با دارو رفلاکس معده از شر سوزش و ترش کردن معده خلاص شوید

یکی از بدترین اتفاقاتی که ممکن است بعد از خوردن غذا برایتان بیفنتد رفلاکس معده است. سوزش معده از علائم شایع GERD است. رفلاکس معده یعنی بازگشت اسید به مری و باعث ترش شدن زبان می‌شود.

در این مقاله کافه نبض گفته‌ایم که با دارو رفلاکس معده چطور می توانیم سوزش و درد معده را کاهش دهیم.

کاهش و درمان سوزش معده با داروی رفلاکس معده

اسید معده چیست؟ بسیاری از افراد هرازگاهی ریفلاکس GERD)) اسید را تجربه می‌کنند. اگر اغلب دچار سوزش معده یا بازگشت اسید به معده هستید، ممکن است دچار ریفلاکس معده شده باشید. برای اطمینان از این موضوع به پزشک خود مراجعه کنید و سعی نکنید رفلاکس معده را خودتان تشخیص دهید یا به خوددرمانی آن بپردازید، زیرا علائم شایعی مانند درد قفسه سینه می‌تواند به‌دلیل یک مسئله جدی‌تر در سلامتی‌تان ایجاد شده باشد.

رفلاکس معده چیست؟

بیماری رفلاکس معده (GERD) وضعیتی است که در آن محتوای معده از معده به سمت مری (لوله‌ اتصال‌دهنده‌ی دهان به معده) بازمی‌گردد.

اگر بازگشت محتویات معده بیش از دو بار در هفته رخ دهد، ممکن است بیماری ریفلاکس معده تشخیص داده شود، اما تعداد دفعات بطور قطعی مشخص نیستند و GERD شایع‌ترین بیماری در کشورهای غربی است و تقریباً 20 تا 30 درصد از جمعیت را مبتلا می‌کند.

علت سوزش معده چیست؟

سوزش معده از علائم شایع GERD است. رفلاکس بیماری شایعی است که معمولا با سوزش سینه، معروف به سوزش سر دل، در ناحیه پایین قفسه سینه همراه است و این زمانی رخ می‌افتد که اسید معده دوباره به داخل مری بازمی‌گردد. بنابراین بازگشت محتویات و اسید معده به مری می‌تواند موجب تحریک پوشش مری شود.

علائم و نشانه‌های معده اسیدی یا عصبی چیست؟

علائم و نشانه‌های رایج GERD شامل موارد زیر هستند:

• احساس سوزش در قفسه سینه (سوزش سر دل)، که معمولاً بعد از خوردن غذا اتفاق می‌افتد و ممکن است شب‌ها این درد بیش‌تر شود.
• درد قفسه سینه و سوزش معده
• مشکل در بلعیدن
• بازگشت موادغذایی یا مایعی ترش
• احساس توده در گلو

اگر رفلاکس اسید در شب رخ دهد، ممکن است موارد زیر را نیز تجربه کنید:

• سرفه مزمن
• لارنژیت یا التهاب حنجره
• آسم جدید یا بدترشدن آسم
• اختلال در خواب

برخی اوقات مشکلات گوارشی و معده منشا روانی و عصبی دارند که در اینصورت، علائم رایج معده عصبی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• دلشوره ‌داشتن
• احساس عصبی‌ بودن یا اضطراب
• احساس التهاب، ارتعاش و لرزش در معده
• نفخ مکرر معده
• ناراحتی معده، حالت تهوع و استفراغ
• سوءهاضمه یا سیری سریع هنگام غذاخوردن
• گرما، احساس نفخ در معده
• افزایش ادرار و حرکات روده

علائم رفلاکس معده نوزادان

شایع‌ترین علائم رفلاکس معده در نوزادان و کودکان شامل موارد زیر است:

• استفراغ مکرر
• سرفه یا خس خس مکرر یا مداوم سینه
• امتناع از خوردن غذا یا مشکل در خوردن غذا
•  سوزش معده، گاز، درد شکم، گریه مکرر همراه با تغذیه یا بلافاصله بعد از آن
• بازگشت و بلع مجدد
• شکایت از طعم ترش در دهان بخصوص صبح‌ها

