سردرد شما شدید نیست، با این حال میخواهید علائم را متوقف کنید. برای یافتن درمانی که برای مشکلتان مناسب است، ابتدا باید بدانید که چه نوع سردردی دارید. سردردهای میگرنی از شایعترین انواع سردردهاست که عوامل زیادی در بروز آن موثرند. در ادامه مقاله با نشانهها و درمان میگرن آشنا خواهیم شد. میگرن نوعی سردرد با نشانه تغییر خلقوخو، افسردگی و خستگی که با انواع داروهای میگرن و قرص میگرن مثل سوماتریپتان، ناپروکسن، نورتریپتیلین، کدیمال، نوافن، قابل پیشگیری و درمان است.
دوره میگرن با سردردهای غیرمرتبط با میگرن متفاوت است. یک اپیزود میگرون، معمولاً بصورت مرحلهای رخ میدهد و میتواند چندین روز ادامه داشته باشد که این امر ممکن است بر زندگی روزمره فرد، ازجمله تواناییهای وی در انجام کارها و یا تحصیلش تأثیر بگذارد.
چگونگی تأثیر میگرن بر افراد مختلف نیز، میتواند متفاوت باشد. ممکن است دربرخی افراد بیشاز یکبار در هر هفته اتفاق بیفتد و برخی دیگر آن را فقط گاهی اوقات تجربه کنند. سردردهای میگرن را میتوان با داروهایی کاهش و تسکین داد که در ادامه مورد بررسی قرار خواهیم داد.
میگرن چیست؟
اگرچه اصطلاح “میگرن” اغلب برای بیان هر نوع سردرد شدیدی استفاده میشود، اما سردرد میگرنی نتیجه تغییرات فیزیولوژیکی خاصی است که در مغز رخ میدهد و منجر به درد مشخص و علائم مربوط به میگرن میشود.
در سال 2018، محققان دریافتند که بیش از 15% بزرگسالان در ایالات متحده در 3 ماه گذشته یک دوره میگرن یا سردرد شدید را تجربه کردهاند. اپیزودها اغلب در سنین 18 تا 44 سال اتفاق میافتند، اما ممکن است درهر زمان، از جمله در دوران کودکی نیز رخ دهد.
اولین علائم میگرن چیست؟
سردردهای میگرنی نتیجه تغییراتی خاص در مغز است که این امر باعث درد شدید سر میشود که معمولاً باحساسیت به صدا، نور و بو همراه است. حملههای میگرنی ممکن است با حالت تهوع یا استفراغ همراه باشند. این نوع سردردها، اغلب تنها یک طرف سر را درگیر میکند، اما در برخی موارد، ممکن است بیماران درد دو طرفه داشته باشند.
اما همه سردردها، نشان از میگرن نیستند و میگرن تنها بیماری نیست که میتواند باعث سردردهای شدید و ناتوانکننده شود.
بهعنوان مثال، سردردهای خوشهای (cluster headaches) سردردهای بسیار شدیدی هستند که بصورت عودکننده، یک طرف سر را درگیر می کنند و در برخی موارد حتی میتواند از درد میگرن نیز بدتر باشند.
چه عواملی باعث تشدید سردرد میگرن میشود؟
هنوز علت دقیقی برای سردردهای میگرنی مشخص نشده است، اما میگرن نتیجهی تغییراتی در مغز است که این تغییرات میتواند شخص را برای سردرد میگرنی مستعد کند. سابقهی خانوادگی نیز در ابتلای شخص به سردرد میگرنی موثر است.
سردرد میگرنی میتواند عوامل محرک بسیاری داشته باشد، از جمله:
- تغییرات هورمونی بعنوان مثال در زمان قاعدگی
- تغییر در الگوی خواب
- محرک های احساسی، مانند استرس، افسردگی، اضطراب و هیجان.
