توسط : در این مقاله با کافه نبض همراه باشید تا درباره علل و عوامل ایجاد بیماری واریس بیشتر برای شما بگوییم و از روش های درمان آن اطلاعات به روز و کاربردی در اختیار شما قرار دهیم.
بیماری واریس چیست؟
تا کنون متوجه کبودی‌های متراکم یا پراکنده واریس در اطراف پشت پا و ناحیه قوزک پای خود شده‌اید؟ دلیل آنها چیست و چگونه درمان می‌شود؟
این مقاله را بخوانید تا پاسخ سوالات خود را بگیرید و با راه‌های جلوگیری از این بیماری بیشتر آشنا شوید.
بیماری واریس عموما در ناحیه ماهیچه‌های پشت پا و بخش قوزک پای شما دیده می‌شود. این اختلال هنگام بازگشت خون از اندام‌ها به قلب به وجود می‌آید و به دلیل عدم عملکرد صحیح این اندام‌ها و دریچه‌های رگ پا اتفاق می‌افتد. از علائم این بیماری میتوان به درد، خارش، خستگی، احساس سنگینی در پا و سوزش در ناحیه درگیر اشاره کرد.
وراثت، ایستادن‌های طولانی، اضافه وزن، مشکلات گوارشی مانند یبوست و تغییرات هورمونی بدن در دوران بارداری مانند بلوغ و یائسگی از مهم‌ترین دلایل ابتلا به واریس است.
بیماری واریس چند نوع است؟
بیماری واریس به صورت خفیف، متوسط و پیشرفته در شما ظاهر خواهد شد. در مواقعی که بیماری بسیار حاد می‌شود، عروق شما برجسته و کبود به نظر می‌رسند و برگشت خون به قلب کاملا قطع یا نزدیک به قطع شدن است. در صورت پیشرفت بیشتر این بیماری شما دچار خونریزی و ضایعات پوستی خواهید شد.
به طور کلی هر عاملی که موجب عدم عملکرد صحیح سیاهرگ‌ها شود، علتی برای ظهور واریس تلقی می‌شود. اضافه وزن، بارداری و فشار اضافى روی وریدهاى ساق پا از جمله این دلایل هستند.
در ادامه شما را با انواع واریس آشنا می‌کنیم.
-
نوع اول: واریس ورید صافن بزرگ
صافن بزرگ، رگی است که از داخل مچ پا تا ناحیه کشاله ران بالا می‌رود. با ظهور رگ‌های واریسی روی انشعاب‌های ورید صافن، شما دچار واریس ورید صافن خواهید شد. علائم و این انشعاب‌ها را در اطراف ساق پاها، قسمت بیرونی ران و پشت ران خواهید دید.
-
نوع دوم: واریس ورید صافن کوچک
ورید صافن کوچک از قسمت بیرونی تاندون آشیل پا شروع می‌شود و تا ورید پشت زانو ادامه میابد. در صورت ابتلا به واریس ورید صافن کوچک، نشانه‌های آن را در نواحی پشت زانو و پشت مچ پا می‌بینید.
-
نوع سوم: واریس شاخه‌ای
واریس شاخه‌ای نسبت به واریس ورید صافن بسیار باریک‌تر است. اگر به این واریس مبتلا شوید، رگ‌های شما به صورت شاخه‌ای و تکه‌تکه برآمده می‌شود و از ورید صافن اصلی بزرگ انشعاب پیدا می‌کند. واریس شاخه‌ای عموما زیر زانو و تکی دیده می‌شود.
-
نوع چهارم: واریس متوسط
زمانی که به بیماری واریس مبتلا می‌شوید، واریس‌ها به طور کاملا محسوس قابل مشاهده هستند. اندازه این رگ‌ها بزرگ‌تر است و به کبودی می‌زند. رگ‌های واریسی با شدت متوسط در ابتدا تنها زیبایی شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد اما اگر برای تشخیص و درمان به موقع اقدام نکنید، دچار مشکلات جدی خواهید شد. در این شرایط رگ‌ها قدرت کافی برای جریان خون به سایر اندام‌ها را ندارند.