گاهی اوقات علائم دیگری نیز وجود دارند که GERD باعث آن خواهد بود، اما در بسیاری از موارد، واقعاً مشخص نیست که آیا واقعا رفلاکس باعث بروز علائم شده یا خیر. سایر مشکلات مشاهده شده در کودکان خردسال و نوزادان که ممکن است علت این بیماری باشد:

• قولنج
• رشد ضعیف
• مشکلات تنفسی یا خس خس سینه
• سینه پهلوی مکرر

بهترین دارو رفلاکس معده چیست؟

دارو رفلاکس معده چیست؟ اکثر افراد می‌توانند ناراحتی رفلاکس معده را با تغییر سبک زندگی و داروهای بدون نسخه کنترل کنند. اما برخی از افراد مبتلا به رفلاکس ممکن است به داروهایی قوی‌تر و یا حتی جراحی، جهت کاهش علائم نیاز داشته باشند.

اگر داروهای بدون نسخه پس از چند هفته موثر نبودند، پزشک ممکن است دوزهای مسدود کننده گیرنده H-2 یا مهارکننده‌های پروتون پمپ را تجویز کند.

همچنین ممکن است دسته‌ای از داروها تجویز شود که بعنوان پروکینتیک شناخته می‌شوند. این داروها به تخلیه سریع معده و تقویت عضلات قسمت تحتانی مری کمک می‌کنند. داروها می‌توانند عوارض جانبی مانند تهوع، اسهال، خستگی، افسردگی یا اضطراب ایجاد کنند.

برای درمان رفلاکس شدید یا حملات مکرر ممکن است به ترکیبی از داروهای تجویز شده نیاز باشد. درصورت استفاده‌ی طولانی‌مدت از این داروها، ممکن است عوارض جانبی مانند کمبود ویتامین B-12 بروز کند.

انواع داروهای آنتی‌ رفلاکس معده

بسته به آنچه که تست‌ها و آزمایشات‌تان نشان می‌دهد، پزشک ممکن است مصرف یک یا چند دارو را تجویز کند. از انواع داروهای بدون نسخه می‌توان به داروهای آنتی‌رفلاکس معده و آنتی‌اسیدها اشاره نمود.

آنتی‌اسیدها: این داروها اسید معده را خنثی کرده و به تسکین سوزش معده خفیف کمک می‌کنند. آنتی‌اسیدها شامل داروهای مایع (شربت) و قرص‌های جویدنی هستند:

• آلومینیوم ام جی (مالوکس)
• شیرمنیزیوم (Milk of Magnesia)
• میلانتا  (Mylanta)
• قرص‌ جویدنی Rolaids
• قرص آنتی‌اسید Tums

برخی از این دارو رفلاکس معده می‌توانند با عوارض جانبی مانند یبوست یا اسهال همراه داشته باشند.

قرص فاموتیدین

مسدودکننده‌های گیرندهH-2  کندتر از داروهای ضداسید عمل می‌کنند، اما علائم را برای مدت طولانی‌تری، تا 12 ساعت، کاهش می‌دهند. این داروها شامل سایمتیدین، فاموتیدین و هیراتیدین هستند.

قرص و شربت رانیتیدین

رانیتیدین برای درمان زخم معده و روده و جلوگیری از بازگشت‌شان پس از بهبودی استفاده می‌شود. این دارو همچنین برای درمان برخی مشکلات معده و گلو(مری) مانند التهاب مری، بیماری ریفلاکس معده (GERD)، سندرم زولینگر-الیسون که مشخصه‌ی اصلی آن افزایش ترشح اسید معده است، نیز استفاده می‌شود.

