توسط : احتمالا تا به حال برای شما هم اتفاق افتاده که زمانی که در حال انجام کاری هستید، یک مرتبه در عضلات خود احساس درد کنید. احتمالا ضعف عضلانی را همه افراد تجربه کرده‌اند، اما این موضوع زمانی نگران‌کننده میشود که ادامه‌دار باشد و با تعداد دفعات زیاد و برای طولانی مدت تکرار شود.
ضعف عضلانی که به صورت ناگهانی رخ می‌دهد، معمولا به راحتی و خود به خود درمان میشود. نهایت کاری که برای ضعف عضلانی باید انجام دهید، استراحت کردن است. اما موارد بسیار کمی هم وجود دارند که این مشکل نشانه‌ی وجود یک بیماری خطرناک است. در این مطلب کافه نبض قرار است به صورت کامل به موضوع ضعف عضلانی پرداخته شود و به تمامی سوالات این حوزه پاسخ داده شود. تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
منظور از ضعف عضلانی بدن چیست؟
در ابتدا باید بدایند که ضعف عضلانی بدن دقیقا چیست. ضعف عضلانی علت‌های فراوانی دارد و به معنای کاهش قدرت عضلات است. ضعف عضلانی معمولا حس لامسه را تحت تاثیر قرار می‌دهد و خواب رفتگی، بی‌حسی و احساس سوزن سوزن شدن را به همراه دارد. کاهش قدرت در عضلات عوامل و علت‌های گوناگونی می‌تواند داشته باشد که در ادامه بیشتر به آنها پرداخته شده است. اما بدانید که هر ضعف عضلانی خطرناک و دائمی نیست و در عین حال ممکن است شایع باشد یا جزو مواردی که نادر هستند، قرار گیرد. ضعف عضلانی این توانایی را دارد که شما را برای انجام فعالیت‌های روزانه مثل راه رفتن دچار مشکل کند. پس نیاز است علاپم ضعف عضلانی را بشناسید و به سرعت به درمان آن بپردازید.
علائم بیماری ضعف عضلانی
ضعف عضلانی با توجه به اینکه کدام عضلات درگیر هستند، می‌تواند علائم مختلفی داشته باشد. علائمی که در این بخش قرار است معرفی شوند، برای بیماری ضعف عضلانی است، نه یک ضعف لحظه‌ای و کوتاه. مثلا اگر ضعف در عضلات کنترل‌کننده‌ی چشم اتفاق بیفتد، ممکن است فرد دچار دوبینی شود. اگر در عضلات قفسه سینه اتفاق بیفتد، ممکن است مشکلات تنفسی را به همراه داشته باشد و به همین صورت در بقیه‌ی عضلات نشانه‌های دیگری دارد. اما برخی از علائم هستند که هشداردهنده هستند. به همین دلیل نیاز است که علایم را جدی بگیرید. این علائم عبارتند از:
- ضعف عضلانی که با گذشت زمان تشدید میشود.
- مشکل ادامه‌دار در تنفس
- مشکل در صحبت کردن و قدرت تکلم
- مشکل در جویدن و خوردن
- کاهش قدرت دست به صورتی که فرد قادر به نوشتن نباشد.
- از دست دادن توانایی راه رفتن
این علائم بسیار مهم هستند و اگر چند مورد از آنها را نیز داشته باشید، بهتر است که به پزشک مراجعه کنید و تحت نظر پزشک متخصص به درمان بپردازید.
علل اصلی بیماری ضعف عضلانی
از علائم و توضیحات مربوط به ضعف عضلانی که بگذریم، نوبت به علت‌های بیماری ضعف عضلانی می‌رسد. شناختن علل این بیماری به شما کمک میکند که روند درمان آن را بهتر طی کنید یا پیشگیری بهتری را انجام دهید. بیماری ضعف عضلانی را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد. یک دسته ضعف عضلانی ناشی از عوامل جسمی است که باعث بروز ضعف در کل بدن یا یک عضله خاص میشود. دسته دیگر هم ضعف ناشی از عوامل عصبی است که باعث بروز این اتفاق میشود. هر کدام از این علایم علل متفاوتی دارند که به صورت جداگانه برای شما توضیح داده شده است.
عوامل جسمی موثر در ضعف عضلانی
همانطور که گفته شد ضعف عضلانی ممکن است ناشی از عوامل جسمی متفاوتی باشد که در این بخش معرفی شده‌اند.
- از بین رفتن بافت عضله به دلیل عدم فعالیت برای مدت طولانی مثل کسانی که زمان زیادی بستری هستند.
- کاهش توان جسمانی عمومی به دلیل افزایش سن یا وجود بیماری
- وجود اختلالات خاص عضلانی مثل کسانی که سطح پتاسیم بدنشان کم است.