درمان واریس متوسط با لیزر و اسکلروتراپی انجام می‌شود.
-
نوع پنجم: واریس شدید
اگر واریس درمان نشود و پیشرفت کند، شما دچار عوارض بدتری خواهید شد. ظاهر ناخوشایند و اختلالات عروقی از عمده‌ترین مشکلاتی است که برای شما رخ خواهد داد. در ادامه با بروز مشکلات عروقی، ضخیم شدن بافت، زخم‌های سطح پوست، تغییر رنگ پوست و تورم شدید دچار خواهید شد. به یاد داشته باشید که واریس شدید پا هرگز نباید نادیده گرفته شود و انجام اقدامات لازم برای معاینات تشخیصی و درمان توسط پزشک ضروری است.
چرا واریس ایجاد می‌شود؟
بیماری واریس معمولاً در اطراف مچ تا ماهیچه‌های پشت پا دیده می‌شوند. واریس پا و سایر واریس‌هایی که در نقاط مختلف بدن ایجاد می‌شوند، دلایلی گوناگونی مانند وراثت، ایستادن‌های طولانی، اضافه وزن، تغییرات هورمونی در دوره‌های مختلف مانند بارداری، بلوغ و یائسگی دارد. از میان دلایل بالا، واریس در حاملگی عمده‌ترین آنها است.
علل شیوع و پیشرفت واریس چیست؟
داخل سیاهرگ‌های بدن دریچه‌هایی وجود دارد که به لانه کبوتری شناخته می‌شوند. این دریچه‌ها تنها به سمت قلب باز می‌شوند و خون را از سایر اندام‌ها به سمت قلب هدایت می‌کند. حال اگر این دریچه‌ها به درستی عمل نکنند، خون در سیاهرگ می‌ماند و دریچه و رگ را با مشکل مواجه می‌کنند.
از آنجایی که این رگ‌ها تا حد بسیاری در ناحیه پاها قرار دارند و چون فاصله رگ‌های پا تا قلب بیشتر از سایر اندام‌هاست برای همین نشانه‌های واریس بیشتر در همین ناحیه دیده می‌شود.
بارداری یکی از دوران‌هایی است که خانم‌ها عمدتا دچار واریس می‌شوند. در دوران بارداری مقدار خون داخل رگ‌ها بیشتری می‌شود. از طرف دیگر با رشد جنین، فشار بیشتری به رگ‌های پاها می‌آید که تمامی این عوامل باعث افزایش احتمال واریس در بانوان می‌شود. گفتنی است که بعد از پایان دوران بارداری، احتمال از بین رفتن عوارض واریس وجود دارد.
فشار بیش از حد روی پا به دلیل ایستادن طولانی یا اضافه وزن از دیگر عواملی است که بر این بیماری موثر است.
معمولا با بالا رفتن سن (عمدتا بالای 50 سال)، شما با افزایش تدریجی واریس مواجه خواهید شد.
از دیگر علت‌های واریس میتوان به جراحی یا آسیب در ناحیه پاها، یائسگی، ژنتیک، سابقه خانوادگی و جنسیت اشاره کرد.
علائم و مشخصات واریس چیست؟
شاید در ابتدا هیچ کدام از علائم واریس را نداشته باشید و تنها به صورت عروق تیره رنگ در ناحیه پاها متوجه آنها شوید. اما به تدریج ممکن است شما شاهد سایر عوارض این بیماری شوید.
عوارضی و علائمی که ممکن است در ادامه و هنگام پیشرفته بیماری با آنها روبرو شوید، شامل:
- احساس سوزش و خارش در ناحیه واریس‌ها؛
- گرفتگی پشت پاها؛
- درد در پاها بعد از نشستن یا ایستادن طولانی؛
- ورم و زخم پاها؛
نشانه‌های شروع ابتلا به رگ‌های واریسی در شما می‌تواند به صورت زیر باشد.