- عوامل غذایی ازجمله الکل، کافئین ، شکلات، پنیر قدیمی، مرکبات و گوشتهای فرآوریشده و غذاهای حاوی ماده افزودنی تیرامین، شیرینکنندههای مصنوعی
- داروهایی مانند قرصهای خوابآور، درمان جایگزینی با هورمون (HRT) و برخی از داروهای ضدبارداری
- عوامل محیطی ازجمله بوی شدید، دود سیگار، صداهای بلند، اتاقهای گرفته، تغییر دما و نورهای شدید
- تنش و فشارهای محیطی
برخی از عوامل احتمالی دیگر عبارتند از:
- خستگی
- کشش شانه و گردن
- وضعیت بد بدن
- قند خون پایین
- کمبود آب بدن
میگرن چقدر طول میکشد؟
در صورت عدم درمان، معمولاً میگرن از 4 تا 72 ساعت میتواند طول بکشد. میزان بروز میگرن در افراد مختلف، متفاوت است و ممکن است به ندرت رخ دهد و یا چندین بار در ماه بروز کند.
بهترین داروی میگرن یا قرص میگرن چیست؟
هیچ درمانی برای میگرن وجود ندارد. با این حال، برخی داروها میتوانند علائم را درمان کنند و افراد جهت کاهش دفعات حملات و شدت اپیزودها، میتوانند اقدامات لازم را انجام دهند.
مصرف دارو به محض شروع علائم، میتواند از شدیدترشدن علائم جلوگیری کند. برخی از داروهای مسکن بدون نسخه که ممکن است برای افراد مبتلا به میگرن مفید باشد عبارتند از:
- ناپروکسن Aleve))
- ایبوپروفن (ادویل)
- استامینوفن (تیلنول)
برخی دیگر از داروهای ضد میگرن عبارتند از:
- تریپتانها مانند سوماتریپتان که با کاهش التهاب عصبی و انقباض عروق مغزی باعث بهبود میگرن میشود.
- ضدتهوعها برای کنترل هرگونه تهوع و استفراغ.
- gepants با مسدودکردن گیرنده پپتید مربوط به ژن کلسیتونینCGRP) ) سردرد را متوقف میکند.
- دیتانها (ditans) که با گیرندههای 5-HT1F در اعصاب حسی و رگهای خونی ارتباط برقرار میکنند.
از دیگر موارد میتوان به آکسار (برای درهای عضلانی، دنداندرد، آرتروز، سرماخوردگی و …)، وراپامیل (از خانواده داروهای مسدودکننده کانال کلسیم)، ساندوز(درمان میگرن و کنترل تشنج)
قرص سوماتریپتان
سوماتریپتانها برای درمان سردردهای میگرنی استفاده میشوند و به تسکین سردرد، درد و سایر علائم میگرن (ازجمله حالت تهوع، استفراغ، حساسیت به نور یا صدا) کمک میکنند. درمان سریع به شما کمک میکند تا به روال عادی خود برگردید و ممکن است نیاز شما به سایر داروهای ضددرد را کاهش دهد.
سوماتریپتان متعلق به دستهای از داروها است که به تریپتان معروف هستند. این ماده بر روی یک ماده طبیعی خاص (سروتونین) تأثیر میگذارد که باعث تنگی عروق خونی در مغز میشود. همچنین ممکن است با تأثیر بر برخی اعصاب مغز، درد را تسکین دهد.
سوماتریپتان از بروز میگرن در آینده جلوگیری نمیکند یا تعداد دفعات حملات میگرن را کاهش نمیدهد.
