بررسی علت بیماری بری بری و روش پیشگیری و درمان آن

بیماری بری بری یکی از بیماری‌هایی است که بر اثر کمبود ویتامین به وجود می‌آید. اگر در بدن یک فرد به اندازه کافی تیامین(ویتامینB1) وجود نداشته باشد، به مرور زمان فرد به بری بری مبتلا می‌شود.

از آنجایی که بدن انسان به صورت طبیعی قادر به این ویتامین نیست، باید از طریق رژیم غذایی مناسب دریافت شود. لذا بری بری بیشتر در افرادی که رژیم غذایی مناسبی ندارند بروز می‌کند.

اگر به غذاهای سرشار از تیامین دسترسی دارید، احتمال ابتلا به بری بری برای شما بسیار کمتر خواهد بود. امروزه بری بری بیشتر در افراد مبتلا به اختلال مصرف الکل رخ می‌دهد. طی بررسی‌های انجام شده سه دسته از افراد بیشتر در معرض ابتلا به بیماری بری بری(beriberi) قرار دارند:

• خانم‌های بارداری که بارداریشان با حالت تهوع و استفراغ شدید همراه بوده
• بیماران مبتلا به ایدز
• افرادی که جراحی باریاتریک می‌کنند.(جراحی که تغییراتی در دستگاه گوارشی فرد انجام می‌شود و کاهش وزن برای فرد تسهیل می‌گردد)

در ادامه این مقاله متخصصان کافه نبض به طور ویژه درباره این بیماری، علل و عوامل و علائم آن برای شما میگویند. پس با ما همراه باشید.

تاریخچه بیماری بری بری چیست؟

یکی از اولین توصیفاتی که به صورت مکتوب درباره بیماری تیامین وجود دارد، مربوط به دانشمندی به نام گی هونگ است.

هونگ این بیماری را با نام Jiao qi نامید. وی علائم این بیماری را شامل تورم، ضعف و بی‌حسی پاها عنوان کرد. وی همچنین اذعان داشت که این بیماری می‌تواند کشنده باشد و ادعا کرد که با خوردن برخی غذاهای خاص مانند سویا تخمیر شده در شراب می‌توان آن را درمان کرد.

در اواخر قرن نوزدهم، بری بری توسط تاکاکی کانهیرو (پزشکی ژاپنی تحت آموزش انگلیس که در نیروی دریای ژاپن مشغول بود) مورد مطالعه قرار گرفت. بربری یکی از مشکلات جدی در نیروی دریایی ژاپن بود: ملوانان به‌طور متوسط ​​چهار بار در سال در دوره ۱۸۷۸ تا ۱۸۸۱ بیمار شدند و ۳۵٪ موارد بری بری بودند.

بررسی عوامل ایجاد بیماری بری بری

علت اصلی بیماری بری بری کمبود ویتامین تیامین در رژیم غذایی است واین بیماری در افرادی با رژیم غذایی مناسب و غنی از تیامین بسیار نادر است.

چه عواملی باعث کمبود ویتامین‌ها در بدن می‌شود؟

داشتن یک رژیم غذایی ضعیف، سرطان، بیماری صبحگاهی در دوران بارداری، جراحی باریاتریک و همودیالیز باعث خطر کمبود ویتامین مخصوصاً B1 می‌شود. همچنین افرادی که بیش‌ از اندازه الکل مصرف می‌کنند نیز ممکن است دچار کمبود ویتامین شوند.

زیرا؛ الکل باعث می‌شود که این افراد تیامین را از طریق غذای خود به‌خوبی جذب نکنند. علاوه بر آن بیماری‌هایی مانند ایدز بدن را در دریافت جذب ویتامین ضعیف می‌کند.

بیماری بری بری چند نوع است؟

دو نوع از بیماری بری بری وجود دارد: بری بری خشک و بری بری مرطوب. که در ادامه هر کدام را مفصلاً بررسی می‌کنیم.

بررسی بیماری بری بری مرطوب و خشک

بری بری خشک که در درجه اول بر سیستم عصبی تأثیر می‌گذارد، منجر به تخریب اعصاب می‌شود. آسیب به‌طور معمول در پاها و بازوها شروع می‌شود و ممکن است منجر به لاغری شدید عضلات و درنهایت فلج آن‌ها و از بین رفتن واکنش‌ها شود.