- رگ‌های برجسته و مارپیچی؛
- تیره شدن رنگ رگ‌ها؛
بهترین زمان مراجعه به پزشک برای واریس
در صورتی که علائم اولیه واریس مانند رگ‌های شاخه‌ای باریک را در ناحیه مچ پا یا ماهیچه پشت پاهایتان دید، بهتر است برای انجام اقدامات لازم به دکتر مراجعه کنید. حتی شاید این علائم ظاهری نباشند و تنها با سوزش و خارش در ناحیه‌های مختلف پا مواجه شوید.
برای واریس به چه دکتری مراجعه کنیم؟
بسیاری از بیماران برای واریس به درمان‌های خانگی روی می‌آورند. اما در صورت پیشرفت بیماری ملاقات پزشک ضروری است. به طور کلی پزشکان و متخصصان زیادی هستند که درمان‌های لازم واریس را انجام می‌دهند. اما بهترین دکتر واریس، متخصصین قلب و حتی متخصص عروق است.
پزشکان متناسب با نوع و وخامت رگ‌های واریسی در ناحیه پا، بیضه، دست و سایر نواحی، درمان‌های لازم را برای شما در نظر می‌گیرند.
چه کسانی مستعد واریس هستند؟
در صورتی که شرایط زیر را دارید، احتمال ابتلا به واریس در شما افزایش میابد.
- کار شما نیاز به نشستن طولانی دارد؛
- ورود به دوره‌های بارداری و یائسگی؛
- افزایش سن؛
- اضافه وزن؛
گفتنی است که از هر ۱۰ نفر، حدود ۳ نفر دچار واریس می‌شوند و این مقدار در میان بانوان بیشتر است.
واریس چه عوارضی دارد؟
با ابتلا به واریس ممکن است شما هیچ علائم خاصی نداشته باشید و تنها در صورتی با علائم جسمانی مواجه شوید که بیماری پیشرفت کرده باشد. به طور کلی عوارض واریس شامل لیست زیر است:
- تغییر رنگ و حالت رگ‌ها خونی نزدیک پوست؛
- التهاب ورید؛
- ورم پا و اطراف مچ؛
- اگزما و زخم‌های پوستی؛
- قرمزی پوست؛
چه زمانی واریس خطرناک می‌شود؟
واریس معمولا بیماری است که در صورت درمان و معاینه‌ها دوره‌ای، خطرناک نیست اما اگر لخته‌های خونی ایجاد شده در پاها به سوی قلب و ریه حرکت کنند، بیماری شما خطرناک خواهد شد.
آیا جوراب‌های واریس مفید است؟
بسیاری از پزشکان باور دارند که جوراب واریس با فشار آوردن یکسان در تمامی نقاط پا مانع از ورود و حرکت لخته‌های خونی به سمت قلب می‌شود. این روزها با تجویز جوراب واریس توسط پزشکان روند گردش خون در بدن راحت‌تر شده است و در صورتی که شما دچار واریس و تجمع مایع لنف شده باشید، این جوراب‌ها کمک به سزایی خواهند کرد.
لازم به ذکر است که استفاده جوراب واریس به سن خاصی محدود نمی‌شود و افراد مبتلا می‌توانند در هر سطح از این بیماری از این جوراب‌ها استفاده کنند.
معاینه و تشخیص واریس
بسیاری از مبتلایان به واریس، تصور می‌کنند که این بیماری با انجام آزمایش خون مشخص می‌شود. در صورتی که این طور نیست.
پزشکان برای معاینه و تشخیص بیماری واریس در ابتدا سونوگرافی دالپر با امواج فراصوت برای بررسی جریان و فشار خون انجام می‌دهند.
مرحله بعدی اسکن دو طرفه است که همانند سونوگرافی داپلر، لخته‌های خون در رگ‌ها را با دقت بیشتری بررسی می‌کند.
ونوگرام از دیگر روش‌های تشخیص درمان واریس است. این روش با استفاده از اشعه ایکس به بررسی عروق خونی بیماران می‌پردازد.