عوارض جانبی سوماتریپتان
قرص خوراکی سوماتریپتان ممکن است باعث خواب آلودگی شود. همچنین ممکن است عوارض جانبی دیگری نیز ایجاد کند. عوارض جانبی شایعتری که میتواند با استفاده از قرص سوماتریپتان رخ دهد، شامل موارد زیر است:
- احساس گرما یا سرما
- احساس خارش یا سوزن سوزن شدن در پوست
- فشار یا درد در قفسه سینه، گردن، فک یا گلو
- سرگیجه
- خستگی
اگر این موارد خفیف باشد، ممکن است طی چند روز یا چند هفته از بین بروند. اما اگر شدت علائم بیشتر شد یا از بین نرفت، با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
در صورت بروز عوارض جانبی جدی که تهدیدکننده زندگیتان است، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید. عوارض جانبی جدی و علائم آنها میتواند شامل موارد زیر باشد:
- حمله قلبی: درد قفسه سینه که بهطرف شانه یا بازو گسترش مییابد، تعرق مفرط، سرگیجه، ضعف، تنگی نفس
- سایر مشکلات قلبی: درد شدید در قفسه سینه، ضربان سریع قلب، ضربان نامنظم قلب، تپش قلب
- احساسات غیرطبیعی در قفسه سینه، گلو، گردن یا فک: تنگی، درد، فشار، سنگینی
- مشکلات بینایی: تاری دید، ازدست دادن بینایی (موقتی یا دائمی)
- سکته مغزی یا خونریزی مغزی: سردرد، افتادگی صورت، مشکل در صحبت کردن، بیحسی یا ضعف در یک طرف بدن، ازدست دادن تعادل
- تغییرات در سلامت روان: گیجی، تحریکپذیری، توهم (دیدن یا شنیدن چیزهایی که واقعی نیستند)، افکار خودکشی یا صدمه زدن به خود
- مشکلات دستگاه گوارش: درد در شکم (ناحیه معده)، اسهال خونی، تهوع و استفراغ
- سندرم سروتونین: تحریکپذیری، گیجی، توهم (دیدن یا شنیدن چیزهایی که واقعی نیستند)، ضربان سریع قلب، لرزش، تعریق، مردمک بزرگ، اسهال، عضلات سفت و سخت و تشنج
قرص نورتریپتیلین
نورتریپتیلین برای درمان مشکلات ذهنی یا خلقی مانند افسردگی استفاده میشود و ممکن است به بهبود خلقوخو کمک کند، اضطراب و تنش را از بین ببرد و سطح انرژی شما را افزایش دهد. این دارو متعلق به دستهای از داروها بنام داروهای ضدافسردگی سهحلقهای است. این ماده با تأثیر بر تعادل برخی مواد شیمیایی طبیعی (انتقال دهندههای عصبی) در مغز عمل میکند.
نورتریپتیلین برای استفاده در کودکان توصیه نمیشود.
عوارض جانبی نورتریپتیلین
در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک به نورتریپتیلین، مانند کهیر، تنفس دشوار، تورم صورت، لبها، زبان یا گلو، از فوریتهای پزشکی کمک بگیرید.
بروز علائم جدید یا بدترشدن علائم را به پزشک خود گزارش دهید، از جمله: تغییرات خلقی یا رفتاری، اضطراب، اختلال خواب، یا احساس تحریک پذیری، خصم، پرخاشگری، بیقراری، بیشفعالی، افسردگی یا در مورد خودکشی یا صدمه زدن به خود فکر کردن.
در صورت داشتن موارد زیر، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.
- تاری دید، درد یا تورم چشم یا دیدن هالههایی در اطراف چراغها
- حرکات عضلانی بیقرار در چشم، زبان، فک یا گردن
- تشنج (تشنج)
- درد جدید در قفسه سینه یا بدتر شدن درد قبلی
- بیحسی یا ضعف ناگهانی، مشکلات بینایی، گفتاری یا تعادل
- تب، گلودرد، کبودی، خونریزی غیرمعمول
- ادرار دردناک یا دشوار
- زردی (زردی پوست یا چشم).
- بروز علائم سندرم سروتونین مانند: تحریکپذیری، توهم، تب، تعریق، لرز، ضربان قلب سریع، سفتی عضلات، ازدست دادن تعادل، حالت تهوع، استفراغ یا اسهال
عوارض جانبی معمول شامل:
- افزایش فشار خون
- بیحسی یا سوزن سوزن شدن دستها یا پاها
- خشکی دهان، حالت تهوع، استفراغ، ازدست دادن اشتها
- تاری دید
- بثورات، خارش
- تورم پستان (در مردان یا زنان)
قرص کدیمال
کدیمال جهت رفع:
- سردردهای میگرنی و تنشی
- تب، گلودرد و درد عضلانی ناشی از سرماخوردگی
- و تسکین سردرد، درد آرتروز، سینوزیت، دنداندرد، کمردرد و درد قاعدگی میباشد.