قرص امپرازول

از دیگر انواع داروهای بازگشت تیزاب معده یا دارو رفلاکس معده ، مهارکننده‌های پروتون پمپ (Proton pump inhibitors) می‌باشند.‌ این داروها نسبت به مسدودکننده‌های گیرنده H-2 قوی‌ترند. مهارکننده‌های پروتون پمپ، می‌توانند به بهبود آسیب در گلو یا مری در اثر ریفلاکس اسید کمک کنند. این داروها عبارتند از:

• اسموپرازول (نکسیوم)
• لانسوپرازول (Prevacid 24 ساعته)
• امپرازولPrilosec) ، پنتوپرازول (Protonix)
• رابپرازول (AcipHex)

دایجستر

گروهی از داروهای آنتی‌رفلاکس و داروهایی که برای بهبود عملکرد دستگاه گوارش و سایر سیستم‌های بدن تجویز می‌شوند، ترکیبی گیاهی دارند. دایجستر حاوی زنجبیل، سداب، زیره‌سیاه و بوره‌ارمنی است.

دارو رفلاکس معده نوزادان

درمان‌های رفلاکس اسید در نوزادان و کودکان چیست؟ اقدامات مختلفی در سبک زندگی وجود دارد که برای بهبود رفلاکس اسید در نوزادان و کودکان بزرگ‌تر تجویز می‌شوند:

برای نوزادان:

• سر تخت یا گهواره کودک را بلند کنید.
• پس از تغذیه کودک بمدت 30 دقیقه، او را در حالت ایستاده نگه‌دارید.
• دادن مقدار کمتری غذا به کودک.
• غذاهای جامد را امتحان کنید. (با تأیید پزشک).

برای کودکان بزرگ‌تر:

• سر تخت کودک را بلند کنید.
• کودک را حداقل دو ساعت بعد از غذاخوردن به حالت ایستاده نگه‌دارید.
• بجای سه وعده غذایی بزرگ، از چندین وعده‌غذایی کوچک در طول روز استفاده کنید.
• مطمئن شوید که کودک پرخوری نمی‌کند.
• غذاها و نوشیدنی‌هایی که بنظر می‌رسد رفلاکس فرزند شما را بدتر می‌کند، مانند غذاهای پرچرب، سرخ‌شده یا تند، کربناسیون و کافئین را محدود کنید.
• کودک خود را تشویق کنید که بطور منظم ورزش کند.

اگر رفلاکس شدید باشد یا بهتر نشود، ممکن است پزشک مصرف دارو را توصیه کند.

آیا اغلب دارو رفلاکس معده عوارضی دارند؟

دارو رفلاکس معده نیز مانند اغلب داروها، عوارض جانبی دارند. بطورمثال عوارض جانبی رایج آنتی‌اسیدها شامل اسهال یا یبوست است و همینطور رایج‌ترین عوارض جانبی مهارکننده‌های پروتون پمپ عبارتند از:

• سردرد
• اسهال
• یبوست
• درد شکم
• نفخ شکم
• تب
• استفراغ
• حالت تهوع
• راش

PPI ممکن است خطر عفونت کلستریدیوم‌دیفیسیل روده بزرگ را افزایش دهد. دوزهای زیاد و استفاده طولانی‌مدت این دارو (بیشتراز یکسال) ممکن است خطر شکستگی‌های مربوط به پوکی استخوان (لگن، مچ یا ستون فقرات) را افزایش دهد. همچنین استفاده طولانی‌مدت باعث کاهش جذب ویتامینB12  می‌شود.

علاوه بر آن، استفاده طولانی‌مدت از PPI با کمبود سطح منیزیم (hypomagnesemia) همراه بوده و بیمارانی که PPI را برای مدتی طولانی مصرف می‌کنند، خطر افزایش حملات قلبی در آن‌ها، بالا می‌رود.

سایر عوارض جانبی جدی مرتبط با PPI عبارتند:

• واکنش‌های آلرژیک جدی
• سندرم استیونز-جانسون
• نکرولیزاپیدرمال سمی
• کاهش عملکرد کلیه
• پانکراتیت یا التهاب لوزالمعده
• کاهش عملکرد کبد
• اریتم‌مولتی‌فرم

چه‌مدت باید دارو رفلاکس اسید مصرف کنید؟

رفلاکس معده اگر درمان نشود، ممکن است به یک مشکل طولانی‌مدت و جدی تبدیل شود.

