گاباپنتین برای چه بیماری تجویز می شود و چه عوارضی دارد؟

گاباپنتین دارویی است که ممکن است برای درمان برخی از اختلالات تشنج یا دردهای عصبی استفاده شود و همچنین گاباپنتین اناکاربیل (نام تجاریHorizant ) نوعی داروی گاباپنتین است که برای غلبه بر محدودیت‌های گاباپنتین، مانند جذب ضعیف و مدت زمان کوتاه اثرگذاری، طراحی شده است.

گاباپنتین برای درمان صرع، درد زونا، میگرن، دردهای نوروپاتیک و اختلالات دو قطبی تجویز می‌شود. در بزرگسالان خواب‌آلودگی، گیجی و در کودکان اختلالات رفتاری و تمرکزی و بیش‌فعالی ایجاد می‌کند.

در ادامه این مقاله کافه نبض درباره این دارو ومکانیسم اثر و مزایا و عوارض آن بیشتر برای شما میگوییم. تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.

گاباپنتین چیست؟

گاباپنتین (نورونتین) جهت جلوگیری و کنترل تشنج استفاده می‌شود. این دارو همچنین برای تسکین درد عصبی ناشی از زونا (بثورات دردناک ناشی از عفونت هرپس زوستر) در بزرگسالان تجویز می‌شود. گاباپنتین بعنوان داروی ضدتشنج یا ضدصرع نیز شناخته می‌شود و در چهار دوز 100، 300، 400 و همچنین 800 میلی‌گرمی موجود است.

در مطالعه‌ای که در کلینیک‌های ترک اعتیاد انجام شد، حدود یک چهارم کسانی‌که بستری بودند، سوء‌مصرف گاباپنتین داشتند، زیرا  در مصرف‌کنندگان گاباپنتین حالت سرخوشی رخ می‌دهد. اما سوءمصرف گاباپنتین منجر به عوارض جانبی جدی شده و می‌تواند علائم ترک آن را نیز تشدید کند.

آیا کپسول گاباپنتین نوعی مسکن است؟

آیا پاباپنتین مرفین دارد؟ بیماری صرع که نوعی اختلال سیستم عصبی است، موجب مختل ‌شدن فعالیت سلول‌های عصبی در مغز می‌شود. لذا از گاباپنتین برای درمان بیماری صرع استفاده می‌گردد. اما امروزه از این دارو برای سایر درمان‌ها، نظیر کاهش دردی که منشایی عصبی دارد نیز استفاده می‌شود.

تحقیقات نشان داده که این دارو، درد و خستگی را کاهش می‌دهد و خواب را بهبود می‌بخشد.

قرص گاباپنتین در چه مواردی تجویز می‌شود؟

قرص گاباپنتین برای چیست؟ گاباپنتین در گروه داروهای ضدتشنج قرار دارد که با کاهش هیجان غیرطبیعی در مغز، تشنج را درمان می‌کند. گاباپنتین با تغییر در احساس درد در بدن، PHN را تسکین می‌دهد. اما هنوز دقیقاً مشخص نیست که این دارو برای درمان سندرم پاهای بی‌قرار چگونه عمل می‌کند.

نحوه مصرف این دارو چگونه است؟

قبل از شروع مصرف گاباپنتین، راهنمای استفاده از دارو را مطالعه کنید و اگر سوالی داشتید، از پزشک یا داروساز خود بپرسید.

اگر از نوع قرص آن مصرف می‌کنید و تجویز پزشک مصرف نصف قرص بوده، نیمه‌ی دیگر قرص را در دوز بعدی مصرف کنید. در صورت استفاده نکردن نیمه‌ی قرص‌ها پس از چند روز که از نصف کردن‌شان گذشت، آن‌ها را دور بریزید. اگر از کپسول استفاده می‌کنید، آن‌ها را با آب فراوان قورت دهید.

دقیقاً دستورالعمل‌های تجویز شده توسط پزشک‌تان را دنبال کنید. در طی چند روز اول درمان، پزشک ممکن است به‌تدریج دوز مصرفی را افزایش دهد تا بدن‌تان بتواند خود را با دارو تطبیق دهد. برای به‌ حداقل رساندن عوارض جانبی، اولین دوز را قبل از خواب مصرف کنید.