عوارض جانبی کدیمال
در صورت استفاده از این دارو ممکن است خوابآلودگی، سرگیجه، تاریدید، ناراحتی معده، حالت تهوع، خشکی دهان، بینی، گلو رخ دهد. اگر هریک از این عوارض ادامه یافت یا بدتر شد، سریعاً با پزشک یا داروساز خود در میان بگذارید. بهیاد داشته باشید که اگر پزشکتان این دارو را برای شما تجویز کرده، پس او تشخیص داده که منافع دارو، بیشازعوارض جانبی آن برای شماست.
البته افراد زیادی هم از این دارو استفاده میکنند، اما عوارض جانبی جدی در آنها ایجاد نمیشود. در صورت بروز هریک از عوارض جانبی بعید اما جدی شامل تغییرات ذهنی یا خلقی (مانند گیجی، توهم)، لرزش، مشکل در ادرار کردن، و بروز هریک ازعوارض جانبی نادر اما جدی مانند ضربان سریع/ آهسته / نامنظم قلب، تشنج فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. با این حال، درصورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی، از جمله: بثورات پوستی، خارش/ تورم (بخصوص صورت، زبان، گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفس، فوراً به دنبال مراقبتهای پزشکی باشید.
قرص ناپروکسن
موارد مصرف قرص و کپسول ناپروکسن:
- تسکین درد، تورم و تب
- کاهش دردهای قاعدگی
- درمان برخی از انواع آرتروز
- درمان اسپوندیلیت آنکیلوزان
- درمان حملات نقرس
البته به دلایل دیگری نیز ممکن است این دارو تجویز شود.
عوارض جانبی ناپروکسن
در صورت بروز هریک از عوارض جانبی زیر در هنگام مصرف ناپروکسن، بلافاصله با پزشک خود مشورت کنید.
عوارض رایج:
- آروغ زدن
- کبودی
- تنفس دشوار
- احساس سوءهاضمه
- سردرد
- خارش پوست
- لکههای بزرگ، صاف، آبی یا بنفش در پوست
- درد در قفسه سینه
- جوش پوستی
- دل درد
- تورم
- تنگی در قفسه سینه
برخی از عوارض کمتر رایج عبارتند از:
- نفخ شکم
- مدفوع خونین یا سیاه
- تاری یا ازدست دادن بینایی
- سوزش درد بالای شکم یا معده
- ادرار کدر
- یبوست
- کاهش میزان خروج ادرار
- دوبینی
- ضربان قلب یا نبض سریع یا نامنظم
- هالههای نور اطراف چراغ
- سوءهاضمه
- ازدست دادن اشتها
- حالت تهوع یا استفراغ
- شبکوری
- پوستی رنگپریده
- لکههای قرمز یا بنفش روی پوست
- حالت تهوع شدید و مداوم
- سوزش شدید، گرفتگی یا درد معده
- بثورات پوستی
- تورم یا التهاب دهان
- تنفس مشکل با فشار
- خونریزی یا کبودی غیرمعمول
- خستگی یا ضعف غیرمعمول
- کاهش وزن
قرص میگراکیم
میگراکیم جهت درمان سردردهای خوشهای یا سردردهای حاد ميگرنی استفاده میشود.
عوارض جانبی میگراکیم
در صورت وجود تاكی كاردی، آريتمی قلبی، سابقهی سكته مغزی، نارساییهای كبد و يا كليه، استعداد بروز بيماری عروق كرونر و فشار خون بالا، این دارو باید با احتياط استفاده شود.
انواع داروی ضدمیگرن ایرانی
ایران تولید گسترده داروی گیاهی به نام “میگرنکات” برای تسکین سردردهای میگرنی است. این دارو ترکیبی از گیاهان مختلف ازجمله اسطوخدوس، الملک، اکلیل، رازیانه، بنفشه، گشنیز و مرزنجوش است. از این گیاهان دارویی بهعنوان ضدمیگرن در طب سنتی ایرانی و همچنین در ادبیات طب ایرانی و غربی نام برده شده است. این گیاهان دارویی سایر سردردها را نیز، تسکین میدهند.