اما در صورت درمان، ممکن است علائم طی چند روز پس از درمان تسکین یابند. اما برای بسیاری از بیماران، جهت کاهش یا  برطرف علائم، به چندین هفته درمان نیاز است و درمان اغلب باید به‌مدت طولانی ادامه یابد.

حتی ممکن است با وجود داروهای روزانه، همچنان علائم در بسیاری از افراد مبتلا به رفلاکس وجود داشته باشد.

کدام داروها باعث رفلاکس معده می‌شوند؟

بیماری رفلاکس معده که در بسیاری از جوامع شایع است، با عوامل ساختاری، عادات غذایی و استفاده از داروهای خاص همراه است. استفاده از چنین داروهایی می‌تواند منجر به بروز GERD شود و همچنین ممکن است علائم رفلاکس موجود را تشدید کند.

مصرف آسپرین، ایبوپروفن، برخی از داروهای شل‌کننده عضلات یا داروهای خاص فشار خون می‌توانند باعث بیماری رفلاکس اسید شود.

روش‌های کاهش اسید معده و درمان ترش کردن معده

اگر با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی، هنوز هم تغییری در علائم خود مشاهده نمی‌کنید، وقت آنست که به پزشک مراجعه کنید و درمورد رژیم غذایی مناسب با پزشک خود مشورت کنید. زیرا رفلاکس طولانی‌مدت می‌تواند باعث آسیب مری شود و با سایر مشکلات شدید سلامتی همراه باشد. التهاب طولانی‌مدت و آسیب مکرر نیز می‌تواند خطر ابتلا به سرطان مری را افزایش دهد. پس اگر تغییر در سبک زندگی مشکلات اسید معده شما را برطرف نکرد، به‌دنبال درمان پزشکی بیماری باشید.

برای رفلاکس خفیف تا متوسط: درصورت نیاز از آنتی‌اسیدها استفاده کنید، تا درصورت بروز علائم یکبار در هفته یا کمتر، اسید را خنثی کند. این داروها ظرف چند دقیقه علائم را تسکین می‌بخشند، اما فقط حدود یک ساعت دوام دارند. برای محافظت از پوشش مری و معده و بهبودی، از عوامل سطحی (سوکرالفات / کارافات) استفاده کنید. برای کاهش ترشح اسید، مهارکننده‌های گیرنده H2 مصرف کنید.

برای موارد شدید یا مکرر GERD(2 بار در هفته یا بیشتر) از داروهای مهارکننده پروتون استفاده کنید تا از ترشح اسید در معده جلوگیری کند. بعضی از این  داروها بصورت بدون نسخه موجود بوده و دوز استاندارد آن، روزانه یک قرص بمدت 8 هفته است.

اندوسکوپی و درمان‌های دارویی و جراحی

در یک غربالگری آندوسکوپی فوقانی، پزشکان از دوربینی که برروی لوله‌ای انعطاف‌پذیر قرار گرفته، جهت دیدن گلو، مری و معده استفاده می‌کنند. طی این روش، پزشک به‌‌دنبال بررسی التهاب، زخم، نوع باکتری و وجود سرطان است، درصورت غیرطبیعی‌بودن نتیجه‌ی اندوسکوپی باید از بافت اطراف مری، نمونه‌برداری شود تا به تشخیص بیماری کمک کند . درمورد اینکه آیا علائم به آندوسکوپی احتیاج دارد یا خیر، با پزشک خود بحث کنید.

ممکن است پزشک جراحی باز را توصیه کند. اما بندرت پیش می‌آید که علائم GERD، به‌هیچ دارویی پاسخ ندهد، که در اینصورت ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید. لذا اگر داروها کمکی نمی‌کنند یا مایل به جلوگیری از مصرف طولانی‌مدت دارو نیستید، پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:

• Fundoplication: جراح قسمت بالای معده را به‌دوراسفنکتر تحتانی مری پیچیده و سپس آن را درجای خود می‌دوزد تا دهانه مری تقویت شده و از رفلاکس جلوگیری شود. فوندوپلیکشن معمولاً با روش حداقل تهاجمی (لاپاروسکوپی) انجام می‌شود.
• دستگاه LINX: در این روش جراح حلقه‌ای در اطراف مری، در نقطه اتصال معده به مری قرار می‌دهد.
• جراحی TIF: این روش از طریق دهان با وسیله‌ای به نام آندوسکوپ انجام می‌شود و نیازی به برش جراحی ندارد. از مزایای آن می‌توان به زمان بهبودی سریع و تحمل زیاد اشاره کرد.