روش‌های درمان واریس
خطر واریس باعث شده تا درمان‌های متعددی برای این بیماری تجویز شود. درمان با زالو یکی از انواع درمان‌هایی است که توسط بعضی از پزشکان به شما توصیه می‌شود. علاوه‌براین کلینیک‌های متعددی ماساژ و درمان لیزر را برای بیماران تجویز می‌کنند.
درمان‌های پزشکی
پزشک متخصص واریس پا توانایی انجام اسکلروتراپی، لیزر واریس و سایر روش‌های درمانی مورد نیاز را دارد. این متخصص تمرین‌های لازم و رژیم غذایی مناسب بیماری را برای شما تجویز خواهد کرد. در صورت نیاز، داروهای زیر به شما تجویز خواهد شد.
- قرص ونوویتال (Veinovital) یک قرص گیاهی است که باعث کاهش تورم سیاهرگ می‌شود.
- قرص ونوگل (Venogol) عصاره شاه بلوط هندی است که درمان خوبی برای واریس روی پا محسوب می‌شود.
- قرص فیتوون (Phytoven) برای درمان نارسایی وریدی است و درد پاها، گرفتگی و خارش را تا حدی از بین می‌برد.
- قرص دافلون (ِDaflon) هم از موثرترین داروهای درمان واریس و هموروئید است.
- پماد ویروس ونوویتال نیز برای درمان واریس و کاهش درد مفید است.
از دیگر درمان‌ها واریس میتوان به لیزر واریس اشاره کرد. این درمان در جهت انسداد رگ‌هاست و حدود ۳۰ تا ۴۵ دقیقه طول می‌کشد. درمان واریس با لیزر ساده‌تر از روش‌های درمانی دیگر است اما امکان تغییر رنگ موقت پوست را به دنبال دارد. به همین دلیل پزشکان اغلب هر 6 الی 12 هفته این درمان را تکرار می‌کنند. توجه داشته باشید که بعد از لیزر درمانی از انجام کارهای سنگین بپرهیزید و تا 2 هفته از جوراب واریس استفاده کنید.
درمان واریس با لیزر داخل وریدی (Endovenous) یا جراحی آندوسکپی رگی، معمولا برای رگ‌های واریسی انجام می‌شود که به صورت عمل سرپایی است. این درمان 45 دقیقه تا 1 ساعت طول می‌کشد و همه جراحان عمومی و عروق می‌توانند این درمان واریس با لیزر را انجام دهند. از مزایای این درمان بهبود سریع، درد خفیف، عدم نیاز به بستری و بی‌هوشی است. معمولا بهتر است بعد از انجام لیزر داخل وریدی تا 2 هفته جوراب واریس بپوشید.
اسکلروتراپی نیز توسط تزریق مایع به داخل رگ‌ها برای تغییر جهت جریان خون انجام می‌شود. از عمده‌ترین عوارض اسکلروتراپی خارش، سوزش، التهاب و زخم واریس است.
جوراب واریس یکی از کم هزینه‌ترین و راحت‌ترین درمان‌های واریس محسوب می‌شود. جوراب واریس با بافت خیلی فشرده و به صورت تدریجی فشار در تمام نقاط پا را برای درمان رگ‌های واریسی یکسان می‌کند. بهتر است با توجه به نوع واریس و تشخیص پزشک از انواع جوراب‌های واریس کف پا تا ساق، زانو، بالای زانو و انتهای ران استفاده کنید.
چطور از بروز واریس جلوگیری کنیم؟
ورزش، کاهش وزن، نپوشیدن لباس تنگ به خصوص شلوار، استفاده از زیر پایی برای جلوگیری از آویزان شدن پا و عدم ایستادن یا نشستن طولانی میتوان مانع از بروز واریس شود.
