توسط : در بیشتر موارد که تنگی نفس رخ می‌دهد، به دلیل شرایط قلبی یا ریوی می‌باشد. قلب و ریه‌ها در انتقال اکسیژن به بافت‌ها و از بین بردن دی اکسید کربن نقشی حیاتی دارند و در صورت بروز مشکل هر یک از این فرایندها روی تنفس شما تأثیر می‌گذارد. تنگی نفس همیشه به طورکاملا ناگهانی بروز میکند و میتواند دلایل متفاوتی داشته باشد از جمله:
- آنافیلاکسی (یک واکنش آلرژیک شدید)
- آسم
- مسمومیت با مونوکسید کربن
- تامپوناد قلب (مایعات اضافی در اطراف قلب)
- ویروس کرونا (COVID-19)
- حمله قلبی
- آریتمی‌قلب (مشکلات ریتم قلب)
- نارسایی قلبی
- و غیره…
ما در ادامه‌ی این مقاله کافه نبض سعی کرده‌ایم تا شما را بیشتر با علائم و دلایل تنگی نفس آشنا کنیم تا آن را با علائم کرونا اشتباه نگیرید، و به چندین سوال رایج در این زمینه نیز پاسخ خواهیم داد.
تنگی نفس چه حسی دارد؟
نفس تنگی باعث می‌شود که شما برای هر نفسی که می‌خواهید بکشید بیشتر از حالت عادی تلاش کنید و احساس سنگیتی را بر روی قفسه سینه خود حس کنید. ممکن است به شما این حس را القا کند که انگار از طریق نی نفس می‌کشید. این اتفاق ممکن است هنگامی‌که در حال حرکتید یا در حال استراحت هستید رخ دهد، حتی ممکن است به تدریج یا ناگهانی بروز کند.
دلایلی چون انجام تمرینات سنگین یا شدید، دمای زیاد و ارتفاع بالا می‌توانند باعث تنگی نفس شما شوند. همچنین اضطراب هم میتواند منجر به تغییر در میزان تنفس و الگوی نفس کشیدن شود.
علل تنگی نفس حاد چیست؟
در حقیقت اگر تنگی نفس به طور ناگهانی شروع شود، آن را حالت حاد تنگی نفس می‌نامند.
تنگی نفس حاد میتواند به دلیل موارد زیرنیز بروز کند:
- آسم
- اضطراب
- ذات الریه
- خفگی یا استنشاق چیزی که راه های تنفسی را مسدود میکند
- واکنش‌های آلرژیک
- کم خونی
- از دست دادن جدی خون و یا در نتیجه کم خونی
- قرار گرفتن در معرض سطح خطرناک مونوکسیدکربن
- نارسایی قلبی
- افت فشار خون، در کسانی که فشار خون پایین است
- آمبولی ریوی، که یک لخته خون در شریان ریه ایجاد می‌شود
و خوب است این نکته را بدانید که اگر فردی بیش از یک ماه دچار تنگی نفس شود، این حالت را نیز تنگی نفس مزمن می‌نامند.
برای رفع تنگی نفس چی خوبه؟
افراد مبتلا به تنگی نفس می‌توانند اقداماتی را برای بهبود سلامت کلی خود انجام دهند.این اقدامات شامل:
- ترک سیگار
- اجتناب از عوامل محرک دیگر مانند دودهای شیمیایی و دود چوب
- کم کردن وزن ، زیرا این امر میتواند استرس را در قلب و ریه ها کاهش دهد و ورزش را آسان تر کند، همچنین می‌توانند سیستم قلبی عروقی و تنفسی را تقویت کنند
- مصرف خوراکی‌هایی مانند قهوه، روغن زیتون، ماهی سالمون، چای سبز و …
تنگی نفس در بیماری کرونا چگونه است؟
در علائم کرونا میزان تنگی نفس کمتر از تب و سرفه است، اما حدود 30٪ از افرادی که به دلیل کرونت یا همان COVID-19 در بیمارستان بستری شده اند، پنومونی اتفاق می‌افتد.
تنگی نفس در همه افراد مبتلا به کرونا یا COVID-19 چقدر شایع است؟ در واقع چون ما از تعداد دقیق افراد آلوده اطلاع نداریم، و چون هنوز اطلاعات کافی درباره علائم افراد بستری در بیمارستان وجود ندارد نمی‌توانیم واقعاً جواب این سوال را به درستی بگوییم.
