توسط : یکی از بهترین و کم عارضه‌ترین داروها برای درمان مشکلات گوارشی و جلوگیری از وخیم‌تر شدن بیماری‌های گوارشی، داروی فاموتیدین می‌باشد.
میزان ابتلا به بیماری‌های گوارشی در سال‌های اخیر افزایش چشم گیری پیدا کرده است. یکی از مشکلات گوارشی که عوارض و بیماری‌های بسیاری را برای بیمار به دنبال دارد عبارت است از افزایش میزان ترشح اسید در معده. داروی فاموتیدین با تاثیری که بر روی سلول‌های ترشح کننده‌ی اسید در معده می‌گذارد مانع ترشح اسید شده و از بیماریها و عوارض شایع این مشکل پیشگیری میکند.
در این مطلب کافه نبض با ویژگی‌ها، موارد مصرف و عوارض داروی فاموتیدین آشنا می‌شویم. با ما همراه باشید.
دارو فاموتیدین (Famotidine) چیست؟
داروی فاموتیدین که با نام تجاری پپسید (Pepcid) عرضه میشود، یک مهارکننده ی گیرنده‌ی هیستامینی است. این دارو برای درمان مشکلات گوارشی و کاهش میزان اسید معده تجویز میشود.
فاموتیدین در سال ۱۹۷۹ ثبت اختراع شد و اولین بار در سال ۱۹۸۵ مورد استفاده‌‌ی پزشکی قرار گرفت. اکنون این دارو به عنوان یک داروی عمومی در دسترس همگان قرار دارد.
دارو فاموتیدین به چه شکل موجود است؟
داروی فاموتیدین به دو صورت خوراکی و تزریقی در داروخانه‌ها موجود است. قرص خوراکی این دارو در دو دوز ۲۰ میلی گرمی و ۴۰ میلی گرمی تولید و عرضه میشود.
فاموتیدین در چه مواردی تجویز می شود؟
داروی فاموتیدین برای تنظیم میزان اسید معده و همچنین درمان بیماری‌هایی که متاثر از ترشح اسید معده هستند تجویز میشود. ترشح اسید معده در حالت عادی به هضم غذا کمک میکند اما افزایش میزان ترشح آن میتواند مشکلات و بیماری‌های زیادی را به همراه داشته باشد.
باید به این نکته توجه داشت که برای رسیدن به نتیجه‌ی مطلوب، مصرف این دارو به تنهایی کافی نیست و همزمان باید رژیم غذایی مناسبی را در پیش گرفت تا بهبود حاصل شود.
موارد تجویز داروی فاموتیدین عبارتند از:
- درمان ترشح زياد اسيد معده
- درمان و پیشگیری از زخم معده
- سوزش سر دل
- مشکل در بلع
- گاستریت (ورم معده)
- ريفلاکس معده (ترش کردن معده)
- زخم دوازدهه
- بازگشت محتویات معده به مری
- سندروم زولینگر الیسون
- ازوفاژیت (التهاب مری)
نحوه ی مصرف دارو فاموتیدین چگونه است؟
نحوه‌ی مصرف داروی فاموتیدین از نظر نوع دارو، مقدار و توالی مصرف آن بستگی به نوع و شدت بیماری تحت درمان، نحوه‌ی واکنش بدن بیمار به دارو و شرایط خاص بیمار مانند سن وی دارد.
نحوه ی مصرف فاموتیدین در انواع بیماریها
میزان و نحوه‌ی مصرف داروی فاموتیدین برای بیماری‌های مختلف متفاوت است. در ادامه با نحوه‌ی مصرف این دارو در چند بیماری آشنا می‌شویم.
توجه داشته باشید میزان و نحوه‌ی مصرف این دارو با توجه به شرایط بیمار صرفاً توسط پزشک تعیین میشود. بنابراین، از مصرف خود سرانه‌ی این دارو اکیدا خودداری نمایید.