بدون مشورت با پزشک، دارو را مصرف نکنید و یا دوز مصرفی را افزایش ندهید، که در اینصورت نه تنها وضعیت شما سریع‌تر بهبود نخواهد یافت، بلکه حتی ممکن است خطر عوارض جانبی جدی افزایش یابد.

بدون صلاح دید پزشک مصرف دارو را قطع نکنید. با قطع ناگهانی دارو، برخی شرایط بیماری ممکن است بدتر شود. جهت قطع دارو ممکن است لازم باشد که دوز دارو را به‌ تدریج کاهش دهید.

ضداسیدهای حاوی آلومینیوم یا منیزیم ممکن است در جذب این دارو اختلال ایجاد کنند. بنابراین، اگر شما آنتی‌اسید هم استفاده می‌کنید، بهتر است حداقل 2 ساعت پس از مصرف آنتی‌اسید، گاباپنتین را استفاده کنید.

اشکال مختلف گاباپنتین بطور متفاوتی در بدن جذب می‌شود. بنابراین بدون مشورت با پزشک، مصرف خود را از یک فرم به فرم دیگر تغییر ندهید.

این دارو را بطور مرتب مصرف کنید تا بیشترین اثربخشی را داشته باشد. لذا هنگامی‌که میزان دارو در بدن‌تان در حد ثابتی نگه داشته می‌شود، دارو بهترین عملکرد را خواهد داشت. گاباپنتین را هر روز و در فواصل زمانی مساوی مصرف کنید.

در صورت عدم بهبودی یا بدتر شدن به پزشک خود اطلاع دهید.

دوزهای گاباپنتین و زمان مصرف آن

دوز مناسب گاباپنتین به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

• نوع و برند گاباپنتین
• قدرت محصول
• شرایط شخص
• عملکرد کلیه فرد
• وزن، سن و سلامت عمومی فرد

لذا تعداد دوزهای روزانه، فاصله‌ی بین دوزها و مدت زمانی که فرد باید گاباپنتین را مصرف کند، در افراد مختلف، متفاوت خواهد بود.

بیماری‌که گاباپنتین Horizant را برای RLS استفاده می‌کند، باید آن را فقط عصرها یا شب‌ها مصرف کند.

دوز معمول بزرگسالان برای موارد زیر می‌باشد:

• صرع
• دردهای عصبی پس از زونا (Postherpetic Neuralgia)
• سندرم پاهای بی‌قرار (Restless Legs Syndrome)

دوز معمول کودکان برای:

• صرع می‌باشد.
• دوز معمول بزرگسالان برای صرع

دوز اولیه: 300 میلی‌گرم بصورت خوراکی در روز اول، 300 میلی گرم بصورت خوراکی 2 بار در روز، در روز دوم، سپس 300 میلی‌گرم بصورت خوراکی 3 بار در روز، در روز سوم.

دوز نگه‌داشت: 300 تا 600 میلی‌گرم خوراکی 3 بار در روز.

حداکثر دوز: روزانه 3600 میلی‌گرم خوراکی (در 3 دوز منقسم)

• دوز معمول بزرگسالان برای دردهای عصبی پس از زونا (Postherpetic Neuralgia)

دوز اولیه: 300 میلی‌گرم خوراکی در روز اول، 300 میلی‌گرم خوراکی 2 بار در روز، در روز دوم، سپس 300 میلی‌گرم خوراکی 3 بار در روز، در روز سوم.

حداکثر دوز: 1800 میلی‌گرم در روز (600 میلی‌گرم خوراکی 3 بار در روز)

گاباپنتین با نام تجاری GRALISE (R) نیز موجود است:

دوز نگه‌داشت: Gralise (R) باید 1800 میلی‌گرم خوراکی یکبار درروز، همراه با وعده ‌غذایی عصرانه تیتراسیون می‌شود.