کدام تنگی نفس نشان مشکل ریه است؟
گاهی برخی از تنگی نفس‌های ناگهانی می‌توانند نشان از یک حمله آسمی و مشکل ریوی باشند. این بدان معناست که راه‌های هوایی شما تنگ شده و بلغم (مخاط چسبنده) بیشتری تولید می‌کنید که باعث خس خس و سرفه می‌شود، همچنین احساس تنگی نفس می‌کنید زیرا انتقال هوا به داخل مجاری تنفسی و ریوی مشکل شده است. پزشک عمومی‌ممکن است به شما توصیه کند تا از دستگاه اسپیسر یا دستگاه استنشاقی آسم استفاده کنید.
البته اگر شما ذات الریه (التهاب ریه) داشته باشید ممکن است باعث تنگی نفس و سرفه شما گردد. این بیماری معمولاً در اثر عفونت ایجاد می‌شود، بنابراین برای درمان باید آنتی بیوتیک مصرف کنید.
شایع ترین علت تنگی نفس چیست؟
بسیاری از شرایط و عوامل می‌توانند باعث ایجاد علام تنگی نفس شوند. شایعترین دلایل تنگی نفس عبارتند از:
- اختلالات اضطرابی
- آسم
- لخته شدن خون در ریه ها، که معروف به آمبولی ریوی می‌باشد
- داشتن دنده‌های شکسته
- وجود مایعات اضافی در اطراف قلب شما
- خفگی
- حمله قلبی
- نارسایی قلبی
- وجود میکل در ریتم قلب
- تعداد کم گلبول‌های قرمز خون که کم خونی نیز نامیده می‌شود
- ذات الریه و سایر عفونت‌های تنفسی
- بارداری
- یک واکنش آلرژیک شدید معروف به آنافیلاکسی
- از دست دادن ناگهانی مقدار زیادی خون
نفس تنگی در شب یا سندرم خفگی هنگام خواب
آپنه خواب مرکزی نوعی اختلال خواب است که در آن نفس شما برای مدت کوتاهی در شب متوقف می‌شود و نوعی سندرم خفگی محسوب می‌گردد. آپنه میتواند در طول شب و به طور مرتب در هنگام خواب برای شما رخ دهد.
قطع تنفس ممکن است نشان دهنده وجود مشکلی در سیگنالینگ مغز شما باشد. مغز شما لحظه ای «فراموش» میکند که به ماهیچه‌هایتان کمک کند تا نفس بکشد.
علل تنگی نفس در بارداری چیست؟
در حالی که تنگی نفس یکی از علائم رایج در بارداری است، اما همیشه نمی‌توان یک دلیل را برای آن تعیین کرد.
به نظر میرسد تنگی نفس در دوران بارداری به عوامل مختلفی مربوط می‌شود، از رحم در حال رشد گرفته تا تغییر در تپش قلب. درواقع هورمون‌های بارداری مغز شما را تحریک میکنند تا دفعات و عمق تنفس شما را افزایش دهد، بنابراین با این نفس‌های عمیقی که می‌کشید اکسیژن بیشتری را برای کودک در حال رشد خود دریافت می‌کنید.
این هورمون‌ها همچنین باعث میشوند تا مویرگ‌های دستگاه تنفسی شما متورم شده و ماهیچه‌های ریه ها و لوله‌های برونشتان را شل میکنند و باعث میشوند شما احساس تنگی نفس کنید.
البته در اواخر بارداری، رحم شما رشد کرده و به سمت دیافراگم فشار وارد میکند. با این کار ریه‌های شما فشرده می‌شود و توانایی آنها در گسترش نفس هنگام نفس کشیدن محدود می‌شود و باعث می‌شود وقتی فقط از پله ها بالا رفته اید احساس کنید که فقط یک ماراتن دویده‌اید.
تنگی نفس ناشی از مشکلات معده
تنگی نفس یکی از علائم ترسناک ریفلاکس معده است که به آن (GERD) گفته می‌شود. GERD میتواند با مشکلات تنفسی مانند برونکوسپاسم و تنفس همراه باشد. این مشکلات گاهی اوقات میتواند منجر به عوارض تنفسی شدید و تهدید کننده زندگی شوند.
