توسط : تقویت حافظه بزرگسالان یکی از موضوعات مهمی است که در سنین بزرگسالی و میانسالی باید توجه ویژه‌ای به آن داشته باشید. بسیاری از افراد وقتی کمی پا به سن می‌گذارند، به طور ناخودآگاه احساس می‌کنند که حافظه آنها ضعیف شده است. البته مسئله فراموشی صرفا محدود به افراد مسن نمی‌شود. روی هم رفته بررسی‌های علمی در زمینه حافظه نشان می‌دهد که عواملی مانند وراثت، سبک زندگی و رژیم غذایی مهم‌ترین و بیشتری تأثیر ممکن را روی عملکرد مغز دارند. بنابراین وقتی حافظه تضعیف میشود و فراموشی‌های مداوم او را آزار می‌دهد، باید ریشه آن را در یکی از سه عامل ذکر شده جستجو کرد. در ادامه این مطلب کافه نبض تلاش شده است به بررسی این موضوع بپردازیم که آیا اساسا راهی برای تقویت حافظه بزرگسالان وجود دارد؟ اگر پاسخ مثبت است، در عمل باید چه اقداماتی انجام گیرد؟ برای یافتن پاسخ این دو سؤال تا پایان مطلب با ما همراه باشید.
آیا می‌توان حافظه را تقویت کرد؟
همین ابتدای کار بهتر است به این نکته اشاره شود که همانطور که سبک زندگی پرخطر و رژیم غذایی ناسالم می‌تواند باعث تضعیف حافظه افراد شود، انتخاب سبک زندگی سالم و مصرف مواد غذایی مفید نیز می‌تواند به تقویت حافظه بزرگسالان منجر شود. بنابراین جای هیچ‌‌گونه نگرانی وجود ندارد. باید توجه داشته باشید که تضعیف حافظه یک فرآیند دفعی و لحظه‌ای نیست؛ بلکه به مرور زمان رخ می‌دهد. شدت و ضعف آن نیز در افراد گوناگون، متفاوت است. در نتیجه بهتر است همواره این مسئله را در طول زندگی مورد توجه قرار دهید تا از گرفتاری بیماری‌هایی مانند آلزایمر در سنین بالا خلاص شوید.
تکنیک‌های مهم تقویت حافظه بزرگسالان
برای تقویت حافظه بزرگسالان راه‌های مختلفی وجود دارد. برخی از این راه‌ها مربوط به رژیم غذایی است؛ گروهی دیگر ناظر به سبک زندگی ما است. درمان‌های دارویی نیز برای این منظور وجود دارد که البته باید با تجویز پزشک از آنها استفاده شود. بسیاری از این روش‌های تقویت حافظه، هزینه‌های چندانی نیز در بر ندارند. صرفا نیاز به توجه کافی به این نکته وجود دارد که باید حتما آنها را به صورت دائمی در برنامه روزمره زندگی خود بگنجانید. همچنین خوب است بدانید که تقویت سیستم ایمنی به بالا رفتن سطح حافظه بسیار کمک خواهد کرد.
انواع مکمل تقویت حافظه بزرگسالان
مکمل‌های دارویی مختلفی برای تقویت حافظه بزرگسالان وجود دارد که استفاده از آنها حتما باید با نظر و تجویز پزشک باشد؛ چرا که ممکن است این داروها عوارض دیگری به دنبال داشته باشند. به همین دلیل نیاز است تا حتما ابتدا با پزشک معالج خود در این زمینه بحث کنید. برخی از مهم‌ترین مکمل‌هایی که برای تقویت مغز تجویز می‌شوند، عبارت‌اند از:
- استیل ال کارنیتین
- ممورال گل دارو
- آلفا جی پی اس
- باکوپا مونیری
- سیتیکولین
- کورکومین
- جینسینگ قرمز
- هوپرزین A
- مگنزیوم ال ترئونیت
- موکونا پرورینز
- اسیدهای چرب امگا 3
- فسفات دیلسرین
- رودیولا روسیا
- وینپوکتین
انجام فعالیت بدنی و ورزش
ورزش نقش کلیدی در سلامت جسمی در افراد دارد. نقش ورزش را در تقویت حافظه بزرگسالان از دو جنبه می‌توان در نظر گرفت. ورزش کردن به کنترل وزن بدن و همچنین جلوگیری از چاقی کمک میکند. به این ترتیب به صورت غیرمستقیم روی جلوگیری از مشکلاتی مغزی اثر می‌گذارد. در مقابل ورزش کردن به ترشح پروتئین‌های محافظ عصب نیز خیلی کمک میکند و در نتیجه منجر به بهبود عملکرد مغز میشود. البته همه این اثرگذاری ورزش منوط به این است که به صورت پیوسته و منظم به آن پرداخته شود.