بری بری مرطوب عمدتاً بر سیستم قلبی عروقی و گردش خون تأثیر می‌گذارد و باعث گردش خون ضعیف و ایجاد مایعات در بافت ها می‌شود. در موارد شدید، بری بری مرطوب می‌تواند باعث نارسایی قلبی شود.

بیماری مغزی ورنیک و سندرم کورساکوف

«انسفالوپاتی» یک اختلال عملکرد یا بیماری مغز است.در پزشکی نوین، انسفالوپاتی به یک بیماری خاص گفته نمی‌شود، بلکه یک نشانگان یا سندروم همراه با اختلال کلی در کارکرد مغزی است.

این بیماری بخشی از گروه بزرگ اختلالات کمبود تیامین است که شامل انواع بری بری در همه اشکال آن و سندرم کورساکوف الکلی است. هنگامی‌که بیماری ورنیک هم‌زمان با سندرم کورساکوف الکلی رخ دهد، به‌عنوان سندرم ورنیک کورساکوف معروف است.

هنوز مشخص نیست این دو اختلال دو مرحله از یک سندرم هستند و یا هر کدام اختلال جداگانه‌ای محسوب می‌شوند. ابتدا سندرم ورنیکه و بعد از آن کورساکوف بروز پیدا می‌کند. در صورتی که در مرحله ورنیکه صورت بگیرد می‌توان از بروز کوساکوف جلوگیری کرد.

انسفالوپاتی ورنیک باعث آسیب مغزی در قسمت‌های تحتانی مغز به نام تالاموس و هیپوتالاموس می‌شود. روان‌پریشی کورساکوف زمانی اتفاق می افتد که به نواحی مغز که درگیر حافظه است آسیب‌های جدی وارد شود. این آسیب‌ها اغلب دائمی‌اند.

بررسی علائم و نشانه‌های بیماری بری بری

علائم بربری بسته به نوع آن متفاوت است.

علائم بری بری مرطوب

• تنگی نفس در حین فعالیت بدنی
• بیدار شدن از خواب به دلیل تنفس سخت
• ضربان قلب سریع
• پاهای متورم

علائم بری بری خشک

• کاهش عملکرد عضلات، به‌ویژه در پاها
• سوزن سوزن شدن یا از دست دادن احساس پا و دست
• درد
• سردرگمی ذهنی
• مشکل در صحبت کردن
• استفراغ
• حرکت غیرارادی چشم
• فلج شدن یا سکته ناقص

علائم تیامین کم چیست؟

تیامین تقریباً در تمام سلول‌های شما مورد استفاده قرار می‌گیرد و وظیفه کمک به تبدیل غذا به انرژی را دارد. کمبود تیامین دارای علائمی است که در زیر به آن‌ها اشاره‌شده است:

• از دست دادن اشتها
• خستگی
• زودرنجی (وقتی زودرنج هستید، به‌سرعت ناراحت می‌شوید)
• عکس العمل ها یا واکنش‌های کاهش‌یافته
• ضعف عضلانی
• تاری دید
• تهوع و استفراغ
• تغییرات در ضربان قلب
• تنگی نفس
• هذیان

چه کسانی در معرض بیماری بری بری هستند؟

افرادی که بیشتر در معرض خطر این بیماری قرار دارند عبارت‌اند از:

• افراد دارای سوءمصرف الکل
• افراد دارای بری بری ژنتیکی
• کسانی که پرکاری تیروئید (غده تیروئید بیش‌فعال) دارند
• زنان دارای تهوع و استفراغ شدید در دوران بارداری
• افرادی که جراحی باریاتریک انجام داده‌اند
• مبتلایان به ایدز
• طولانی شدن اسهال در افراد یا استفاده از داروهای ادرارآور
• افراد تحت دیالیز کلیه
• مادران شیرده در رژیم غذایی خود به تیامین روزانه نیاز دارند. بنابراین نوزادانی که شیر مادر آن‌ها یا شیری که می‌نوشند تیامین کافی نداشته باشد در معرض خطر کمبود تیامین هستند.