تغییرات سبک زندگی

برای کاهش علائم GERD مانند سوزش سر دل یا رفلاکس اسید چه کارهایی لازم است تا انجام دهید:

برای کاهش اسید معده چه بخوریم؟

از عوامل محرک اجتناب کنید، برخی از غذاها یا نوشیدنی‌ها ممکن است منجر به حمله GERD شوند. رایج‌ترین آن‌ها مرکبات، سس گوجه‌فرنگی، غذاهای پرادویه، غذاهای چرب یا سرخ شده، نوشیدنی‌های الکلی، نوشابه یا نوشیدنی‌های روغنی، کافئین، شکلات، سیر و پیاز است. برای یافتن محرک‎ها، به آنچه می‌خورید دقت کنید و از مصرف‌شان جلوگیری کنید.

• وعده‌های غذایی کوچکتر استفاده کنید، پرخوری ممکن است باعث ریفلاکس شود.
• تغییر سبک زندگی ممکن است به کاهش رفلاکس اسید کمک کند.
• کاهش وزن، وزن اضافی به شکم فشار وارد کرده و باعث رفلاکس اسید در مری می‌شود.
• سیگار کشیدن توانایی عملکرد صحیح اسفنکتر تحتانی مری را کاهش می‌دهد.
• سر تخت را بالا ببرید.
• بعد از غذاخوردن دراز نکشید. حداقل سه ساعت بعد از غذا صبر کنید و سپس دراز بکشید و یا بخوابید.
• به آرامی غذا بخورید و کاملاً آن را بجوید.
• از غذاها و نوشیدنی‌هایی که باعث رفلاکس می‌شوند، خودداری کنید.
• از پوشیدن لباس‌های تنگ خودداری کنید. لباس‌هایی که محکم به‌دور کمرتان چسبیده، شکم و اسفنکتر تحتانی مری را تحت فشار قرار می‌دهد.
• آرام باشید، استرس و اضطراب می‌تواند علائم GERD را افزایش دهد.

درمان رفلاکس معده در طب سنتی و گیاهی

هیچ روش درمانی جایگزینی برای درمان رفلاکس معده هنوز به اثبات نرسیده، اما برخی از روش‌های درمانی گیاهی مکمل و جایگزین، بهمراه درمان تجویزی، ممکن است موجب تسکین علائم شوند.

با پزشک خود درمورد درمان اسید معده با داروهای گیاهی و سایر درمان‌های جایگزین ریفلاکس که ممکن است برای شما بی‌خطر و موثر باشد، صحبت کنید. لذا:

• جهت  تسکین رفلاکس معده در طب سنتی و خانگی، گاهی از شیرین‌بیان و بابونه استفاده می‌شود. داروهای گیاهی می‌توانند عوارض جانبی جدی داشته و امکان دارد با داروهای سوزش معده تداخل داشته باشند. قبل از شروع هرگونه داروی گیاهی و طب سنتی، از پزشک خود درمورد دوز بی‌خطرشان سؤال کنید.
• روش‌های آرام‌سازی، تکنیک‌های آرامش و کنترل استرس و اضطراب ممکن است، علائم و نشانه‌های GERD را کاهش دهد. از پزشک خود در مورد تکنیک‌های آرامش، راهنمایی بخواهید.

سوالات متداول

نتیجه‌گیری

رفلاکس اسید یک بیماری شایع است که با درد سوزشی، معروف به سوزش سر دل، در ناحیه پایین قفسه سینه همراه است. رفلاکس زمانی اتفاق می‌افتد که اسید معده دوباره به داخل مری بازمی‌گردد. GERD شایع‌ترین بیماری در کشورهای غربی است و تقریباً 20 تا 30 درصد از جمعیت را مبتلا کرده و سوزش معده مزمن می‌تواند منجر به عوارض جدی شود.