برنامه تیتراسیون توصیه شده:

روز اول: 300 میلی‌گرم خوراکی همراه با وعده عصرانه

روز دوم: 600 میلی‌گرم خوراکی همراه با وعده عصرانه

روزهای 3 تا 6: 900 میلی‌گرم خوراکی همراه با وعده عصرانه

روزهای 7 تا 10: 1200 میلی‌گرم خوراکی همراه با وعده‌ غذایی عصرانه

روزهای 11 تا 14: 1500 میلی‌گرم خوراکی همراه با وعده عصرانه

روز پانزدهم: 1800 میلی‌گرم خوراکی همراه با وعده‌غذایی عصرانه

• Gralise (R) با سایر محصولات گاباپنتین قابل جابجایی نیست زیرا پروفایل‌های فارماکوکینتیک متفاوتی دارند که بر میزان تجویز تأثیر می‌گذارد.

قرص‌هایی با نام تجاری HORIZANT(R) نیز در دسترس هستند:

دوز توصیه شده 600 میلی‌گرم خوراکی 2 بار در روز است. درمان باید با دوز 600 میلی‌گرم خوراکی در صبح و به‌مدت 3 روز آغاز شود، سپس در روز چهارم به 600 میلی‌گرم 2 بار در روز (1200 میلی‌گرم در روز) افزایش می‌یابد.

• قرص‌های با نام تجاری Horizant (R) با سایر محصولات گاباپنتین قابل جابجایی نیستند.
• دوز معمول بزرگسالان برای سندرم پای بی‌قرار

گاباپنتین اناکاربیل با نام تجاری Horizant (R) موجود است:

600 میلی‌گرم خوراکی یک‌بار در روز همراه با غذا در حدود ساعت 5 عصر

(برای درمان سندرم پای بی‌قرار اولیه، متوسط ​​تا شدید در بزرگسالان)

• دوز معمول کودکان برای صرع

کمتر از 3 سال: توصیه نمی‌شود.

سه سال و یا بزرگتر از سه سال و کمتر از 12 سال:

دوز شروع: از 10 تا 15 میلی‌گرم/ کیلوگرم در روز، که در 3 دوز تقسیم می‌شود.

دوز موثر: با تیتراسیون افزایشی در طی یک دوره تقریباً 3 روزه به‌دست می‌آید. دوز موثر در بیماران 5 سال به بالا 25 تا 35 میلی‌گرم/کیلوگرم در روز در دوزهای تقسیم‌شده (3 بار در روز) است.

دوز موثر در کودکان 3 تا 4 سال، 40 میلی‌گرم/کیلوگرم در روز است و در دوزهای منقسم (3 بار در روز) داده می‌شود. گاباپنتین ممکن است بصورت محلول خوراکی، کپسول یا قرص تجویز شود. حداکثر فاصله زمانی بین دوزها نباید بیش از 12 ساعت باشد.

• بزرگتر از 12 سال:

دوز اولیه: 300 میلی‌گرم خوراکی در روز اول، 300 میلی‌گرم خوراکی 2 بار در روز، در روز دوم و سپس 300 میلی‌گرم خوراکی 3 بار در روز، در روز سوم.

دوز نگه‌داشت: 900 تا 1800 میلی‌گرم از راه خوراکی که به 3 دوز تقسیم می‌شود. لذا دوز مصرفی ممکن است تا 1800 میلی‌گرم در روز افزایش یابد. با این وجود، مقدار 2400 تا 3600 میلی‌گرم در روز نیز تحمل شده است. فاصله‌ی زمانی بین دو نوبت نباید از 12 ساعت بیشتر شود.

مکانیسم تاثیر گاباپنتین چگونه است؟

گاباپنتین یک داروی ضدتشنج است که به کنترل تشنج در افراد مبتلا به صرع کمک می‌کند. برخی از اشکال گاباپنتین همچنین می‌توانند سندرم پای بی‌قرار یا انواع خاصی از دردهای عصبی را درمان کنند.

به نظر می‌رسد گاباپنتین با تغییر فعالیت الکتریکال در مغز و تأثیر بر فعالیت مواد شیمیایی موسوم به پیام‌رسان‌های عصبی (neurotransmitters) که پیام‌هایی را بین سلول‌های عصبی ارسال می‌کنند، عمل می‌کند.

نام‌های تجاری گاباپنتین شاملHorizant ، Gralise و Neurontin است. این دارو بصورت کپسول، قرص یا بصورت مایع در دسترس می‌باشد.