- پارگی دیسک یا فتق دیسک در ستون فقرات
- تشنج زیاد
- کاهش سطح قند خون
عوامل عصبی موثر در ضعف عضلانی
علاوه بر عوامل جسمی معرفی شده، ضعف عضلانی ممکن است ناشی از عوامل عصبی باشد که به کاهش انرژی و ایجاد احساس ضعف در عضلات شود که نیاز به تشخیص و درمان پایه‌ای دارد. برخی از عوامل عصبی موثر بر ضعف عضلانی عبارتند از:
- فشار روی نخاع که به دلایل مختلفی مثل سرطان رخ می‌دهد.
- ام اس (MS)
- آسیب به اعصاب به دلیل بیماری یا سوختگی‌های شدید ناشی از آتش‌سوزی
- استفاده از مواد غیراستاندارد برای فلج عضلات در هنگام عمل جراحی
- سکته مغزی
- اعصاب تحت فشار
بیماری‌هایی که باعث بروز ضعف عضلات میشود
علاوه بر عوامل عصبی و جسمی، بیماری‌هایی نیز وجود دارند که ممکن است ضعف عضلانی را به همراه داشته باشند. این بیماری‌ها هر کدام به نوعی باعث ضعف عضلانی می‌شوند و باعث بروز آن خواهند شد. بیماری‌هایی از قبیل:
- بیماری آدیسون: زمانی که هورمون‌های کورتیزول و آلدوسترون تولید شده به اندازه‌ی کافی نباشند، غدد آدرنال موجب ایجاد این بیماری می‌شوند. ضعف عضلانی از علائم مهم این بیماری است. همچنین در کنار آن کاهش وزن، خستگی مزمن و معده درد هم از دیگر مواردی هستند که آدیسون را همراهی می‌کنند.
- کم‌خونی: با کاهش سطح هموگلوبین در جریان خون، کم‌خونی ایجاد میشود. کم‌خونی عامل بسیاری از بیماری‌های دیگر مثل تنگی نفس، سرگیجه و سردردهای شدید است که می‌تواند ضعف عضلانی را در پی داشته باشد.
- سندرم خستگی مزمن: احتمالا در اطراف خود افرادی را دیدید که همیشه خسته هستند و هر چقدر هم به دکتر مراجعه می‌کنند، دلیل پزشکی برای شرایطشان یافت نمی‌شود. این افراد به سندرم خستگی مزمن مبتلا هستند که با ضعف عضلانی و سرگیجه و عدم تمرکز رابطه‌ی مستقیم دارد.
- بی‌تعادلی‌الکترولیتی: الکترولیت‌ها به عملکرد درست عضلات، اعصاب، قلب، و مغز کمک میکند؛ تغییر در سطوح الکترولیت‌ها، مانند کلسیم، پتاسیم، سدیم، و منیزیم می‌تواند به ضعف عضلانی منجر شود. از اختلالات الکترولیتی می‌توان به هیپوکالمی یا فلج دوره‌ای اشاره کرد.
- دیابت: دیابت زمانی رخ می‌دهد که بدن توانایی تولید انسولین کافی را نداشته باشد یا نتواند به درستی از انسولین تولیدی استفاده کند. این شرایط می‌تواند موجب آسیب عصبی میشود که ممکن است در نهایت به ضعف عضلانی منجر شود.
- کم‌کاری تیروئید: کم‌کاری تیروئید هم از بیماری‌های دیگری است که می‌تواند موجب ضعف عضلانی شود. اگر علائم آن را داشته باشید، کافیست به پزشک متخصص مراجعه کنید تا روند درمانی را شروع کنید و در جریان درمان ضعف عضلانی کاملا ناپدید شود.
- بیماری‌های کلیوی: مشکلاتی که در عملکرد کلیه‌ها رخ می‌دهد می‌تواند موجب تولید و انباشت محصولات زائد متابولیک، مانند کراتینین در عضلات شود. این شرایط به گرفتگی و ضعف عضلانی منجر میشود.
آیا اضطراب می‌تواند باعث ضعف پاها شود؟
استرس و اضطراب یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر اعصاب هستند. هر زمان که دچار استرس و اضطراب شوید، عملکرد اعصاب ضعیف‌تر میشود. این عملکرد ضعیف روی عضلات خاص تاثیرگذار است و می‌تواند ضعف عضلانی را به خصوص در دست و پا به همراه داشته باشد و بسیار ازاردهنده باشد.
