سندروم خستگی مزمن چیست و چطور با آن مقابله کنید؟

احتمالا شما هم نام سندرم خستگی مزمن را شنیده باشید ولی با علایم، روش تشخیص و درمان آن آشنا نباشید و وجود این خستگی برای شما به چالشی تبدیل شده باشد.همه افراد، گاهی احساس خستگی می‌کنند. حتی ممکن است برایتان پیش آمده باشد که بعضی اوقات شدت خستگی بسیار بالایی را تجربه کرده باشید. سوالی که اولین بار با شنیدن سندروم خستگی مزمن، در ذهن شکل می‌گیرد این است که آیا من نیز به این بیماری مبتلا هستم یا خیر؟

برای پاسخ به این سوال باید بگویم که نمی‌توان نام هر نوع خستگی را (هرچند بسیار شدید) خستگی مزمن گذاشت. در واقع، سندرم خستگی مزمن، فقط خستگی ساده نیست بلکه حالت جدیدی از خستگی است که حداقل 6 ماه طول کشیده و می‌تواند آنقدر شدید باشد که مانع از انجام فعالیت‌های عادی روزانه شما، در خانه و محل کار شود؛ بطوریکه حتی استراحت و خواب نیز به برطرف شدن آن کمکی نمی‌کند.

در این نوع سندروم، تقریباً هر روز صبح احساس می‌کنید که خواب کافی ندارید و غالباً بدون دلیل مشخصی شب‌ها چندین بار از خواب بیدار می‌شوید. از آنجا که زندگی کردن با این سندروم می‌تواند بسیار طاقت فرسا و خسته کننده باشد، بهتر است که هرچه زودتر برای درمان آن اقدام کرد. اما بهترین راه درمانی برای این بیماری چیست؟ تا انتهای این مطلب داروخانه آنلاین داروپلاس کافه نبض با ما همراه باشید تا درباره علائم، روش تشخیص و همه روش‌های درمان دارویی و غیر دارویی بیشتر بدانید و به سرعت به درمان این سندروم بپردازید.

سندروم خستگی مزمن چیست؟

سندرم خستگی مزمن (CFS) یک بیماری جدی، طولانی مدت و با طیف گسترده‌ای از علائم است که بسیاری از سیستم‌های بدن را درگیر می‌کند. نام دیگر آن انسفالومیلیت مایالژیک (ME) است. افراد مبتلا به ME / CFS اغلب قادر به انجام فعالیت‌های معمول خود نبوده و در بعضی مواقع ممکن است زندگی آن‌ها به رختخواب محدود شود.

CFS / ME می‌تواند روی همه افراد از جمله کودکان تأثیرگذار باشد. این بیماری بیشتر در زنان و در اواسط دهه 20 تا اواسط 40 سالگی ایجاد می‌شود و شایع است.

علل ایجاد سندرم خستگی مفرط (مزمن)

به طور کلی علت بیماری سندروم خستگی مزمن ناشناخته است. برخی محققان حدس می‌زنند که عوامل موثر ممکن است شامل موارد زیر باشد:

1. ویروس‌ها
2. مشکلات سیستم ایمنی
3. اختلال در تولید انرژی توسط سلول‌های بدن
4. ناهنجاری‌های مغزی
5. فشار
6. عدم تعادل هورمونی

همچنین ممکن است برخی از افراد از نظر ژنتیکی، مستعد ابتلا به CFS باشند.عوامل دیگری که ممکن است خطر ابتلا به سندروم خستگی مزمن را افزایش دهند عبارتند از:

1. استعداد ژنتیکی
2. آلرژی
3. فشار
4. فاکتورهای محیطی

علائم و نشانه بیماری خستگی مزمن

علائم سندروم خستگی مزمن بنا بر شرایط فردی و شدت بیماری، در افراد مختلف متفاوت است. شایع‌ترین علامت آن، خستگی است که گاهی به حدی شدید است که در فعالیت‌های روزمره افراد تداخل ایجاد کرده و توانایی انجام فعالیت‌های روزمره و معمول را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد. این نوع خستگی حتی با استراحت در رختخواب نیز قابل درمان نیست. این بیماری حداقل 6 ماه طول می‌کشد و نیازمند درمان جدی است.

همچنین در این نوع بیماری، فرد بعد از فعالیت‌های جسمی یا ذهنی، خستگی مفرطی را تجربه خواهد کرد که از آن به عنوان بیماری پس از ورزش (PEM) یاد می‌شود. این حالت می‌تواند بیش از 24 ساعت پس از فعالیت، ادامه داشته باشد.