تنگی نفس با GERD اتفاق می‌افتد زیرا اسید معده که به مری می‌ریزد میتواند به ریه ها وارد شود، خصوصا این اتفاق ممکن است در هنگام خواب بیافتد، و باعث تورم مجاری تنفسی می‌شود.
ارتباط تنگی نفس و بیماری‌های قلبی
تنگی نفس در نارسایی قلبی به دلیل کاهش توانایی پر و خالی شدن قلب و همچنین ایجاد فشارهای مضاعف در رگهای خونی اطراف ریه می‌باشد. علائم متداول نارسایی قلبی عبارتند از: تنگی نفس همراه با فعالیت، تورم مچ پا یا پاها، خستگی غیرمعمول در اثر فعالیت و افزایش وزن.
علائم خطر در تنگی نفس چیست؟
ممکن است ما در طول روز بارها با سرفه هاس خفیف یا خس خس سینه مواجه شویم و زیاد ان ها را جدی نگیریم اما توجه به همین علائم خفیف نیز بسیار اهمیت دارد. گاهی اوقات مردم فکر میکنند مشکل تنفس فقط یک مسئله مربوط به پیر شدن است.
توجه به این علائم از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا این علائم می‌توانند اولین علائم وجود بیماری ریوی از جمله COPD، آسم و سرطان ریه باشند. دانستن علائم هشداردهنده اولیه بیماری ریه میتواند به شما کمک کند تا قبل از جدی تر شدن این بیماریها بتوانید آن را معالجه کنید.
اگر هرکدام از علائم هشدار دهنده زیر را در خود یا اطرافیانتان مشاهده کردید، در اسرع وقت باید با ارائه دهنده خدمات بهداشتی یا دکتر خود قرار ملاقات بگذارید. تشخیص به موقع میتواند جان شما را نجات دهد.
علائم هشدار دهنده چیست؟
- سرفه‌های مزمن: سرفه ای که به مدت هشت هفته یا بیشتر دچار آن شده اید، از نوع مزمن محسوب می‌شود. این یک علامت اولیه مهم است که به شما می‌گوید در سیستم تنفسی شما مشکلی وجود دارد.
- تنگی نفس: احساس تنگی نفس که بعد از ورزش در شما به وجود بیاید و کمی‌بعد از بین نرود نشان از بروز مشکل است. همچنین داشتن تنفسی سخت یا دشوار نیز یک هشدار محسوب می‌گردد.
- تولید مخاط: در واقع مخاط، که خلط یا بلغم نیز نامیده می‌شود، توسط مجاری تنفسی به عنوان دفاعی در برابر عفونت ها یا مواد تحریک کننده تولید می‌شود. اگر تولید مخاط شما یک ماه یا بیشتر طول کشیده است، این میتواند نشان دهنده وجود بیماری ریه باشد.
- خس خس سینه: تنفس پر سر و صدا یا خس خس سینه علامت این است که یک عامل غیر معمول باعث انسداد مجاری تنفسی ریه ها یا باریک شدن آنها گشته است.
- سرفه کردن همراه با خون: اگر با هر سرفه که می‌کنید خون نیز خارج می‌گردد، ممکن مشکل در ریه ها یا دستگاه تنفسی فوقانی شما باشد، و در صورت درمان نشدن ممکن است باعث بروز مشکلات جدی گردد.
چه موقع باید نگران تنگی نفس شویم؟
علائمی‌که نشان می‌دهد تنگی نفس ممکن است جدی و نگران کننده باشد عبارتند از:
- درد قفسه سینه
- انگشتان و لبهای شما رنگی مایل به آبی پیدا میکند (سیانوز)
- تورم یا احساس پری در گلو و راه تنفس
- احساس سبکی در سر
- عدم توانایی در صحبت به دلیل مشکل در تنفس
- سرفه کردن خون
برخی از دلایل تنگی نفس میتواند عاملی تهدید کننده برای زندگیتان باشند و نیاز به رسیدگی فوری پزشکی دارد.