شایع‌ترین عارضه‌ جانبی گاباپنتین چیست؟

گاباپنتین می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند، شایع‌ترین عوارض جانبی که ممکن است بروز کند، شامل موارد زیر است:

• خواب‌آلودگی و خستگی
• سرگیجه
• ازدست دادن هماهنگی
• تاری دید/ دوبینی
• حرکات غیرمعمول چشم یا لرزش

در صورت تداوم یا بدترشدن هر یک از این عوارض، سریعاً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.

به‌یاد داشته باشید که پزشک این دارو را برای شما تجویز کرده است و تشخیص داده که فواید دارو بیش از خطر عوارض جانبی آن برای شماست. با این حال، بسیاری از افرادی که این دارو را استفاده می‌کنند، ممکن است عوارض جانبی جدی نداشته باشند.

در صورت بروزعوارض جانبی بعید اما جدی، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید:

• تورم دست/ مفاصل/ پا

افراد کمی هم ممکن است افسردگی، افکار/ اقدام به خودکشی یا سایر مشکلات روحی و روانی را تجربه کنند. اگر متوجه تغییرات غیرمعمول/ ناگهانی در روحیه، افکار یا رفتار خود و خانواده‌تان شدید، از جمله علائم افسردگی، افکار/اقدام به‌خودکشی، افکار آسیب‌رساندن به‌خود، فوراً به پزشک خود بگویید.

درصورت بروز هرگونه عارضه جانبی بسیار جدی، از جمله: کندی تنفس/ نفس‌تنگی، بلافاصله از فوریت‌های پزشکی کمک بگیرید.

واکنش آلرژیک بسیارجدی به این دارو نادر است. با این وجود، در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی از جمله: تب، تورم غددلنفاوی، بثورات پوستی، خارش/ تورم (بخصوص صورت / زبان / گلو)، سرگیجه شدید، مشکلات تنفسی، فوراً با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.

البته این لیست کاملی از عوارض جانبی احتمالی نیست. در صورت مشاهده سایرعوارض ذکر شده در بالا، با پزشک یا داروساز خود تماس بگیرید.

هشدارهای مصرف گاباپنتین

قبل و در هنگام مصرف گاباپنتین به چه مواردی باید دقت نمود و آیا این دارو با سایر داروها تداخل ایجاد می‌کند؟

باید دقت نمود که زنان باردار فقط درصورت ضرورت و با تجویز پزشک، از این دارو استفاده کنند. زیرا کنترل تشنج در دوران بارداری نیز ضروری است.

گاباپنتین به شیر مادر منتقل می‌شود، اما اثرات آن بر نوزادان هنوز مشخص نشده، لذا بهتر است قبل از شیردهی این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.

گاباپنتین را در دمای اتاق بین 68 تا 77 درجه فارنهایت (20 تا 25 درجه سانتی‌گراد) نگه‌داری کنید.

این دارو را در مناطق مرطوب مانند حمام نگه‌داری نکنید.

چه داروهایی را نباید با گاباپنتین مصرف کرد؟

تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر دهد یا خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. در این مقاله به برخی از تداخلات دارویی اشاره خواهیم کرد.

لیستی از تمام محصولات دارویی که استفاده می‌کنید (شامل داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) را تهیه کرده و آن را با پزشک و داروساز خود درمیان بگذارید. بدون تأیید پزشک، دوز داروها را شروع، قطع و یا تغییر ندهید.

کپسول خوراکی گاباپنتین را می‌توان با غذا یا بدون آن مصرف کرد. مصرف این دارو همراه با غذا می‌تواند به کاهش ناراحتی‌های معده کمک کند.

اورلیستات (orlistat) ممکن است با گاباپنتین تداخل ایجاد کند.

موارد عدم استفاده داروی گاباپنتین

مصرف گاباپنتین با سایر محصولاتی که ممکن است باعث خواب‌آلودگی یا مشکلات تنفسی شود، خطر بروز عوارض جانبی جدی (مانند کندی تنفس/ نفس‌تنگی، خواب‌آلودگی شدید/ سرگیجه) را افزایش می‌دهد.