بیماری بری بری در چه مناطقی متداول است؟

بیماری بری بری اغلب براثر عدم تغذیه مناسب سرشار از ویتامین رخ می‌دهد ازاین‌ رو این بیماری در بسیاری از مناطقی و کشورهایی که در فقر و قحطی به سر می‌برند متداول است.

مانند بسیاری از مناطق قاره آفریقا. در گوشت برخی از ماهی‌ها آنزیم «تیامیناز» وجود دارد؛ این آنزیم موجب از بین رفتن تیامین می‌شود. تیامیناز با پختن ماهی از بین می‌رود، ولی مصرف خام آن که در کشورهایی چون چین و ژاپن مرسوم است، می‌تواند موجب ابتلا به بری ‌بری شود.

تشخیص و درمان بیماری بری بری چگونه است؟

آگاهی از ابتلا به بیماری بری بری تنها از طریق انجام یک سری از آزمایشات پزشکی ممکن است و نمی‌توان از روی علائم ظاهری فرد به بیمار بودن او پی برد.

تشخیص بری بری با آزمایشات پزشکی

آزمایش خون و ادرار میزان تیامین را در بدن شما اندازه‌گیری می‌کند. اگر بدن شما در جذب تیامین مشکل داشته باشد در این صورت غلظت کمی از تیامین را در خون و غلظت بالایی از آن را در ادرار خواهید داشت.

پزشکان همچنین معاینات فیزیکی‌ای را انجام می‌دهند تا علائم سایر آسیب‌های عصبی یا مشکلات قلبی را بررسی کنند. علائمی چون مشکل در راه­رفتن، افتادگی پلک ها و واکنش‌های ضعیف و…

(افرادی که تمامی علائم بیماری بری بری را دارند معمولاً به بیماری‌هایی عصبی مانند از دست دادن حافظه، سردرگمی یا توهم نیز دچار می‌شوند.)

درمان دارویی و تزریقی بری بری چگونه است؟

هدف از درمان بری بری افزایش سطح تیامین در بدن فرد بیمار است. بسته به سلامت عمومی، پزشک ممکن است مکمل‌های خوراکی یا تزریق را جهت تأمین تیامین بدن توصیه کنند.

داروهایی مانند فولیک اسید و تیامین برای درمان بیماران بری بری توصیه شده است. مخصوصاً افرادی که دارای سندروم کورساکوف‌اند یا در حال ترک الکل هستند با کمبود شدید ویتامین رو به رو هستند.

معمولاً پزشکان پس از تزریق تیامین، آزمایش‌های منظم خون را روی بیماری انجام می‌دهند تا سطح تیامین خون  به حد نصاب خود برسد.

آیا درمان‌ گیاهی بیماری بری بری ممکن است؟

درمان بری بری به‌صورت گیاهی نیز ممکن است که در زیر به چند مورد از آن‌ها اشاره شده است:

• آناناس
• تخمه آفتاب‌گردان
• بادام‌زمینی
• جوانه گندم
• نخودفرنگی
• برگ خام مارچوبه
• چای سیاه و سبز
• جینسینگ برای اختلالت عصبی
• جاسمین (یاس) برای بهبود حافظه.
• اسطوخودوس

بررسی عوارض و خطرات بیماری بری بری

بیماری بری بری یک شرایط بسیار جدی است که می‌تواند منجر به عوارض و خطرات شدید شود و یک تهدیدکننده برای زندگی باشد؛

اما اگر درمان آن به موقع انجام شود، ممکن است بسیاری از علائم بری بری از بین بروند. عوارض بربری شامل موارد زیر است:

• درد مزمن یا ناراحتی
• نارسایی احتقانی قلب (بدتر شدن توانایی قلب در پمپاژ خون)
• از دست دادن تحرک
• مشکلات عصبی مانند از دست دادن حافظه، سردرگمی و انسفالیت
• مشکلات روانی
• بیهوشی و کما
• از دست دادن دائمی حافظه
• مشکل در تعاملات شخصی و یا اجتماعی
• از دست دادن دائمی مهارت تفکر
• کوتاهی عمر

آیا بیماری بری بری کشنده است؟

بله. اگرچه بیماری بری بری قابل درمان است اما تأخیر در درمان آن و رسیدن بیماری به مراحل پیشرفته ممکن است منجر به مرگ شود.

