توسط : آیا این مثل را شنیده‌اید که فلان کار به آسانی آب خوردن است؟ حالا جهانی را تصور کنید که در آن هیچ کاری به آسانی آب خوردن نیست. متأسفانه در چنین جهانی، حتی کار ساده‌ای مانند آب خوردن هم به یک کابوس تبدیل می‌شود. البته خدا را شکر که لرزش دست در دنیای ما تا این اندازه نگران کننده نیست. باور نمی‌کنید؟ یک لیوان آب بنوشید و این مقاله را بخوانید.
جالب است بدانید که لرزش دست در برخی موارد بی دلیل بروز می‌کند. البته در اکثر مواقع، عوامل متعددی برای ایجاد لرزش در دست ها و انگشتان وجود دارند. لرزش دست، انقباض در عضلات دست و انگشتان است و به صورت ناخودآگاه ایجاد می‌شود. این عارضه، گاهی ناشی از استرس و اضطراب است. در برخی موارد، این عارضه ریشه در علائم بیماری های قلبی، غددی، و حتی پارکینسون دارد. در هر صورت، باید درمان آن را جدی گرفت. برای ادامه این مقاله با کافه نبض همراه شوید تا کاربردی ترین روش های درمان و پیشگیری را برای شما بگوییم.
لازم به ذکر است که لرزیدن تنها محدود به دست ها نیست. در واقع غیر از دست، دیگر اعضای بدن از جمله ساق پا، ساعد، سر، بالا تنه و تارهای صوتی نیز دچار لرزش‌هایی میشوند. اما لرزش دست شایع‌ترین آنهاست که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت.
خوشبختانه در بسیاری موارد، لرزش دست خطری نیست که در دراز مدت سلامتی و کارآمدی فرد را تهدید کند؛ با این حال نمی‌توان تأثیر اختلال برانگیز آن را در بسیاری از فعالیت های روزمره نادیده گرفت. به طور مثال، افرادی که از این معضل رنج می‌برند، اکثرا در استفاده از ابزارهایی چون کارد، چنگال، قلم و … با مشکل روبرو میشوند.
چنانچه به هر دلیلی موضوع این متن از دغدغه‌های شماست، توصیه می‌شود چند دقیقه صرف مطالعه این مقاله کنید.
بیشتر بخوانید: قرص ضد استرس بدون نسخه
چه عواملی باعث لرزش دستها می‌شود؟
در برخی از موارد، علت اصلی لرزیدن دستها مشخص نیست. اما شایع‌ترین عوامل آن ریشه در سوابق بیماری دارد. به طور مثال، سابقه ابتلا به بیماری های عصبی، اختلالات حرکتی و دیگر مشکلات جسمی را می‌توان نام برد.
بنابراین، می‌توان این عوامل را در دو گروه مشکلات عصبی و اختلالات حرکتی دسته بندی نمود. از جمله مشکلات عصبی که منجر به لرزش دست میشوند می‌توان به سکته، ضربه مغزی، بیماری MS، پارکینسون، پرکاری تیروئید و … اشاره کرد.
علاوه بر عواملی که پیشتر اشاره شدند، این موارد نیز باعث لرزش خواهد شد:
- اختلالات روانی نظیر افسردگی و PTSD (اختلال استرس ناشی از آسیب های روحی)
- اختلالات زوالی ژنتیکی مانند ناهماهنگی ژنتیکی عضلات و سندروم ایکس شکننده
- سوء مصرف مشروبات الکلی یا ترک آن
- مسمومیت با جیوه یا آرسنیک
- پرکاری تیروئید
- نارسایی کلیوی
- اضطراب یا وحشت
- کمبود خواب
- پایین بودن سطح قند خون
- سیگار کشیدن
آیا می‌توان لرزیدن دست را کنترل کرد؟
خوشبختانه، به روش های مختلف می‌توان لرزش را کنترل و یا درمان کرد. اما درمان این عارضه در افراد مختلف، متفاوت است. به طور مثال، اگر تیروئید پرکاری دارید و دستهایتان می‌لرزد، به پزشک متخصص مراجعه کنید تا درمان شوید.
اما اگر در اثر مصرف داروهایی خاص، دچار لرزش در پا و دست شدید چه باید بکنید؟ شما می‌توانید با تغییر داروهای دریافتی زیر نظر پزشک متخصص این کابوس را پایان بخشند. در ادامه با روش‌های بیشتری در خصوص درمان دستان لرزان خود آشنا خواهید شد.