بیماری زخم دوازدهه: میزان مصرف داروی فاموتیدین در این بیماری ۴۰ میلی گرم در روز است. بهترین زمان مصرف این دارو، شب‌ها قبل از خواب است. معمولا طول مدت درمان با آن ۴ هفته به طول می‌انجامد.
زخم معده‌ی خوش خیم (درمان کوتاه مدت): میزان مصرف داروی فاموتیدین در بیماری زخم معده ۴۰ میلی گرم در روز است. می‌توان آن را یک بار در روز به صورت خوراکی و یا در دو وعده‌ی ۲۰ میلی گرم وریدی هر ۱۲ ساعت یک بار مصرف کرد.
بیماری رفلاکس معده به مری (GERD): میزان مصرف داروی فاموتیدین برای درمان رفلاکس ۲۰ میلی گرم هر ۱۲ ساعت یک بار است. طول مدت درمان ۶ هفته می‌باشد. در صورت وجود علائم زخم میزان مصرف ۲۰ تا ۴۰ میلی گرم بوده و طول درمان به ۱۲ هفته افزایش می‌یابد.
بیماری ترشح زیاد اسید معده (سندروم زولینگر الیسون): میزان مصرف دارو در این بیماری بسته به شرایط بیمار متفاوت است. دوز مصرف خوراکی از ۲۰ میلی گرم در هر ۶ ساعت شروع میشود. در بیماران مبتلا به سندروم زولینگر الیسون به ۱۶۰ میلی گرم در هر ۶ ساعت هم می‌رسد.
سوزش سر دل: میزان مصرف دارو در این بیماری ۱۰ تا ۲۰ میلی گرم ۶۰دقیقه قبل از مصرف غذا یا نوشیدنی‌هایی که احتمال باز گشت اسید در مورد آنها وجود دارد است. طول مدت درمان ۱۴ روز می‌باشد.
بیماری زخم اثنا عشر: میزان مصرف دارو در این بیماری ۴۰ میلی گرم در روز است. مناسب‌ترین زمان برای مصرف این دارو، قبل از خواب است. طول مدت درمان آن ۸ هفته می‌باشد.
آیا فاموتیدین با معده ی خالی مصرف شود؟
داروی فاموتیدین تداخلی با غذا ندارد و می‌توان آن را قبل یا بعد از غذا مصرف کرد. در مورد درمان سوزش سر دل حتماً باید دارو را پیش از غذا مصرف کنید.
دوز مصرف دارو فاموتیدین در کودکان
دوز مصرف داروی فاموتیدین در کودکان بسته به نوع بیماری، سن کودک و وزن وی متفاوت است. در ادامه با دوز مصرف این دارو برای کودکان در بعضی از بیماریها آشنا می‌شویم. توجه داشته باشید تشخیص بیماری، تجویز دارو و تعیین میزان دقیق آن برای کودکان صرفاً توسط پزشک صورت می‌گیرد.
بیماری زخم اثنی عشر در کودکان بین ۱ تا ۱۷ سال: میزان مصرف داروی فاموتیدین در این بیماری برای کودکان بالای ۱ سال، ۴۰ میلی گرم در روز است. زمان مصرف دارو قبل از خواب است. طول مدت درمان 8 هفته می‌باشد.
بیماری زخم معده در کودکان ۱ تا ۱۷ سال: میزان مصرف داروی فاموتیدین در این بیماری برای کودکان بالای ۱ سال ۵.۰ میلی گرم به ازای هر کیلو وزن تا ۴۰ میلی گرم در روز می‌باشد.
بیماری رفلاکس معده در کودکان ۱ تا ۱۷ سال: میزان مصرف داروی فاموتیدین در این بیماری برای کودکان بالای ۱ سال ۲۰ میلی گرم در روز است. طول درمان نیز ۶ هفته می‌باشد.
بیماری رفلاکس معده در کودکان زیر ۱ سال: برای درمان رفلاکس در کودکان زیر ۱ سال هم می‌توان داروی فاموتیدین را مصرف کرد.