یادگیری مهارت یا زبان جدید
یکی از بهترین راه‌ها برای تقویت حافظه بزرگسالان یادگیری مهارت‌های جدید است. در طول یادگیری مهارت‌های تازه مغز شما به طور کامل درگیر میشود و این مسئله نقش کلیدی در جلوگیری از بروز علائم فراموشی و تضعیف حافظه دارد. با یادگیری مهارت‌های جدید، زمینه برای رشد و توسعه عملکرد مغز شما نیز فراهم میشود. به خاطر داشته باشید که این مهارت می‌تواند هر چیزی باشد؛ از یاد گرفتن یک زبان جدید یا شرکت در دوره فنی حرفه‌ای یادگیری یک شغل که همگی به فعالیت مغز و تقویت حافظه بزرگسالان کمک میکند. تنها چیزی که اهمیت دارد این است که باید از یادگرفتن مهارت تازه لذت ببرید. پس خودتان را محدود نکنید و به سراغ علاقه‌تان بروید. اصلا لازم نیست عجله کنید سر فرصت و با آرامش کار را جلو ببرید. خواهید دید که معجزه‌ای در زندگی شما رخ می‌دهد.
نوشیدنی‌های تقویت حافظه
در مکمل‌های دارویی، نوشیدنی‌های تقویت حافظه بزرگسالان نیز وجود دارد که هم مصرف آنها ساده‌تر است و هم عوارض کمتری را برای افراد به دنبال دارند. برخی از بهترین نوشیدنی‌های طبیعی برای تقویت حافظه عبارت‌اند از:
- چای سبز (حاوی کافئین زیاد)
- قهوه (حاوی کافئین زیاد)
- کامبوچا (نوشیدنی تهیه شده از چای سبز یا گیاهان دارویی)
- آب بلوبری (حاوی آنتی‌اکسیدان‌های مفید برای مغز)
- آب پرتقال
- آب چغندر (سرشار از نیترات)
- شیر
رژیم پر از سبزیجات
سبزیجات و میوه‌ها به عنوان مواد غذایی به شمار می‌روند که مملو از آنتی‌اکسیدان‌ها هستند. حضور آنتی‌اکسیدان‌ها در بدن باعث میشود سطح رادیکال‌های آزاد در بدن کاهش پیدا کند. در نتیجه سطح التهاب در بدن افراد به طور کامل مدیریت میشود. توت در بین میوه‌ها و کلم بروکلی در بین سبزیجات به عنوان دو مورد از بهترین مواد غذایی برای تقویت حافظه بزرگسالان به شمار می‌روند. دلیل این مسئله نیز سطح بالای آنتی‌اکسیدان فلانوئید در این دو ماده غذایی است.
گذران وقت در طبیعت
حضور در طبیعت یکی از ساده‌ترین کارهایی است که بزرگسالان برای تقویت حافظه می‌توانند انجام دهند. آرامش نهفته در دل طبیعت باعث میشود که استرس و تنش‌های عصبی از افراد دور شود و جای خود را به آرامش بدهد. همچنین تنفس طولانی مدت در طبیعت گردش خون در بدن از جمله مغز را بهتر میکند. این دو مورد به صورت مستقیم روی تقویت حافظه بزرگسالان اثرگذار هستند.
مصرف شکلات تلخ
شکلات تلخ نیز همچون توت و کلم بروکلی به عنوان یک ماده غذایی سرشار از نوعی آنتی‌اکسیدان به نام فلانوئید است که مصرف آن منجر به تحریک رشد رگ‌های خونی در ناحیه مغز میشود. در نتیجه خون‌رسانی در مغز به بهترین شکل ممکن صورت می‌گیرد و این مسئله تأثیر زیادی در جلوگیری از ابتلا به عوارض مغزی خصوصا در سنین بالا دارد.
خواب کافی
خوابیدن به مقدار کافی نقش کلیدی در عملکرد درست و دقیق مغز انسان دارد. در طول مدت زمانی که خواب هستید، فعل و انفعالات زیادی در مغز شما جریان دارد. در اثر این فرآیند‌ها، حافظه کوتاه مدت شما به حافظه بلند مدت تبدیل میشود. بنابراین اگر کمبود خواب داشته باشید، مغز عملا فرصت کافی برای کامل کردن این چرخه را نخواهد داشت. خواب کافی نقش کلیدی در تقویت حافظه کوتاه مدت در بزرگسالان دارد.
نکته مهم دیگر در خصوص مسئله خواب کافی، زمان خوابیدن است. باید به دقت توجه داشته باشید که هیچ چیزی نمی‌تواند جایگزین خواب شب شود. در یک آزمایش که روی تعداد از پرستاران صورت گرفت، مشخص شد که کسانی که در شیفت شب کار می‌کنند در مقایسه با کسانی که شیفت روز هستند، از حدود 68 درصد عملکرد مغز ضعیف‌تری برخوردار هستند. این عدد فوق‌العاده معنادار است و نشان‌دهنده اهمیت خواب و استراحت در شب برای تقویت حافظه بزرگسالان است.