میگرنکات بصورت اسپری بینی با فرمول اتانول تولید میشود. از جمله ویژگیهای اصلی این دارو، میتوان به ترکیب خلاقانه مواد تشکیلدهنده آن اشاره کرد که تأثیرپذیری آن را افزایش داده است.
با اسپری کردن به داخل بینی، دارو ازطریق دستگاه تنفسی عبور کرده و هیچ عارضه جانبی بر روی سلولهای مژکدار بینی ندارد.
داروهای میگرن بدون نیاز به نسخه
داروهای بدون نسخه میگرن که برای رفع درد، استفاده میشود شامل داروهای ضد درد، NSAIDS و کافئین هستند، از جمله:
- آسپرین
- ناپروکسن (Naprosyn،Anaprox ، Anaprox DS)
- ایبوپروفن (موترین)
- استامینوفن (تایلانول)
و یا ترکیبی از این موارد.
مشکلی که در استفاده از داروهای ضددرد و NSAID وجود دارد این است که، مصرف روزانه آنها ممکن است سردرد را به دلیل استفاده بیش از حد از دارو بدتر کند.
تاثیر بوتاکس در درمان سردرد میگرنی
پزشکان تصور میکنند که بوتاکس برای سردردهای میگرنی موثر است، زیرا باعث مسدود شدن مواد شیمیایی بنام انتقالدهندههای عصبی که سیگنالهای درد را از مغز حمل میکنند، میشود. بوتاکس با مکانیسم جلوگیری از آزادشدن سیگنالهای درد در پایانههای عصبی سر و گردن عمل میکند.
چه داروی گیاهی برای میگرن خوب است؟
برای درمان سردرد چه بخوریم؟ روشهای درمانی در منزل ممکن است از بروز میگرن جلوگیری کند و یا حداقل به کاهش شدت و مدت زمان آن کمک کند. برخی از داروهای خانگی و گیاهی که میتوانند علائم میگرن را تسکین دهند، عبارتند از:
- روغن اسطوخودوس
- طب فشاری
- عصارههای گیاهی مانند گل مینا، گل سرخ
- بابونه گاوی: یک داروی طبیعی برای میگرن است.
- روغن نعناع: منتول موجود در روغن نعناع ممکن است از میگرن پیشگیری کند.
- زنجبیل: زنجبیل حالت تهوع ناشی از بسیاری از بیماریها، از جمله میگرن را کاهش میدهد.
- یوگا: یوگا میتواند تعداد حملات، مدت زمان و شدت میگرن را از بین ببرد.
- بیوفیدبک: بیوفیدبک یک روش آرامسازی است که به شما میآموزد که واکنشهای ارادی دربرابر استرس را کنترل کنید. بیوفیدبک ممکن است برای میگرنهای ناشی از واکنشهای فیزیکی به استرس مانند کشش عضلات، مفید باشد.
- ماساژ
- طب سوزنی و ورزشهای گردن یا فیزیوتراپی
سوالات متداول
برخی از سردردها ناشی از استرسها هستند.
رژیم غذایی نقش مهمی در جلوگیری از میگرن دارد. بسیاری از غذاها و نوشیدنیها عامل میگرن شناخته شده مانند: غذاهای حاوی نیترات، پنیری که حاوی ترکیب طبیعی تیرامین است، الکل، غذاهایی که حاوی مونوسدیم گلوتاماتMSG) )، غذاهایی که بسیار سرد هستند مانند بستنی یا نوشیدنیهای سرد، غذاهای فراوریشده و غیره. همچنین باید به رژیم غذایی خود منیزیم اضافه کنید.
برخی داروهای ضدفشار خون و پیشگیری از میگرن معمولا باعث افزایش وزن میشوند.
کلام پایانی
اگر میگرن را تجربه کرده باشید، پس ممکن است درد کوبشی، حالت تهوع و حساسیت به نور و صدا را تجربه کرده باشید. میگرن شدید نیاز به درمان با داروهای با نسخه یا نسخه بدون نسخهOTC) ) داشته باشد. درمانهای طبیعی نیز راهی بدون دارو برای کاهش علائم میگرن است.