چه زمانی برای تنگی نفس به پزشک مراجعه کنیم؟
گاهی اوقات، داشتن علائم تنگی نفس میتواند نشانه ای از وجود یک بیماری تهدید کننده باشد. در صورت بروز هر یک از علائم تنگی نفس که در زیر گفته شده، فرد به درمان فوری پزشک نیاز دارد:
- شروع ناگهانی تنگی نفس شدید
- از دست دادن توانایی به دلیل تنگی نفس
- درد در قسمت قفسه سینه
- داشتن حالت تهوع
در صورت داشتن این علائم به مشاوره پزشکی نیاز دارید:
- تغییر در قدرت و توانایی تنفس
- مشکل داشتن در تنفس هنگام خوابیدن
- تورم در پا و مچ پا
- تب، لرز و سرفه
- خس خس سینه
تنگی نفس را چطور تشخیص بدهیم؟
به هنگام تنفس ممکن است احساس کنید که نمی‌توانید هوای کافی را به ریه‌های خود وارد کنید و یا اینکه نمی‌توانید با سرعت لازم نفس بکشید. گاهی نیز اینطور است که به نظر میرسد اکسیژن برای تنفس کم دارید. اگر شما تنگی نفس داشته باشید ممکن است استنشاق و بازدم دشوارتر گردد.
علائمی‌که نشون میده شما تنگی نفس دارید عبارت است از احساس درد در سینه، احساس اینکه نیاز می‌کنید که باید سریع تر و یا بیشتر نفس بکشید و اینکه بدن شما حس میکنه نمی‌تواند به اندازه کافی اکسیژن دریافت کند.
روشهای درمانی تنگی نفس
- سعی کنید زمان هایی را که دچار تنگی نفس می‌شوید و همه عواملی را که باعث وخیم تر شدن و بهتر شدن وضع شما میشوند را، یادداشت کنید.
- اگر در خواب مشکل دارید، چند بالشت زیر زانو و سر خود قرار دهید.
- در اتاقی با دمای بالا نخوابید، زیرا تنگی نفس را در شما بدتر میکند.
- در صورت احساس تنگی نفس، کاری را که انجام می‌دهید متوقف کنید تا دوباره به حالت عادی خود بازگردید.
- حواس خود را از تنفس منحرف کنید تا مغزتان بتواند دوباره تنفس شما را کنترل کند.
- از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی در محل کار یا خانه خودداری کنید.
- حتما یک رژیم متعادل و غنی از سبزیجات و میوه ها داشته باشید.
- به مقدار مناسب آب بنوشید.
- بدون مشورت با پزشک خود از هیچ دارو یا مکملی استفاده نکنید.
- سیگار کشیدن و استفاده از محصولات دخانیات را ترک کنید .
- وزن طبیعی خود را حفظ کنید.
- در بعضی موارد، ممکن است مسئله ی تنگی نفس شما وخیم باشد، بنابراین باید فوراً با پزشک خود مشورت کنید.
برای تنگی نفس چه دارویی تجویز می‌شود؟
بسته به علت اصلی تنگی نفس در هرکس، پزشک ممکن است یکی از داروهای زیر را برای اوتجویز کند:
- گشاد کننده‌های برونش که به عنوان مسکن برای باز کردن مجاری تنفسی استفاده میشن
- استروئیدها برای کاهش تورم
- داروهای ضد درد
راه درمان خانگی تنگی نفس
- قهوه تیره بخورید:
نوشیدن یک فنجان قهوه تیره به درمان تنگی نفس کمک میکند، زیرا کافئین موجود در قهوه باعث کاهش خستگی عضلات تنفسی و بهبود کارایی راه‌های هوایی می‌شود. همچنین قهوه تیره در درمان علائم آسمی‌موثر است.
غرغره آب نمک: در هنگام سرفه و خس خس سینه، غرغره با آب نمک به تمیز کردن سیستم تنفسی کمک میکند و میتواند راه درمان خانگی و در دسترس مناسبی باشد.
میوه‌های خانواده مرکبات: در میان مرکبات خصوصا پرتقال و لیم ، توانایی مدیریت بیماری‌های مختلف تنفسی مانند برونشیت و آسم را دارند
2. رازیانه:
رازیانه به دلیل خاصیت خلط آوری که دارد به درمان مشکلات تنفسی کمک میکند همچنین غنی از آهن است و بنابراین توانایی درمان علائم کم خونی فقر آهن را دارد.
عسل:
عسل به دلیل ویژگی‌های سرکوب کننده سرفه ای که در آن شناخته شده است، میتواند راه ردمان بسیار مناسبی جهت مصرف در خانه باشد. استفاده از کمی‌عسل هر شب قبل از خواب، احساس خس خس سینه را تسکین می‌دهد.