چگونه از ایجاد بری بری پیشگیری کنیم؟

پیشگیری از بیماری بری بری مستلزم مصرف مقدار کافی تیامین در رژیم غذایی است. غذاهایی که به‌طور طبیعی حاوی تیامین هستند عبارت‌اند از:

• لوبیا و حبوبات
• گوشت
• ماهی و غذاهای دریایی
• غلات کامل
• آجیل و خشکبار
• لبنیات
• برخی از سبزیجات مانند مارچوبه، جوانه بروکسل، اسفناج و سبزی چغندر
• غلات صبحانه‌ای که با تیامین غنی شده‌اند.

زنان باردار یا شیرده باید به مصرف تیامین توجه داشته باشند. علاوه بر این، هرکسی که برای تغذیه نوزاد از شیری به‌غیراز شیر مادر استفاده می‌کند، باید بررسی کند که حاوی تیامین کافی است یا نه.

مصرف زیاد الکل یک عامل خطر برای بربری است. نوشیدن کمتر الکل و افزایش مصرف تیامین باعث کاهش خطر ابتلا به بری بری می‌شود.

برای بیماران بری بری چه مراقبت‌هایی و چه رژیم غذایی لازم است؟

در بیماران بری بری غالباً کمبود بیش از یک ویتامین دیده می‌شود، بنابراین باید با شروع مراقبت، بیمار را به‌دقت تحت کنترل قرارداد.

تیامین به دو صورت خوراکی و تزریقی در­دسترس است. تزریق تیامین ممکن است در ابتدا مورداستفاده قرار گیرد و سپس، شکل خوراکی جایگزین آن شود.

بااین‌حال، آژانس نظارتی داروها و محصولات بهداشتی (MHRA) توصیه می‌کنند که:

• فقط برای بیمارانی که ضروری است از تزریق استفاده شود.
• تزریق داخل وریدی باید به‌آرامی طی ۱۰ دقیقه انجام شود.

بیمار همواره باید رژیم غذایی سرشار از ویتامین‌های مختلف را داشته باشد.

مواردی که باید بیمار از آن خود داری کند:

• مصرف الکل
• خوردن برنج یا غلات غیرمجاز

اگر دلیل بیماری فرد مصرف الکل است، باید به‌تدریج مصرف آن کاسته شود و درصورت لزوم به‌صورت تزریقی کمبود تیامین آن برطرف شود و به صورت هم‌زمان غذاهای دارای تیامین را مصرف کند.

نتیجه گیری

بیماری بری بری زمانی اتفاق می افتد که بدن دچار کمبود ویتامین تیامین(ویتامینB1) شود که این کمبود به دلیل نداشتن رژیم غذایی سرشار از ویتامین است . از آنجایی که تمام سلول‌های بدن تیامین مصرف می‌کنند کمبود آن می‌تواند باعث خستگی مفرط و اختلال در کار قلب و دستگاه عصبی و ماهیچه‌ها شود.

اگر علائم بربری را تجربه کردید ، باید در اسرع وقت به پزشک خود مراجعه کنید زیرا در صورتی که بربری تحت درمان قرار نگیرد، به دلیل خطر نارسایی قلبی یا وخیم شدن سیستم عصبی می‌تواند تهدید کننده زندگی باشد. با درمان فوری، آسیب به قلب و سیستم عصبی برگشت پذیر است. با این حال ، برخی از افراد حتی بعد از درمان موفقیت آمیز ممکن است علائم طولانی مدتی را تجربه کنند.

کمبود تیامین همچنین می‌تواند منجر به سندرم ورنیک کورساکوف شود که در این صورت ممکن است امید به بهبودی فرد ضعیف باشد ، زیرا آسیب مغزی که این بیماری ایجاد می‌کند معمولاً دائمی است.

پیشگیری بهترین راه برای جلوگیری از بیماری بربری است و با خوردن یک رژیم سالم و متعادل شروع می ‌شود. مصرف غذاهای غنی شده مانند نان و غلات در رژیم غذایی، می‌تواند احتمال ابتلا به بربری را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.

سؤالات متداول در رابطه با بیماری بری بری