ضعف عضلانی در کودکان نشانه چیست؟
کودکان هم ممکن است دچار ضعف عضلانی شوند. بیماری ضعف عضلانی در کودکان هم نشانه‌هایی به همراه دارد. این نشانه‌ها عبارتند از:
- کودک دیر شروع به حرکت و راه رفتن میکند و زمان راه رفتن هم به یک سمت خم میشود.
- کودک در دویدن و پریدن مشکل دارد.
- از پله‌ها سخت بالا می‌رود و زیاد زمین می‌خورد.
- کودک وقتی نشسته است بلند شدن برایش مشکل است و به طریقه خاصی بلند میشود. اول چهار دست و پا قرار می‌گیرد، بعد پاها را کاملاً از هم باز کرده و باسن را بلند میکند و سپس از دستانشان کمک می‌گیرند تا بتواند بایستند.
- زود خسته میشود.
- در صحبت کردن و غذا خوردن مشکل دارد.
- مشکلات بینایی دارد.
عوارض درمان نشدن ضعف عضلات
خیلی از افراد ممکن است ضعف عضلانی را جدی نگیرند یا برای درمان آن بی‌توجهی کنند و رند درمان را به تعویق اندازند. اما عدم درمان و مراجعه به پزشک می‌تواند عوارض و آسیب‌های جدی‌تری را به همراه داشته باشد. عدم توانایی برای تحرک، فلج کامل، از دست دادن دائمی احساس لامسه، آسیب دائمی به عصب و گسترش عفونت، تنها بخشی از عوارضی است که با بی‌توجهی به ضعف عضلانی در انتظار شما خواهند بود. پس اگر علائم مشابه علاپم گفته شده را دارید و حس می‌کنید دچار ضعف عضلانی هستید، به پزشک متخصص مراجعه کنید و روند درمان خود را شروع کنید.
برای ضعف عضلات چه باید کرد؟
در اولین گام باید علائم خود را بررسی کنید، اگر چندین علامت از نشانه‌های گفته شده را داشتید، در گام بعدی باید به پزشک متخصص مراجعه کنید و با انجام آزمایشات مختلف به قطعیت برسید. سپس می‌توانید فرآیند درمان خود را شروع کنید.
تشخیص بیماری ضعف عضلانی
معمولا بعد از مراجعه به پزشک، سوالاتی از شما پرسیده میشود تا میزان ضعف عضلانی که تجربه کرده‌اید، مشخص شود. مدت زمان ضعف عضلانی، عضلات درگیر و سوابق خانوادگی از جمله سوالات دیگری است که پزشک از مراجعه‌کننده می‌پرسد.
در صورت نیاز و برای تشخیص با قطعیت بیشتر ممکن است آزمایش‌هایی از جمله ام آر آی (MRI) یا سی تی اسکن برای بررسی داخلی بدن بیمار، آزمایشات عصبی برای ارزیابی عملکرد اعصاب، نوار اعصاب برای بررسی فعالیت عصب در عضلات و آزمایش خون برای بررسی وجود عفونت یا دیگر مشکلات پزشکی را تجویز کند.
برای ضعف عضلانی چه دکتری باید رفت؟
اگر برای مدت زیادی است که علایم ضعف عضلانی را تجربه می‌کنید، توصیه میشود برای درمان ضعف عضلانی باید به پزشکی با تخصص فیزیوتراپی مراجعه کنید تا روند تشخیص و درمان به سرعت انجام شود.
راهکار تقویت عضلات
برای تقویت عضلاتی که دچار ضعف شدند، پزشکان معمولا تمرین‌های به خصوصی می‌دهند یا از وسایل مخصوصی برای شوک دادن به اعصاب بدن استفاده می‌کنند. رفته رفته و با انجام تمارین مختلف ضعف ای بین رفته در عضلات، تقویت می‌شوند و فرد می‌تواند مثل قبل به انجام کارهای خود بپردازد.
آیا ضعف عضلانی درمان دارد؟
برنامه‌ی درمانی که برای هر فرد در نظر گرفته میشود با توجه به ضعف عضلانی او و عوامل دیگری مثل سن، سابقه‌ی پزشکی، وجود بیماری‌های دیگر متفاوت خواهد بود. اما معمولا پزشک متخصص برای درمان ترکیبی از چند نوع دارو را در نظر می‌گیرد که به روند درمانی کمک بیشتری شود.
درمان دارویی ضعف عضلانی
در ابتدا باید علت و منشا اصلی ضعف عضلانی کشف شود و بعد درمان با توجه به آن برنامه‌ریزی شود. مثلا اگر ضعف عضلانی ناشی از عفونت باشد، برای درمان آن داروهای آنتی‌بیوتیک کافیست. اگر این علایم ناشی از کم‌خونی باشد، باید عوامل مربوط به کم‌خونی را بررسی و رفع کرد. سپس با چند جلسه کار درمانی می‌توان بیمار را به حالت عادی برگرداند.