تمرین مدیتیشن و ذهن آگاهی
مدیتیشن یک تمرین تقویت مغز فوق‌العاده مفید برای تمام گروه‌های سنی از جوان تا پیر است. وقتی افراد پا به سن می‌گذارند، تولید نوعی ماده خاص در ذهن آنها به نام ماده‌ی خاکستری کاهش پیدا میکند. وجود سطح معینی از این ماده در مغز تضمین‌کننده عملکرد صحیح مغز است. وقتی به هر دلیل این ماده کاهش پیدا میکند، تأثیر منفی جدی روی حافظه افراد برجای می‌گذارد. مدیتیشن به عنوان راه بسیار مفید برای جبران کمبود این ماده در مغز به شمار می‌رود؛ چرا که در عمل باعث تولید مقداری از این ماده در مغز میشود.
از آن گذشته تأثیر بی‌نظیر مدیتیشن روی کاهش تنش‌های عصبی و استرس افراد بر کسی پوشیده نیست. استرس و اضطراب به عنوان عوامل مخربی شناخته می‌شوند که مانع از عملکرد صحیح مغز در بدن افراد می‌شوند. با انجام مدیتیشن می‌توان استرس و اضطراب را از خود دور کرد و در مقابل به آرامش رسید. طبیعی است که عملکرد و راندمان مغز در شرایط آرامش به مراتب بهتر است.
مصرف مغزها و آجیل
انواع و اقسام آجیل‌ها به عنوان مواد غذایی شناخته می‌شوند که سرشار از مواد معدنی از جمله فسفر، پتاسیم، روی و … هستند. هر یک از این مواد معدنی و بسیاری از مواد مغذی دیگر از جمله اسیدهای چرب ضروری مورد نیاز بدن، به طور مستقیم روی عملکرد مغز ما موثر هستند. در بین انواع آجیل پنج مغز گردو، بادام درختی، بادام زمینی، فندق و تخمه کدو بیش از دیگران در تقویت حافظه مفید هستند. تامین انواع املاح معدنی و ویتامین‌ها در بدن از مهم‌ترین راه‌های ساده برای تقویت حافظه خواهد بود.
کنترل و مهار استرس
حتما شما هم این جمله معروف را بارها شنیده‌اید که خنده بر هر درد بی‌درمان دواست. این جمله به هیچ عنوان تعارف و مبالغه نیست. خندیدن باعث میشود که بسیاری از تنش‌های عصبی، استرش و اضطراب‌ها از وجود انسان دور شود. با خنده بخش‌های مختلفی از مغز تحریک میشود و در نتیجه به شما امکان می‌دهد که راحت‌تر درباره موضوعات مختلف فکر کنید. در شرایط استرس‌زا مانند روزهای امتحان یا در طول انجام پروژه‌های کاری سنگین حتما خندیدن را فراموش نکنید. این کار معجزه خواهد کرد. شک نکنید حتی اگر خندیدن هم برایتان سخت است، از مدیتیشن کمک بگیرید.
کنترل سطح ویتامین D و D3
ویتامین D به عنوان یک ویتامین فوق‌العاده مؤثر در دفاع از سیستم ایمنی بدن افراد به شمار می‌رود. توصیه پزشکان بر این است که همواره باید سعی کنید سطح ویتامین D را در بدن خود در یک محدوده مشخص کنترل کنید. کاهش سطح این ویتامین در بدن اثرات منفی روی عملکرد کل بدن از جمله مغز دارد. تداوم سطح کم ویتامین D نیز می‌تواند باعث بروز بیماری‌هایی از قبیل زوال عقل شود. حتما سعی کنید در طول سال با انجام آزمایش خون سطح ویتامین D بدن خود را کنترل کنید. در صورتی که شاهد کاهش آن هستید، با مصرف مواد غذایی حاوی این ویتامین و مکمل‌های غذایی مخصوص سطح ویتامین D را در بدن خود به حد نرمال برگردانید.
کاهش مصرف قند و شکر
بسیاری از مردم گمان می‌کنند که عوارض مصرف قند و شکر صرفا در ابتلای به بیماری‌هایی مانند دیابت محدود میشود. در حالی که بررسی‌های پزشکی نشان می‌دهد که مصرف این دو ماده غذایی شیرین رابطه مستقیمی با زوال عقل دارد. اگر سطح قند مصرفی در رژیم غذایی شما زیاد باشد، در طولانی مدت منجر به کاهش حجم مغز میشود و به موازات آن علائم تضعیف حافظه و فراموشی نیز در شما ظاهر میشود. بنابراین بهترین کار برای تقویت حافظه بزرگسالان این است که تا حد امکان مصرف شکر و قند را محدود کنند. برای تأمین نیاز بدن به قند نیز می‌توانید از قند طبیعی موجود در مواد غذایی استفاده کنید. ناگفته نماند که نوشیدنی‌هایی مانند نوشابه نیز قند مصنوعی بسیار بالایی دارد که کاملا برای سلامتی مضر هستند.