سندروم خستگی مزمن همچنین موجب بروز مشکلات زیر نیز خواهد شد:

1. عدم احساس شادابی پس از خواب شبانه
2. بی‌خوابی مزمن
3. سایر اختلالات خواب

علاوه بر این، ممکن است در طول ابتلا به این سندروم موارد زیر را نیز تجربه کنید:

1. از دست دادن حافظه
2. کاهش تمرکز
3. عدم تحمل ارتاستاتیک (رفتن از حالت خوابیده یا نشسته به حالت ایستاده باعث سبکی سر، گیجی یا ضعف می‌شود)

علائم جسمی سندروم خستگی مزمن نیز ممکن است شامل موارد زیر باشد:

1. درد عضلانی
2. سردردهای مکرر
3. درد مفصلی بدون قرمزی یا تورم
4. گلودرد مکرر
5. غدد لنفاوی حساس و متورم در گردن و زیر بغل

علائم ممکن است گاهی اوقات، به طور کامل از بین بروند، که به عنوان بهبودی شناخته می‌شود. با این حال، هنوز هم احتمال بازگشت علائم وجود دارد.

راه تشخیص و رفع خستگی

سندروم خستگی مزمن یک بیماری چالش برانگیز در تشخیص است. هیچ آزمایش پزشکی برای غربالگری این سندروم وجود ندارد و نتایج حاصل از آزمایشات پزشکی معمول، معمولاً طبیعی است و علائم آن مشابه بسیاری از بیماری‌های دیگر می‌باشد. بسیاری از افراد مبتلا به این سندروم بیمار به نظر نمی‌رسند ، بنابراین پزشکان ممکن است تشخیص ندهند که آن‌ها واقعاً به بیماری مبتلا هستند.

در جلسات معاینه و تشخیص یک پزشک عمومی باید از شما در مورد سابقه پزشکی بپرسد و یک معاینه بدنی انجام دهد. آن‌ها همچنین ممکن است آزمایشاتی مانند آزمایش خون یا آزمایش ادرار برای رد سایر بیماری‌ها مانند کم خونی (کمبود گلبول قرمز)، غده تیروئید کم کار یا مشکلات کبدی و کلیوی را نیز برای شما تجویز کنند.

همچنین ممکن است مدتی طول بکشد تا CFS / ME تشخیص داده شود زیرا ابتدا لازم است احتمال وجود سایر بیماری‌ها، با علائم مشابه، رد شوند. در نهایت پزشک، پس از شش ماه علائم مکرر این بیماری و با رد کردن احتمال سایر بیماری‌ها، وجود این سندروم را تشخیص می‌دهد.

توجه داشته باشید که در فصل گرم سال بروز خستگی ممکن است ناشی از گرمازدگی باشد که نیاز به درمان جدی دارد.

سندرم خستگی مزمن بعد از کرونا

با وجود پاندمی کرونا و به‌کارگیری انواع روش‌های درمانی متفاوت، شواهد نشان می‌دهد که یک مشکل جدی پس از بیماری کرونا ممکن است انسفالومیلیت مایالژیک یا سندرم خستگی مزمن (ME / CFS) باشد. به عبارت دیگر، محققان فکر می‌کنند که ممکن است SARS-CoV-2 (ویروسی که باعث بیماری کرونا می‌شود) یکی از چندین ویروسی باشد که می‌تواند سندرم خستگی مزمن را تحریک کند.

در واقع، هر بیماری عفونی حاد، مانند COVID-19، که به سیستم اندام‌های متعدد آسیب برساند، می‌تواند باعث ایجاد علائم مزمن (همراه با ناهنجاری‌های فیزیولوژیکی) در برخی از افراد شود. علائم خستگی مزمن نیز می‌تواند ناشی از اختلال در عملکرد قلب، ریه یا کلیه‌ها باشد.

یکی دیگر از دلایل خستگی مزمن بعد از COVID-19  (در افراد بدون اختلال عملکرد قلبی ، ریوی یا کلیوی)، التهاب عصبی مزمن است که توسط این بیماری ایجاد می‌شود. SARS-CoV-2 می‌تواند مغز را آلوده کرده و باعث التهاب عصبی شود.