اگر شغل شما به گونه است که نیاز به ایستادن یا نشستن طولانی دارد، سعی کنید انقباض در عضلات پاها ایجاد کنید تا باعث جریان خون در بخش‌های مختلف پا شود. همچنین، استفاده از آب سرد باعث استحکام جدار رگ‌های شما خواهد شد و توسط پزشکان پیشنهاد می‌شود.
درمان و مراقبت‌های خانگی
معمولا برای درمان واریس نیازی به بستری شدن در بیمارستان را ندارید به زودی بهبود خواهید یافت. برای همین بهتر است در صورتی که عوارض چندانی ندارید، در همان مراحل ابتدای بیماری از درمان‌های خانگی برای بهبودی سریع استفاده کنید.
درمان و کنترل با گیاهان دارویی و طب سنتی
از ساده‌ترین و در عین حال کارآمدترین روش‌های درمان گیاهی واریس به صورت خانگی میتوان به لیست زیر اشاره کرد.
- جوراب واریس؛
- نوشیدن روزانه دو قاشق سرکه سیب همراه آب یا ماساژ آن روی پوست؛
- نوشیدن 1 تا 2 ماه از مخلوط فلفل قرمز و آب؛
- ماساژ با روغن زیتون؛
- ماساژ با آب برگ جعفری یا برگ انگور که 5 دقیقه با یک فنجان آب جوشیده باشد؛
- ماساژ با ژل دانه شاه بلوط هندی؛
- زالو درمانی؛
رژیم غذایی و سبک زندگی بیماران مبتلا به واریس
در صورتی که پیوسته از رژیم غذایی مناسبی پیروی کنید و به صورت مداوم ورزش‌های مختلف که در ادامه به آنها اشاره می‌شود را انجام دهید، دچار واریس نخواهید شد.
مواد غذایی مفید برای پیشگیری از واریس
بیماری واریس نیازی به مصرف مواد غذایی خاصی ندارد و تنها فاکتوری که باید مد نظر قرار دهید، عدم مصرف مداوم غذاهای چرب برای جلوگیری از اضافه وزن است. پس داشتن تغذیه سالم و تحرک کافی و دنبال آن وزن مناسب، بهترین روش‌های پیشگیری از واریس است.
ورزش‌ها و اقدامات مناسب بیماران واریس
واریس در بارداری یکی از بیماری‌هایی است که مادران در این دوره شاهد آن هستند و دغدغه این را دارند که شاید بعد از اتمام دوره بارداری عوارض بیماری واریس ادامه یابد. پیشنهاد پزشکان به مادران بعد از پایان دوره بارداری و البته به سایر افراد، درمان واریس با ورزش است.
پیاده‌روی یا دویدن آرام به صورت مداوم حداقل 5 روز در هفته، یکی از ورزش‌هایی است که برای درمان واریس مفید است. البته بسیاری از پزشکان هم رقص را روش خوبی برای جلوگیری از پیشرفت واریس می‌دانند.
دوچرخه ثابت و الپتیکال ورزش دیگری است که باعث عملکرد درست رگ‌ها برای بازگشت خون به قلب می‌شود.
سوالات متداول در رابطه با واریس
در این بخش به بررسی سوالات عمومی بیماران در مورد واریس می‌پردازیم. در صورتی که در ادامه پاسخ سوالات خود را نگرفتید، در قسمت نظرات با ما در ارتباط باشید تا کارشناسان ما پاسخگوش شما باشند.
برای واریس چه بخوریم؟
یکی از دلایل شایع که شما دچار واریس می‌شوید، یبوست است. یبوست باعث افزایش فشار به سیاهرگ می‌شود. بنابراین رژیم غذایی که باعث کاهش یبوست با حضور فیبرها می‌شود لازم است. همچنین نوشیدن حداقل 6 لیوان آب در طول روز بر درمان واریس موثر است.
انواع کلم‌ها مانند بروکلی و بروکسل و مغز دانه‌ها با داشتن اسید چرب از دیگر مواد خوراکی مفید برای تشکیل مدفوع و کاهش فشار به سیاهرگ‌های پاست.