کندر برای تقویت حافظه بزرگسالان
کندر به عنوان یک ماده درمانی فوق‌العاده برای تقویت حافظه بزرگسالان از منظر طب سنتی به شمار می‌رود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که مصرف کندر توسط مادران باردار روی افزایش ضریب هوشی جنین نیز کاملا اثرگذار است. معمولا توصیه میشود که مصرف کندر از ماه چهارم بارداری به بعد در برنامه رژیم غذایی مادران قرار بگیرد.
عدم مصرف الکل و دخانیات
دخانیات و الکل دشمن درجه یک حافظه هستند و می‌توانند ظرف مدت زمان کوتاهی اثرات منفی و مضر خود را آشکار کنند. سعی کنید حتما از الکل و دخانیات دوری کنید. این دو ماده کیفیت خون را در بدن شما به طرز چشمگیری تحت تأثیر قرار می‌دهند. این تأثیر منفی به طور مستقیم روی عملکرد مغز شما اثر می‌گذارد. اگر به فکر سلامت عقل خود به خصوص در سنین بالاتر هستید، حتما با الکل و دخانیات خداحافظی کنید.
بازی‌های تقویت حافظه بزرگسالان
بازی‌های فکری مانند شطرنج و حل کردن جدول باعث می‌شوند که ذهن افراد وادار به انجام فعالیت و یادآوری اطلاعات قبلی شود. در اثر این فعالیت ذهن دچار تنبلی نمی‌شود و به نوعی حتی موجب تقویت حافظه نیز می‌گردد. تمام مطالعات انجام شده در این زمینه تأیید می‌کنند که بازی‌های فکری می‌توانند کاملا خطر زوال عقل را در بزرگسالان دفع کنند. در برخی موارد نیز حفظ کردن اشعار نیز باعث به چالش کشیده شدن مغز و تقویت حافظه شود.
سؤالات رایج
در این بخش به برخی سوالات رایج کاربران درباره عوامل موثر بر تقویت حافظه پاسخ داده شده است.
آیا قهوه برای مغز مفید است؟
مصرف کافئین به مقدار معین می‌تواند رو تقویت حافظه کوتاه مدت بزرگسالان تأثیرگذار باشد. قهوه نیز به عنوان یک نوشیدنی سرشار از کافئین برای تقویت مغز مفید است. مصرف کافئین به فعال شدن مغز و دریافت انرژی مورد نیاز برای تمرکز و فعالیت‌های روزمره کمک میکند.
آیا شیر برای مغز مفید است؟
شیر نیز مانند آجیل‌ها سرشار از املاح معدنی از جمله کلسیم و فسفر است که در تقویت عملکرد مغز تأثیر بسزایی دارد. اما توجه داشته باشید به جای شیرهای پرچرب از شیرهای باکیفیت و کم چرب استفاده کنید.
برای تقویت حافظه چه دارویی بخوریم؟
یکی از داروهای بسیار مفید برای تقویت حافظه ممورال گل دارو است. البته توجه داشته باشید که داروهای شیمیایی تقویت حافظه با وجود اینکه اثرگذاری مثبت دارند، اما معمولا عوارض جانبی نیز دارند. به همین دلیل توصیه میشود که مصرف داروهای گیاهی را با تجویز پزشک در اولویت قرار دهید.
برای تقویت حافظه کودکان چه باید کرد؟
توجه به رژیم غذایی سالم مهم‌ترین راهکار برای تقویت حافظه کودکان است. مصرف سبزیجات، تخم مرغ، ماهی، لوبیا، توت، آجیل و میوه‌هایی مانند سیب در تقویت حافظه آنها بسیار مؤثر است.
کلام پایانی
در این مطلب به بررسی راهکارهای تقویت حافظه بزرگسالان پرداخته شد. همانطور که ذکر شد، تضعیف حافظه در افراد مختلف به مرور زمان رخ می‌دهد و به همین دلیل ممکن است مورد غفلت قرار بگیرد. به محض اینکه علائم فراموشی را در خود احساس کردید، باید به فکر راه چاره باشید. البته بهترین درمان همواره پیشگیری است. توصیه‌ی ما به شما رعایت آن چیزی است که در این مطلب مطالعه کردید. شک نکنید که در این صورت هیچ گاه گرفتار مشکلات حافظه نخواهید شد.