عوامل تشدید کننده لرزش دست
عواملی مانند استرس، خستگی زیاد، و مصرف بی رویه کافئین باعث تشدید لرزش ها به ویژه ET (لرزش دست شدید و اساسی) خواهد شد. به گونه‌ای که فعالیت های روزمره چون غذا خوردن، نوشتن، نوشیدن مایعات، و … دشوار خواهد شد.
از جمله موارد تشدید کننده دیگر می‌توان به کمبود ویتامین ب 12، ترک اعتیاد به مشروبات الکلی، و مصرف برخی از داروها اشاره کرد. همه این موارد مانع از رسیدن دوپامین به مغز انسان میشوند.
لرزش دستها نشانه چیست؟
لرزش دست می‌تواند نشانه بسیاری از موارد باشد. این موارد می‌توانند زنگ خطری برای بروز یک بیماری جدی مثل ام اس و پارکینسون باشند. البته گاهی تنها در اثر استرس، بیخوابی، و یا مصرف داروهایی خاص ممکن است دست شما بلرزد.
به علاوه، کمبود برخی ویتامین ها، قند خون، و یا ضعف در سیستم ایمنی نیز منجر به لرزش خواهند شد.
لرزش دست چند نوع دارد؟
بیش از بیست نوع لرزش دست وجود دارد. اما اصلی‌ترین آنها به شرح زیر هستند:
لرزش دست شدید و اساسی
متداول‌ترین اختلال حرکتی که منجر به لرزش دست میشوند، لرزش شدید و اساسی یا ET نام دارد. متأسفانه دلیل بروز این اختلال هنوز مشخص نیست. این لرزش درهر دو حالت سکون و حرکت شخص بروز می‌کند. بر اساس تحقیقات، نیمی از افراد مبتلا به لرزش شدید و اساسی، به دلایل جهش ژنتیکی دچار لرزش در دستان میشوند.
در واقع، اگر یکی از والدین شما سابقه لرزش دست داشته باشد، احتمال دارد شما نیز به آن مبتلا شوید. به جز عامل وراثت، عوامل دیگری مانند قرار گرفتن در معرض سموم یا گروه سنی نیز خالی از تأثیر نیستند. معمولا” افراد بالای 40 سال بیشتر به این وضع مبتلا میشوند.
لرزش پا و دست به هنگام فعالیت و فشار
توجه کرده‌اید که حین فعالیت های سنگینی نظیر وزنه زدن در باشگاه، دست و پایتان دچار لرزش میشوند؟ لرزش در حین انجام فعالیت های سنگین این چنینی کاملا طبیعی است. چرا که بدن شما فشاری غیرمعمول را متحمل شده است. و این لرزش ناشی از انقباضات ماهیچه های شماست. پس جای نگرانی نیست.
لرزیدن غیر ارادی و نا خودآگاه
لرزش دست یک اختلال ناخودآگاه است. این تکان‌های ناخودآگاه ناشی از اختلال در بخش‌هایی از مغز انسان است که حرکات بدن را کنترل می‌کنند. این لرزشهای ناخودآگاه ممکن است تنها در دست اتفاق بیفتند. و یا به طور همزمان، چند قسمت از بدن فرد را درگیر کنند.
نقش استرس در ایجاد دستهای لرزان
همه می‌دانیم که زندگی انسان مدرن تا چه اندازه درگیر فشارها و استرس‌های مختلف است. از فشارهای مالی و شغلی گرفته تا استرس ناشی از مشکلات زناشویی و سلامتی، همگی به نوبه‌ای روح و روان افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهند. به طور قطع، استرس و اضطراب یکی از عوامل ایجاد لرزش در دست است. استرس حتی در اکثر مواقع، باعث تشدید لرزش‌ها نیز خواهد شد.
چه ارتباطی بین لرزش دست و دیگر بیماری‌ها وجود دارد؟
در برخی از موارد، افراد مبتلا به بیماری هایی خاص –اعم از جسمی و روحی- دچار لرزش دست، پا یا دیگر اندام‌های بدن میشوند. افرادی که سابقه سکته، پرکاری تیروئید، ام اس، پارکینسون و … دارند نیز مستعد ابتلا به این وضعیت هستند.
لرزش دست در بیماری پارکینسون به چه صورت است؟
بعضا لرزش دستهای فرد بیمار می‌تواند یکی از اولین علائم ابتلا به بیماری پارکینسون میباشد. اما لزوما همه این بیماران تجربه لرزش دست ندارند. با این حال، بیش از 25 درصد از مبتلایان به پارکینسون، در یک یا چند عضو خود لرزش را تجربه می‌کنند.