مرکباتی نظیر پرتقال و گریپفروت، توت فرنگی و فلفل نیز با داشتن ویتامین C به حفظ و استحکام کلاژن دیواره عروق کمک بسیاری می‌کند.
آیا واریس کشنده است؟
مطالعات زیادی نشان می‌دهد که در صورت عدم درمان واریس و پیشرفت آن، لخته‌های ایجاد شده در پاها به سمت قلب و ریه حرکت می‌کنند و این موضوع تهدید بزرگی برای سلامتی شما است.
چه چیزی باعث واریس بیضه می‌شود؟
کیسه بیضه دارای سرخرگ‌ها و سیاهرگ‌هاست. این رگ‌ها وظیفه انتقال خون به قسمت‌های تولید مثل را دارد. در صورت بروز ناهنجاری در سیاهرگ‌ها، شما دچار بیماری واریکوسل خواهید شد. این بیماری عموما در مردان ۱۵ تا ۲۵ سال رایج‌تر است.
آیا نوشیدن آب به واریس کمک می‌کند؟
بله نوشیدن حداقل 3 لیتر آب برای درمان و پیشگیری از واریس ضروری است.
واریکوسل چیست؟
بیماری واریکوسل پیچ‌خوردگی غیرطبیعی سیاهرگ بالای بیضه‌هاست. در این حالت سیاهرگ داخل کیسه بیضه بزرگ می‌شوند. گفتنی است که واریکوسل تنها در کیسه بیضه اتفاق می‌افتد ولی با این حال به واریس نیز شباهت زیادی دارد. این بیماری می‌تواند موجب ناباروری و کوچک شدن بیضه‌ها شود.
برای درد واریس چه باید کرد؟
همان طور که پیش‌تر هم گفته شد، در صورت پیشرفت بیماری شما نیاز به ملاقات پزشک و استفاده از درمان‌هایی نظیر لیزر یا درمان‌های خانگی یا پمادهایی نظیر ونوگل خواهید داشت.
آیا وریدهای واریسی از بین می‌روند؟
احتمال از بین رفتن بعضی از مویرگ‌ها در صورت ابتلا به واریس وجود دارد. همچنین ممکن است برای درمان واریس پزشکان مجبور به برداشتن بخشی از سیاهرگ شوند.
این بیماری زمینه ارثی یا خانوادگی دارد؟
عواملی همچون سن، ورود به دوران خاصی مانند بارداری یا یائسگی و جنسیت روی بیماری واریس تاثیرگذار است. علاوه‌بر این ارثی بودن این بیماری در خانواده نیز از دیگر فاکتورهای موثر است و افراد زیادی از این طریق دچار واریس می‌شوند.
آیا این بیماری باعث ایجاد بیماری‌های دیگر نیز می‌شود؟
گفتنی است که بیماری واریس در صورت پیشرفت، شما را با عوارض و بیماری‌های جانبی زیادی روبرو می‌کند.
زخم و خونریزی در محل واریس مانند قوزک پا بسیاری رایج است. همچنین، حرکت لخته خون به سوی ریه و قلب جدی‌ترین عارضه واریس است و در صورت عدم درمان به موقع به آمبولی ریه و حتی مرگ تبدیل می‌شود.
نارسایی وریدی هم از عوارض شایع این بیماری است که به علت عدم تخلیه کافی خون در پاها، شما را دچار ورم پا می‌کند.
بهترین پماد برای درمان واریس چیست؟
از راه‌های ساده و کم هزینه درمان بیماری واریس، پمادهای واریس هستند. داروی ونوگل نیز به دو حالت قرص و پماد برای شما کاربرد دارد و به راحتی امکان تهیه آن از داروخانه وجود دارد. این پماد با فرمولاسیون پیشرفته و گیاهی، یکی از بهترین روش‌های درمان واریس به شمار می‌آید. مصرف پماد باعث محکم شدن دیواره مویرگ‌ها می‌شود. البته در نظر داشته باشید که قبل از مصرف دارو با پزشک معالج مشورت کنید.