درمان تنگی نفس به روش سنتی
یکی از روشهای درمان تنگی نفس به روش سنتی یا طب سنتی استفاده از گل گاوزبان، نعنا، آویشن، آب پیاز و استفاده از سایر گیاهان درمانی می‌باشد.تمام گیاهان نام برده شده دارای خاصیت تسکین و تقویت دستگاه تنفسی را دارند و به درمان تنگی نفس شما کمک میکنند.
بری اثرگذاری بیشتر می‌توانید آنها را به صورت خام و به صورت دم کرده میل نمایید.
داروهای گیاهی برای درمان تنگی نفس
- از داروهای گیاهی برای درمان تنگی نفس می‌توان در وهله اول به بابونه اشاره کرد. استفاده از بابونه به صورت دمنوش یا هر شکل دیگر میتواند در باز شدن مجاری تنفس و بهبود فعالیت ریه شما تاثیری مثبت داشته باشد.
- سرخس جزوه داروهای گیاهی می‌باشد که از برگ آن برای درمان تنگی نفس استفاده میکنند.
- سیر علاوه بر خواص فوق العاده که برای بدن دارد میتواند در پیشگیری از سرطان ریه و درمان بیماری‌های تنفسی کمک کند. می‌توانید آن را به صورت خام و یا سرخ کرده و حتی در سالاد و غذای خود استفاده نمایید.
برای درمان تنگی نفس چی بخوریم؟
در ادامه لیستی از غذاهایی که به شما کمک میکنند تنفس طبیعی تر داشته باشید را برایتان آورده ایم:
میوه ها و سبزیجات: زیرا حاوی ویتامین و آنتی اکسیدان هستند و به درمان برونشیت که باعث تنگی نفس می‌شود کمک میکند.
سیر و پیاز: حاوی مواد طبیعی هستند که به بهبود تنفس و رفع تنگی نفس کمک میکنند .
غذای تند: به ترشح مایعات در دهان و ریه کمک میکند و این ترشحات از انسداد ریه ها جلوگیری میکند که منجر به تنفس طبیعی می‌شود.
تاثیر ترک سیگار در بهبودی تنگی نفس
اساسا استعمال دخانیات چون سیگار سبب بیماری‌های تنفسی مانند، آمفیزم (تورم از ریه ها – آمفیزم)، برونشیت مزمن ،تنگی نفس و افزایش خطر التهاب ریه ها می‌شود. همچنین ممکن است زمینه ساز برای ابتلا به انواع سرطانها مانند، افزایش خطر ابتلا به سرطان دهان، حنجره، مری و مثانه گردد.
همچنین به خوبی ثابت شده است که ارتباطی بین سیگار کشیدن و سرطان لوزالمعده، سرطان دهانه رحم و سرطان خون نیز وجود دارد.ترک سیگار میتواند یک حرکت پیشگیرانه از این آسیب ها باشد.
استفاده از بخور در درمان تنگی نفس
اگر به دلیل تجمع مخاط ناشی از بیماری ویروسی یا باکتریایی تنگی نفس دارید، انتخاب استنشاق بخار میتواند گزینه خوبی برای بهبودی شما باشداستنشاق بخار به از بین رفتن گرفتگی بینی کمک میکند تا بتوانبد به واسطه یآن بهتر نفس بکشید.
یک کاسه آب داغ را پر کنید، چند قطره روغن اکالیپتوس یا نعناع فلفلی به آن اضافه کنید. اکالیپتوس به طور خاص دارای خواص ضد ویروسی، ضد باکتریایی و ضد قارچی است. یک حوله را بالای سر خود قرار دهید و بخار را برای چند دقیقه استنشاق کنید.
سوالات متداول
تنگی نفس ناشی از مشکلات قلب به این صورت است که در ابتدا صورت حملات ساده شروع می‌شود و سپس به تدریج این حملات افزایش می‌یابند.و همچنین با دردی از جانب قفسه ی سینه همراه است.
بله. گازهایی که در شکم جمع میشوند، به ناحیه بیشتری احتیاج دارند که باعث وارد شدن فشار بر ناحیه قفسه سینه می‌شود و بنابراین مقدار اکسیژن استنشاق شده توسط فرد کاهش می‌یابد، که باعث تنگی نفس می‌شود و غلظت گازها در قسمت فوقانی شکم نیز منجر به تنگی نفس می‌گردد.این اتفاق اغلب پس از نوشیدن نوشیدنی‌های گازدار ظاهر می‌شود.