البته لرزش یک یا دو دست، شایع‌ترین این موارد هستند. در این بیماران، لرزش معمولا از یک سمت بدن شروع شده و رفته رفته، به سمت دیگر مثلا انگشتان و پاها نیز گسترش می‌یابد. به علاوه، این لرزیدن در شرایط استرس و هیجانات عاطفی زیاد، شدت خواهد گرفت.
لرزش دست و بیماریهای غده تیروئید
یکی از بیماری‌هایی که رابطه مستقیم با لرزش دست دارند پرکاری تیروئید است. زمانی که شخصی دارای تیروئید پرکار باشد، سرعت کل بدن او افزایش خواهد یافت. از علائم اصلی تیروئید پرکار مشکل خواب، تپش قلب و لرزیدن دست است.
لرزیدن دست و بیماری ام اس
همانطور که می‌دانید، ام اس مستقیما سیستم ایمنی، مغز، عصب‌ها و ستون فقرات بیمار را هدف قرار می‌دهد. بسیاری از افراد مبتلا به MS به نحوی، لرزش دست را تجربه می‌کنند.
لرزش دست و پا در این بیماران زمانی شدت می‌یابد که بیماری، اندام‌هایی را که در مسیر سیستم عصبی مرکزی بیمار قرار داشته تضعیف کند. حتما می‌دانید که این سیستم عصبی مرکزی است که حرکات بدن را کنترل و هدایت می‌کند. زمانی که این بیماران در حال حرکت باشند، لرزشهای بیشتری را تجربه خواهند کرد.
داروهایی که باعث لرزش دست میشوند.
یکی از عوامل ایجاد کننده لرزش دست، اختلالات جسمی و روحی هستند. طبیعتا برای درمان هر نوع بیماری داروی خاصی تجویز می‌شود. مسلما همه داروها دارای عوارض جوانبی می‌باشند. یکی از این عوارض می‌تواند لرزشهای غیر ارادی در دست باشد. برخی از این داروها عبارتند از:
- داروهای تنگی نفس
- آمفتامین
- کافئین
- کورتیکواستروئید
- داروهای تجویزی برای بیماری ها و اختلالات روانی و عصبی خاص
-
داروهای مهارکننده لرزش دستها
کمبود چه ویتامین‌هایی باعث لرزش در دستان شما می‌شود؟
ویتامین ب 12 از ویتامین‌هایی است که کمبود آن منجر به لرزش در دست خواهد شد. وقتی بدن کمبود این ویتامین را حس کند، سیستم عصبی آن دچار اختلال خواهد شد. جهت تأمین ویتامین ب12 و درمان لرزش دست ناشی از کمبود آن می‌توانید از مواد غذایی مانند گوشت، ماهی، مرغ، تخم مرغ و لبنیات استفاده کنید.
مصرف چه خوراکی‌هایی باعث لرزش دست می‌شود؟
بسیاری از افراد اهمیت چندانی به رژیم غذایی خود نمی‌دهند. موارد بسیاری مشاهده شده است که افراد تنها به دلیل فقدان تغذیه مناسب، دچار لرزش دست شده‌اند. یکی از مواد غذایی که مصرف بیش از حد آن به لرزش دست منجر می‌شود کافئین است.
در مقابل، بسیاری از پزشکان مصرف غذاهای مدیترانه‌ای را برای پیشگیری یا کنترل این عارضه پیشنهاد می‌کنند. رژیم غذایی مدیترانه‌ای رژیمی است که بر مصرف مواد غذایی تر و تازه تأکید دارد.
چگونه از لرزش دست جلوگیری کنیم؟
همه می‌دانیم که جلوگیری همیشه بهتر از درمان بوده و هست. البته همه انواع لرزش پا و دست قابل پیشگیری نیستند. اما رعایت بعضی موارد مانع از بروز یا شدت این مشکلات خواهد شد. به طور مثال، شما می‌توانید میزان مصرف کافئین و غذاهای فراوری شده را کم کنید. یا سعی کنید کمتر در فضاهای استرس زا حضور پیدا کنید. به علاوه، مصرف کافی منابع غنی ویتامین ب 12 نیز برای جلوگیری از لرزش در دست بد نیست.
آیا لرزش دست قابل درمان است؟
در بعضی از موارد پاسخ این سوال مثبت است. در بسیاری از مواقع، می‌توانید با تغییر داروهای مصرفی زیر نظر پزشک متخصص از شر لرزش خلاص شوید. همچنین تغییر سبک زندگی، درمان های جسمی و تکنیک‌های روان درمانی از دیگر راه های درمان لرزش دست هستند.