میزان مصرف این دارو برای کودکان زیر ۱ سال ۵.۰ میلی گرم به ازای هر کیلو وزن است.
عوارض جانبی دارو فاموتیدین چیست؟
داروی فاموتیدین نیز مانند هر داروی دیگری در کنار اثرات درمانی خود سبب بروز عوارض ناخواسته‌ای هم میشود. البته همه افراد این عوارض را تجربه نمی‌کنند و تنها در برخی موارد ممکن است با آنها مواجه شوید.
برخی از عوارض مصرف قرص فاموتیدین در بزرگسالان به قرار زیر است:
- مشکلات دستگاه عصبی که عبارتند از: سردرد، سرگیجه، بی‌حسی، ضعف، گیجی، اضطراب، افسردگی، خواب آلودگی، بی‌خوابی، تب و صرع
- مشکلات پوستی مانند خشکی و خارش
- وزوز گوش و تغییر مزه‌ی غذا
- خشکی دهان
- طعم ناخوشایند در دهان
- نفخ، تهوع
- بی اشتهایی
- درد معده
- اسهال
- یبوست
- کاهش میل جنسی
- افزایش ضربان قلب
- واکنش‌های آلرژیک
- دردهای عضلانی یا مفصلی
عوارض جانبی مصرف قرص فاموتیدین در کودکان زیر یک سال عبارت است از:
- تحریک
- بی‌قراری غیرمعمول
- گریه بدون دلیل مشخص
عوارض حاد فاموتیدین و مراجعه به پزشک
ممکن است در مواردی نادر مصرف داروی فاموتیدین منجر به بروز عوارضی حاد شود. در صورت بروز هر یک از این عوارض سریعا به پزشک مراجعه کنید.
اگر در ریتم ضربان قلب شما مشکلی ایجاد شده باشد. علائم این مشکل عبارتند از:
- سرگیجه
- غش کردن
- تنگی نفس
- ضربان قلب و ریتم نامنظم
اگر دچار مشکلات شدید عضلانی شده‌اید. علائم این مشکل عبارتند از:
- درد عضلانی غیرمعمول که نمی‌توانید توضیح دهید
- ضعف
- تب
اگر مشکلات عصبی پیدا کرده باشید. علائم این مشکل عبارتند از:
- تحریک
- اضطراب
- افسردگی
- مشکل خواب
- تشنج
مصرف این دارو میتواند باعث کاهش میل جنسی شود.
مشکلات کبدی یکی از بدترین عوارض احتمالی فاموتیدین است. علائم این مشکل عبارتند از:
- ضعف غیر قابل توضیح یا غیر معمول
- کاهش اشتها
- درد در شکم (ناحیه معده)
- تغییر در رنگ ادرار
- زرد شدن پوست یا سفیدی چشم
مشکلات پوستی که این دارو میتواند به وجود آورد، دارای علائم زیر می‌باشد.
- تاول
- راش
- زخم
فاموتیدین در بدن چگونه اثر میکند؟
جذب داروی فاموتیدین در بدن حدود ۴۵ دقیقه طول می‌کشد. اثر دارو ۱ ساعت بعد از مصرف خود را نشان می‌دهد و بین ۱ تا ۳ ساعت بعد از مصرف به اوج خود می‌رسد.
فاموتیدین با مهار گیرنده‌های H2 هیستامین، ترشح اسید معده را کنترل می کند. نقش این گیرنده‌ها تحریک پمپ‌های پروتون برای ترشح اسید به معده است.
حدود ۳۰ درصد از داروی مصرف شده توسط کبد متابولیز میشود و باقی آن بدون هیچ تغییری از طریق ادرار دفع میشود.
تداخلات دارویی قرص فاموتیدین
قرص فاموتیدین با کاهش میزان اسید معده تاثیر داروهایی که برای هضم و جذب شدن در بدن به اسید معده نیاز دارند را کاهش می دهد.