درصورت استفاده از سایر محصولات مانند داروهای تسکین‌دهنده درد یا سرفه (مانند کدئین و هیدروکدون)، الکل، ماری‌جوانا، داروهای خواب‌آور یا ضداضطراب (مانند آلپرازولام، لورازپام، زولپیدم) و داروهای شل‌کننده عضلات (مانند کاریزوپرولول ، سیکلوبنزاپرین) یا آنتی‌هیستامین‌ها (مانند ستیریزین، دیفن‌هیدرامین)، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.

از گاباپنتین با سایر داروهای حاوی گاباپنتین (از جمله گاباپنتین اناکاربیل) استفاده نکنید.

این دارو ممکن است در برخی آزمایشات مانند تست میزان پروتئین ادرار اثر بگذارد. مطمئن شوید که پرسنل آزمایشگاه و کلیه پزشکان از استفاده شما از این دارو مطلع هستند.

ممکن است مورفین موجب افزایش عوارض جانبی وابسته به سیستم عصبی مرکزی این دارو شود.

آیا می‌توان مصرف گاباپنتین را خودسرانه قطع کرد؟

قطع مصرف داروی گاباپنتین باید حداقل به‌مدت 1 هفته و به‌تدریج انجام شود.

توصیه‌های پیش از مصرف گاباپنتین

قبل از مصرف گاباپنتین، درصورت حساسیت به گاباپنتین یا گاباپنتین اناکاربیل و یا هرگونه آلرژی دیگری، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. این محصول ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا سایر مشکلات شود.

قبل از استفاده از این دارو، پزشک یا داروسازتان را از سابقه پزشکی خود مطلع کنید، خصوصاً درمورد بیماری‌های کلیوی، مشکلات روحی و خلقی (مانند افسردگی، افکار خودکشی)، استفاده یا سوء‌مصرف داروها و الکل، مشکلات تنفسی.

این دارو ممکن است موجب خواب‌آلودگی، گیجی و تاری‌دید شود. الکل یا ماری‌جوانا می‌تواند این حالات را بیشتر کند. لذا تا زمانی‌که دارای هوشیاری کامل نیستید از رانندگی و هر فعالیتی که نیاز به هوشیاری یا دید کامل دارد، بپرهزید. نوشیدنی‌های الکلی را محدود کنید. درصورت استفاده از ماری‌جوانا با پزشک خود صحبت کنید.

قبل از عمل جراحی، تمام محصولات مورداستفاده خود (از جمله داروهای تجویز شده، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) را به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید.

افراد مسن ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو حساسیت بیشتری نشان دهند، بویژه تورم دست‌ها، مفاصل، پا، تنگی نفس و کندی تنفس، سرگیجه یا ازدست دادن تعادل. سرگیجه و عدم تعادل می‌تواند خطر زمین خوردن را افزایش دهد.

کودکان ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو بویژه تغییرات خلقی، رفتاری و ذهنی (مانند خصومت، مشکلات تمرکزی، بی‌قراری) حساسیت بیشتری نشان دهند.

در دوران بارداری، این دارو باید فقط درصورت تجویز و صلاحدید استفاده شود. بنابراین درمورد خطرات و فواید گاباپنتین با پزشک خود صحبت کنید. همچنین این دارو از طریق شیر به نوزاد منتقل می‌شود. در افراد دارای مشکل کلیوی، دارو باید با احتیاط مصرف شود.

انواع داروهای مرتبط با گاباپنتین

داروهایی نظیر دگزامتازون، تریامسینولون، پیراستام، پردنیزولون، نوربیون، آلفن‌ایکس‌آل، سلکوکسیب، تیزانیدین، بکلوفن، سدیم‌والپروات، زونیساماید و ویگاباترین از داروهای مرتبط با گاباپنتین هستند.

سایر سوالات متداول

کلام پایانی

گاباپنتین در گروه داروهایی قرار گرفته که بعنوان داروهای ضدتشنج شناخته می‌شوند. از این دارو برای درمان تشنج و دردهای عصبی و نوروپاتی استفاده می‌شود، همچنین این دارو برای دردهای ناشی از پاره‌شدن دیسک‌کمر و گردن موثر است. گاباپنتین علاوه بر فوایدی که دارد دارای تداخلات و عوارض جانبی نیز می‌باشد. لذا باید این دارو را با تجویز پزشک مصرف کنید.