین باشید.
درمان گیاهی زانو درد با طب سنتی
در یک دهه گذشته توجه به طب سنتی بسیار زیاد شده است و پزشکان طب سنتی روش‌ها و درمان‌های زیادی را برای بسیاری از بیماری‌ها ارائه داده اند که کمترین عوارض را در پی دارند و شما با خاطر آسوده می‌توانید از آنها استفاده کنید. داروهای گیاهی زیادی برای درمان زانو درد در طب سنتی وجود دارد که به به آنها اشاره خواهیم کرد. برای اینکه درد زانو خود را کاهش دهید از گیاهان زیر بهره‌مند شوید.
- سرکه سیب
- فلفل هندی
- زنجبیل
- چای سبز
- زردچوبه
- لیمو
- برگ‌های قاصدک
- روغن اکالیپتوس
- روغن خردل و سیر
- روغن اکالیپتوس با روغن نعناع، روغن زیتون
آیا استخر برای زانو درد مفید است؟
آب درمانی که شامل استفاده از حمام آب گرم، سونا و پوشش‌های گرم کننده میشوند، برای کاهش دردهای زانو توصیه می‌شود. توجه کنید که آب درمانی با شنا کردن فرق دارد. این روش شامل انجام برخی تمرینات درمانی خاص در استخر آب گرم می‌شود که معمولاً دمای آب آن باید بین 33 تا 36 درجه سانتیگراد تنظیم شود.
نکات پیشگیری از بروز درد زانو
با وجود اینکه درد زانو علل مختلفی دارد اما با رعایت موارد زیر می‌توانید تا حد زیادی از بروز آن پیشگیری کنید:
- وزن خود را متعادل نگه دارید.
- مفاصل خود را نرم و عضلات خود را قوی نگه دارید.
- با احتیاط ورزش کنید.
- از لباس و ابزارهای ورزشی مناسب استفاده کنید.
تغییر عادات و سبک زندگی
تحقیقات نشان داده است که در کنار روش‌های درمانی مختلفی که معرفی شد، تغییر سبک زندگی تأثیر زیادی در کاهش دردهای مفصلی دارد. برای داشتن سبک سالم زندگی به نفع زانوها باید از مکمل‌ها به حد نیاز مصرف کنید، تغذیه مناسب داشته باشید وزن خود را پایین نگه دارید و مواد معدنی کافی را به بدن خود برسانید و با ورزش عضلات خود را قوی کنید تا از مفاصل و استخوان‌های خود به خوبی مراقبت کنند. کاهش درد مفاصل با تغییر سبک زندگی به حدی محسوس است که گاهی فرد را از انجام سایر روش‌های درمانی بی‌نیاز میکند.
رژیم غذایی مفید و مناسب
این موضوع به اثبات رسیده است که رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها و سبزیجات برای کاهش التهاب و درد مفاصل، مفید و موثر هستند. برای داشتن اندامی ایده‌آل، بدنی سالم و جلوگیری از درد زانو از این نوع برنامه غذایی غافل نشوید!
انتخاب ورزش صحیح
غالبا زانو درد در اثر کم تحرکی، گرم و سرد نکردن بدن موقع ورزش و یا کشش نامناسب بدن ایجاد می‌شود. از جمله بهترین حرکات ورزشی مناسب برای کاهش زانو درد باید به حرکاتی اشاره کرد که از ساییدگی زانو جلوگیری می‌کنند. برخی از این حرکت‌ها عبارت هستند از:
- کشش زردپی طرفین حفره پشت زانو
- کشش ساق پا
- قدم‌های نشسته
- یکی دیگر از ورزش‌های مناسب برای رفع این نوع درد این است که مستقیم پا را بالا بیاورید.
- درمان با ورزش
- ورزش برای درد زانو : بلند کردن پاشنه پا
سوالات متداول
در این قسمت به برخی از سوالات شما در مورد درد زانو و روش‌های درمان آن جواب خواهیم داد.
وقتی پله غیر استاندارد بوده و ارتفاع آن زیاد باشد، ۱۰ برابر فشار را هنگام بالا رفتن از پله بیشتر میکند و وقتی به سرعت پایین می‌آییم به غضروف پا ضربه می‌زنیم و می‌تواند باعث آسیب زانو شود.
دویدن بر روی تردمیل اثر آسیبی بیشتری نسبت به جاده (اگر آسفالت باشد) ندارد. تردمیل یک تخته چوبی نیمه شناور زیر تسمه متحرک خود دارد که در کنار چند ضربه‌گیر پلاستیکی با کیفیت بالا وظیفه انتقال فشار و جذب نیروی وارد از پاهای ورزشکار را دارد. این مورد برای کاهش تاثیر آسیبی به پاشنه پا، زانو و ستون فقرات تعبیه شده است.
زانو درد عصبی زمانی اتفاق می‌افتد که ساختارها و اجزای اطراف مفصل به عصب باریک مفصل زانو فشار بیاورند. چنین اتفاقی به عصب آسیب وارد میکند و عصب دیگر نمی‌تواند به درستی کار کند.
حملات هراس یا اضطراب می‌توانند بر شیوه نشستن، حرکت و فعالیت شما تاثیرگذار باشند و آن را تغییر دهند. با گذشت زمان، این شرایط می‌تواند به ناتوانی عملکردی در قسمت‌های خاصی از بدن منجر شود.