داروهای بیماری ضعف عضلانی
داروی اصلی این بیماری، شامل یک دوره استراحت، نوشیدن آب به اندازه کافی، تغذیه مناسب، مراقبت‌های پزشکی منظم و در کنار آن جلسات توانبخشی، طب فیزیکی، ورزش کردن زیر نظر پزشک است. در این مواقع حتی ممکن است به عصا و واکر هم نیاز باشد، اما نیاز است که تمرین‌های گفته شده را به صورت منظم و مداوم انجام دهید.
البته برای موارد که ضعف عضلانی ناشی از التهاب عضلات باشد از داروهای کورتیکواستروئید استفاده میشود و در صورتی که ضعف ایجاد شده در عضلات به علت عفونت باکتریایی موجود در عضلات باشد از داروهای آنتی‌بیوتیک استفاده میشود. این داروها به صورت کلی برای این بیماری درنظر گرفته می‌شوند و با توجه به عضله و دیگر عوامل پزشکان داروهای دیگری را نیز تجویز می‌کنند.
درمان ضعف عضلانی در طب سنتی
در طب سنتی درمان‌های متفاوتی برای تقویت عضلات و رفع ضعف عضلانی تجویز میشود. مصرف مواد غذایی شامل گیاه ملاس سیاه، موز، آب فراوان، شیر، انگور فرنگی، سفیده تخم مرغ، سرکه سیب، شکر قهوه‌ای و انواع ویتامین‌ها به خصوص ویتامین D و … برای کاهش و رفع ضعف عضلات تجویز میشود. همچنین برای درمان ضعف عضلانی، ماساژ را در نظر گرفتند. ماساژ با روغن نارگیل یا زیتون می‌تواند به تقویت عضلات شما کمک کند و جانی دوباره به آن بخشد.
جلوگیری از بروز بیماری ضعف عضلانی
در صورتی که تا به حال ضعف عضلات را تجربه نکرده‌اید توصه ما به شما این است که با استفاده از انواع روش‌های ذکر شده به پیشگیری از بروز بیماری ضعف عضلانی بپردازید. اگر به این بیماری دچار نشدید یا بخش کوچکی از علائم آن را دارید، باید پیشگیری کنید تا شدت بیشتری پیدا نکند. برای پیشگیری هم لازم است ورزش و تغذیه‌ی خود را به شیوه‌ی زیر تغییر دهید تا از این بیماری در امان باشید.
فعالیت و ورزش
در انجام فعالیت و ورزش، عضلات و ماهیچه‌های مختلفی درگیر می‌شوند و اجازه‌ی بروز ضعف را نمی‌دهند. ورزش به سلامتی بدن کمک زیادی میکند. پس حتما برنامه‌ی مشخصی برای ورزش کردن داشته باشید. حتی اگر پیاده‌روی یا دویدن باشد. یوگا، پیلاتس، تای‌چی از جمله بهترین ورزش‌هایی هستند که برای پیشگیری از این بیماری مناسب هستند.
مواد غذایی مفید برای ضعف عضلانی
یکی دیگر از عواملی که باعث جلوگیری از بیماری ضعف عضلانی میشود، داشتن یک برنامه غذایی مناسب است. ترکیب تغذیه سالم و ورزش نه تنها برای تقویت عضلات بلکه برای سلامت کل بدن لازم و ضروری است.
مواد غذایی که به این فرآیند کمک می‌کنند، به شرح زیر هستند:
- سفیده تخم‌مرغ
- مرغ و بوقلمون
- ماهی
- لوبیا و حبوبات
- گوشت قرمز
- نان و غلات
- سیب‌زمینی
- آب
- مکمل مولتی ویتامین
سوالات متداول
بله، با انجام ورزش‌های مربوط به پا و در کنار آن تغذیه‌ی سالم می‌توانید پاهای قدرتمندتری را داشته باشید.
عوامل مختلفی مثل خستگی زیاد، وجود بیماری‌های مختلف مثل کم‌خونی یا وجود عفونت را می‌توان عاملی برای ایجاد ضعف در عضلات این ناحیه دانست.
داروهای ضدافسردگی، فشار خون، سرطان، آرامبخش‌ها و داروهای ضد درد ایپوئیدی در طولانی مدت می‌توانند باعث بروز ضعف در عضلات شوند.
دلایل مختلفی را می‌تواند داشته باشد. ممکن است مدت‌ها ورزش نکرده باشید، شاید هم درگیر بیماری باشید که خودتان از آن خبر ندارید و باعث ایجاد ضعف و خستگی در شما میشود.