برخی از این داروها عبارتند از :
- پازوپانیب
- داروهای ضد اسیدی دیگر مانند رانیتیدین
- داروهای آزول مانند ایتراکونازول
- آتازاناویر، داساتینیب و دلاویردین
سایر داروهایی که امکان تداخل دارویی با قرص فاموتیدین دارند عبارتند از:
- آسپیرین
- استامینوفن
- دیکلوفناک
- ایبوپروفن
- دیازپام
- اگزازپام
- سیتالوپرام
- ترامادول
- مورفین
- آمی تریپتیلین
- ایمی پرامین
- کاپتوپریل
- اتنولول
هشدارهای مصرف قرص فاموتیدین
در صورت ابتلا به نارسای کلیوی به دلیل ناتوانی بدن در پاکسازی قرص فاموتیدین از خون میزان غلظت این دارو در بدن افزایش پیدا میکند و منجر به عوارضی از قبیل نامنظم شدن ضربان قلب (آریتمی) میشود. همچنین قرص فاموتیدین میتواند باعث یک واکنش حساسیتی شدید با علائم تنفس مشکل، تورم صورت و گلو و ایجاد کهیر در پوست شود.
افرادی که مجاز به استفاده فاموتیدین نیستند
به خاطر داشته باشید که برخی افراد مجاز به استفاده از فاموتیدین نیستند. مصرف داروی فاموتیدین برای افراد زیر می تواند خطراتی به همراه داشته باشد:
- سالمندان
- زنانی در دوره‌ی شیر دهی
- افراد مبتلا به بیماری‌های کلیوی
- افراد مبتلا به بیماری های کبدی
- افراد مبتلا به سرطان معده
نحوه ی استفاده در دوران بارداری و شیردهی
داروی فاموتیدین در دوران بارداری مشکلی برای جنین به وجود نمی‌آورد با این حال قبل از مصرف هر گونه دارویی در دوران بارداری با پزشک خود مشورت کنید. از آن جا که این دارو از طریق شیر به نوزاد منتقل میشود نمی‌توان در دوران شیر دهی به کودک از این دارو استفاده کرد.
شرایط نگهداری قرص فاموتیدین
دمای مناسب برای نگهداری از قرص فاموتیدین کم‌تر از ۳۰ درجه‌ی سانتی‌گراد است. این دارو را در مکانی دور از نور و رطوبت بگذارید.
از قرار دادن فاموتیدین در دسترس کودکان خودداری کنید.
دارو جایگزین فاموتیدین در موارد خاص
داروهای هم گروه فاموتیدین که می‌توان در موارد خاص آنها را جایگزین این دارو کرد عبارتند از:
- سایمتیدین
- نیزاتیدین
- رانیتیدین
باید توجه داشت که فاموتیدین ۹ برابر قوی‌تر از رانیتیدین و ۳۲ برابر قوی‌تر از سایمتیدین است.
همیشه قبل از تعویض دارو با ارائه دهنده خدمات بهداشتی خود مشورت کنید تا از هرگونه تداخل دارویی بالقوه خطرناک جلوگیری کنید.
سوالات متداول
در ادامه به تعدادی از سوال‌های متداول شما در مورد مصرف داروی فاموتیدین پاسخ می‌دهیم.
با توجه به این که تداخلات دارویی فاموتیدین نسبت به داروهای هم گروه خود بسیار ناچیز است، بهترین گزینه دارویی برای جایگزین شدن با رانیتیدن به حساب می‌آید.
یکی از عوارض مصرف داروی فاموتیدین مانند دیگر داروهایی که برای کنترل اسید معده استفاده می شوند خشک شدن گلو و لب می‌باشد.
داروی فاموتیدین بدون نسخه‌ی پزشک در داروخانه‌ها در دسترس قرار دارد اما بهتر است از مصرف دارو بدون تشخیص و تجویز پزشک خودداری فرمایید.
ممنون از اطلاعات خوبتون موفق باشید