بعضا برای درمان لرزش دست به درمان جسمی نیاز است. اگر لرزش دارید و زندگی خود را مختل شده می‌بینید جای نگرانی نیست. می‌توانید به کمک درمانگران و فیزیوتراپ ها نیز مجددا روال زندگی عادی خود را پی گیرید.
تشخیص علت لرزش دست
لرزش دست در بسیاری مواقع قابل درمان نیست. البته لرزشهای معمولی نیازی به درمان ندارند. با این حال، اگر لرزش دست زندگی شما را شدیدا تحت الشعاع قرار داده است، به این موارد توجه کنید:
درمان لرزش دست با دارو
در صورتی که لرزش دست شما ناشی از برخی از بیماریهای خاص باشد، پزشک با تجویز چند دارو به درمان شما می‌پردازد. اگر دارای لرزش شدید و اساسی هستید، پزشک داروهای بتا بلاکر مانند پروپرانول، متوپرولول یا نادولول را برایتان تجویز می‌کند. گاهی اوقات، داروی ضد تشنج مانند پریمیدون نیز تجویز می‌شود.
اگر شخص مبتلا به پارکینسون از اینکه دستش می‌لرزد ناراحت است، می‌تواند تحت نظر پزشک، از داروهای لوودوپا و کاربیدوپا استفاده نماید.
بیماران ام اسی نیز با داروهای بتا بلاکر، ضد تشنج و ضد افسردگی به جنگ لرزش دست می‌روند.
درمان لرزش دست در افراد غیر بیمار
اما شاید این سوال به ذهنتان خطور کند که افراد غیر بیمار چطور باید بر لرزش دستان خود غلبه کنند؟ عموما برای این گروه از افراد داروهای آرامبخش تجویز می‌شود. در برخی موارد نیز پزشکان از روش‌هایی چون تزریق بوتاکس استفاده می‌کنند.
درمان لرزش دست با DBS
با وجود تنوع روش‌های درمانی مختلف، تعدادی از مبتلایان به نتیجه مطلوب نمی‌رسند. این بیماران که عمدتا دارای لرزشهای بسیار شدید هستند، با روش DBS (تحریک عمیق مغزی) لرزش دست خود را درمان می‌کنند.
در این روش، پزشک یک ژنراتور کوچک را زیر پوست بیمار در ناحیه فوقانی سینه قرار می‌دهد. این ژنراتور سیگنال‌های الکتریکی را به الکترودهای جاسازی شده در تالاموس ارسال می‌کند.
تالاموس جزئی از مغز انسان است که وظیفه هماهنگی و کنترل برخی از حرکات غیر ارادی فرد را بر عهده دارد. از روش ِDBS برای درمان لرزش دست در افراد مبتلا به پارکینسون، لرزش شدید و اساسی و اختلال تونوس استفاده می‌شود.
راهکارهای ساده و خانگی کنترل لرزش دست
اگر داروی خاصی مصرف نمی‌کنید یا بیماری خاصی ندارید، چطور است دلیل لرزش دستان خود را در سبک زندگی تان پیدا کنید؟ در بسیاری مواقع، کارهایی که روزانه به طور ناخودآگاه انجام می‌دهید باعث لرزش دست میشوند. آیا به کرات نوشیدنی‌های کافئین‌دار می‌نوشید و یا آمفتامین مصرف می‌کنید؟ با ترک این دو عادت برای همیشه با دستهای لرزان خود خداحافظی کنید.
عوارض درمان نشدن لرزش در دست
قطعا لرزش دست در همه افراد از یک حد از جدیت و خطر برخوردار نیست. اما لازم است که در صورت تعدد این لرزش‌ها حتما به پزشک مراجعه و در پی درمان بود. برخی از افراد ممکن است در اثر لرزیدن، رفته رفته در انجام فعالیت های روزمره خود دچار مشکل شوند.
همچنین ممکن است لرزشی که در یک زمان با حداقل طول درمان قابل برطرف سازی بود، به یکی از عارضه‌های مزمن تبدیل شده و تا آخر عمر همراه وی باشد.
لرزش دست چه زمانی طبیعی است؟
همه ما در زندگی تجربه لرزش دست هرچند به دفعات معدود را داریم. به طور مثال وقتی در اثر مواردی چون بیخوابی، مصرف کافئین زیاد، افت قند خون و استرس دچار لرزش در دست و پا شویم، چندان جای نگرانی نیست. چرا که این موارد کاملا طبیعی هستند. به طور مثال وقتی قند خون شخصی پایین می‌آید، پس از نوشیدن یک نوشیدنی شیرین مشکل برطرف می‌شود.