در برخی موارد با تشخیص و تجویز پزشک متخصص علایم آزاردهنده را با مصرف مکمل‌های مولتی ویتامین می‌توانید کنترل کنید و کاهش دهید

روش های درمان سندرم خستگی مزمن

درمان بیماری خستگی مزمن، متناسب با علائم شما متفاوت خواهد بود. تشخیص به موقع و مصرف دارو برای کنترل علائم و ایجاد تغییر در سبک زندگی می‌تواند به شما در این زمینه کمک کند. هیچ روش واحدی برای مدیریت این سندروم وجود ندارد که برای همه مفید و موثر باشد، اما تعدادی از گزینه‌های درمانی می‌تواند به مدیریت این بیماری کمک کند. در ادامه به بررسی برخی روش‌های درمانی پرداخته شده است:

قدم زدن

در زمان عود بیماری سندروم خستگی مزمن ممکن است روتین‌های ساده صبحگاهی، مانند دوش گرفتن نیز برای فرد دشوار باشد. اما روزهایی که علائم این بیماری تا حدودی فروکش می‌کند، فعالیت‌های روزانه مانند قدم زدن، در افزایش انرژی و کمک به بهبود این بیماری بسیار موثر است. البته توجه داشته باشید که نباید بیش از حد به خود فشار آورید زیرا این کار باعث بدتر شدن علائم می‌شود.

اهمیت تغذیه

پیروی از یک رژیم غذایی متعادل می‌تواند تاثیر مهمی در کنترل بیماری سندروم خستگی مزمن داشته باشد. اگرچه تغذیه به تنهایی، این بیماری را درمان نمی‌کند، اما غذا خوردن برای تقویت انرژی و رفع کمبودهای احتمالی مواد مغذی می‌تواند به شما در کاهش درد عضلانی کمک کرده و خستگی شدید و مداوم را به حداقل برساند و در کل احساس بهتری داشته باشید.

همچنین شواهد نشان می‌دهد که برخی از ترکیبات موجود در غذاها، باعث بهبود خستگی و علائم دیگر این بیماری می‌شوند؛ این ترکیبات عبارتند از: نیکوتین آمید آدنین دینوکلئوتید هیدرید (NADH)، پروبیوتیک‌ها، CoQ10، پلی فنول‌ها (به ویژه شکلات).

ورزش

فواید ورزش بر کسی پوشیده نیست و از تاثیر ورزش بر افزایش سطح سلامتی بدن همیشه شنیده‌اید. ورزش‌هایی که ضربان قلب شما را افزایش می‌دهد، مانند شنا یا پیاده‌روی می‌تواند به بهبود سندروم خستگی مزمن کمک کند. البته ورزش‌های تهاجمی اغلب منجر به بدتر شدن علائم می‌شوند، اما حفظ فعالیت‌هایی که برای این افراد قابل تحمل هستند برای بهبود شرایط، مفید است. باید از رژیم‌های ورزشی که با شدت بسیار کمی شروع می‌شوند و با گذشت زمان به تدریج افزایش می‌یابند، کمک گرفت.

مراجعه به مشاور و پزشک

سندروم خستگی مزمن در هر فرد به طور متفاوتی پیشرفت می‌کند، بنابراین بسیار مهم است که با پزشک خود مشورت کنید تا برنامه درمانی متناسب با نیازهای شما تجویز کند. در واقع، پزشک و بیمار باید با یکدیگر همکاری کنند تا ترکیبی از داروها و تغییرات رفتاری را که به بهبود بیمار کمک می‌کند، پیدا کنند. همچنین پزشک و مشاور می‌تواند به بیمار در کنار آمدن با علائم نیز کمک کند.

درمان دارویی

هیچ داروی خاصی برای درمان این سندروم وجود ندارد، اما برای تسکین برخی از علائم می‌توان از دارو استفاده کرد. مسکن‌های بدون نسخه می‌توانند به کاهش سردرد و همچنین درد عضلات و مفاصل کمک کنند. در موارد شدیدتر، پزشک عمومی می‌تواند مسکن قوی‌تری تجویز کند، اگرچه فقط باید به صورت کوتاه مدت استفاده شود.

داروهای ضد افسردگی نیز می‌توانند برای مبتلایانی که مشکل خواب دارند، مفید باشد. همچنین داروهایی که برای تنظیم فشار خون یا ریتم قلب تجویز می‌شود می‌تواند به رفع حالت ضعف به هنگام ایستادن و حالت تهوع در این بیماران کمک کند.

سوالات رایج

در این بخش به برخی سوالات کاربران درباره بیماری سندروم خستگی مزمن پاسخ داده شده است. چنانچه شما نیز سوالاتی درباره این سندروم دارید می‌توانید در بخش نظرات اعلام کنید.