سوالات متداول در رابطه با لرزش انگشت و دست
شاید با وجود اطلاعاتی که در این مقاله به دست آوردید، هنوز سوالاتی در ذهن دارید. در ادامه چند مورد از سوالات پر تکرار را پاسخ خواهیم داد:
برای لرزش دست به کدام دکتر مراجعه کنم؟
چنانچه لرزش دست شما بسیار خفیف و ملایم است می‌توانید برای درمان و مشورت به پزشکان عمومی مراجعه کنید. اما در صورتی که شرایط نگران کننده بوده و مکررا دچار لرزش بدن می‌شوید بهتر است مستقیما نزد یک متخصص اعصاب بروید. تنها یک متخصص اعصاب است که می‌تواند ابتلا به بیماری هایی نظیر ام اس و پارکینسون را به درستی تشخیص دهد.
چه قرصی برای لرزش دست مناسب است؟
معمولا” پزشکان بسته به نوع بیماری داروهای معینی را برای درمان لرزش تجویز می‌کنند. این قرص ها عبارتند از:
- قرص پروپرانول، متوپرولول یا نادولول
- قرص ضد تشنج مانند پریمیدون
- قرص های مخصوص پارکینسون یعنی لوودوپا و کاربیدوپا
- قرص های بتا بلاکر، ضد تشنج و ضد افسردگی
- قرص های آرامبخش
چگونه در شرایط پر استرس از لرزش دست جلوگیری کنم؟
اگر به هر دلیلی در شرایطی پر استرس قرار گرفتید و در دستهای خود لرزش احساس کردید، نترسید. با تمرکز روی تنفس صحیح، انجام حرکات یوگا، و ریلکس سازی ماهیچه‌های درگیر منقبض و منبسط کردن ماهیچه‌ها با حضور ذهن کامل می‌توانید ضمن مدیریت استرس و حفظ آرامش مانع از لرزش دستان خود شوید.
آیا نوشیدن قهوه باعث لرزش دست می‌شود؟
بله، نوشیدن قهوه زیاد، به دلیل کافئین بالایی که دارد یکی از علل اصلی بروز این عارضه لرزشی هستند.
آیا دیسک گردن باعث لرزش دست می‌شود؟
دیسک گردن یکی دیگر از بیماری‌هایی است که باعث می‌شود دستهای شما بلرزد. دلیل این لرزیدن‌ها، انتقال درد از گردن به شانه‌ها و نهایتا دست های شماست.
آیا کم خونی باعث لرزش دست می‌شود؟
کم خونی عمدتا حاکی از کمبود آهن موجود در خون میباشد. فردی که کم خونی دارد معمولا فقط در ناحیه دست و پا دچار سردی و کرخی خواهد شد، نه لرزش.
آیا غلظت خون باعث لرزش دست می‌شود؟
بله، زمانی که خون غلیظ باشد احتمال لختگی آن بالا خواهد رفت. در بسیاری موارد، افراد در اثر مسدود سازی راه عبور خون به مغز (توسط لخته‌های خونی) سکته خواهند کرد. یکی از عوارض متداول سکته دستان لرزان است.
آیا لرزش دست خطرناک است؟
همه ما انسان‌ها زمانی که در وضعیت نرمال روحی و جسمی قرار داشته باشیم، بیشترین بازدهی و کارآیی را خواهیم داشت. حال در نظر بگیرید دستتان که در طول شبانه روز بی وقفه از آن استفاده می‌کنید دچار لرزش و تکان دائمی یا موقتی شود.
قطعا زمانی که لرزش دست در دفعات معدود رخ دهد و تأثیری در زندگی شما نداشته باشد می‌توانید به راحتی به زندگی خود ادامه دهید. اما چنانچه این لرزیدن‌ها همواره زندگی شما را دچار مشکل سازد، می‌تواند جان شما را به خطر بیندازد. آیا می‌توانید رانندگی در یک هوای طوفانی را با دستان دائما لرزان تصور کنید؟
جمع بندی
دیدید خواندن این مقاله به آسانی آب خوردن بود؟ همانطور که خودتان به خوبی متوجه شدید، لرزیدن دست یک عارضه بسیار متداول است. افراد به دلایل مختلف و در درجات مختلف دچار لرزش دست، پا و دیگر اندام‌های خود میشوند. با این حال، در بیشتر مواقع، لرزش در دست چندان نگران کننده نیست.
اگر میخواهید تا آخر عمر، انجام بسیاری از کارها برایتان به آسانی آب خوردن باشد، می‌توانید با مدیریت استرس، کاهش مصرف کافئین، تمرینهای یوگا، ورزش، تغذیه صحیح و غیره هرگز دچار چنین کابوسی نشوید. پس لازم نیست زیاد دست و دلتان بلرزد.
