تصور کنید از ماشین پیاده شدهاید و درب را قفل میکنید؛ ممکن است حتی تمامی دربها را یکی یکی امتحان کنید که نکند زمانی باز باشد. این امر تا حدودی طبیعیست زیرا که ممکن است سیستم اتوماتیکی ماشین و سوئیچ در یک لحظه کار نکند. ولی زمانی که چک کردن دربها به دفعات تکرار می شود، شخص دچار اختلال او سی دی ( OCD ) است. بیماری وسواس فکری یا همان او سی دی (OCD ) ناشی از شک اختلال عصبی است، که فرد بطور ناخودآگاه برای کاهش استرس و اضطراب خود مجبور به انجام رفتارهای جبری و تکراری میشود.
اینکه در هنگام خروج از خانه دو بار چک میکنید که آیا اجاق را خاموش کردهاید یا نه و یا اینکه بررسی میکنید که آیا درها را قفل کردهاید، امری کاملا طبیعی است. اما در صورتیکه از اختلال فکری و یا OCD (obsessive compulsive disorder) (او سی دی) رنج میبرید، افکار و رفتارهای وسواسی و اجباری آنقدر زیاد میشوند که زندگیتان را تحتتاثیر قرار خواهند داد.
در این شرایط ممکن است برای اطمینان از قفل بودن درها، چندین بار قفل را بررسی و یا باز و بسته کنید یا همیشه نگران این باشید که همهجا توسط میکروب ها آلوده شدهاند. اگر چنین تجربیاتی را در زندگی روزمره خود یا اطرافیانتان دیده اید، پس به شما توصیه میکنیم تا پایان این مقاله با ما همراه باشید و از مطالب کاربردی کارشناسان کافه نبض درباره علت و علل این رفتارها بیشتر بدانید.
اختلال او سی دی (OCD) یا وسواس فکری-عملی چیست؟
اختلال او سی دی (OCD) یا وسواس فکری-عملی نوعی اختلال اضطراب است و از مشخصههای اختلال OCD، افکار ناخواسته و غیرقابل کنترل و انجام رفتارهای تکراری است که برای انجام آنها احساس اجبار میکنید. در صورتی که دچار OCD باشید، احتمالا میدانید که این افکار و رفتارهای وسواسگونه غیرمنطقی هستند، اما باز هم برای مقاومت در برابر آن ها و رهایی از این مشکلات، احساس ضعف و ناتوانی دارید.
البته بیشتر افراد در زمانهایی خاص دچار افکار وسواسی و یا رفتارهای اجباری میشوند. اما این بدان معنا نیست که دچار اختلالات OCD شدهاند. بطور کلی وسواس، افکار و تصوراتی هستند که بارها و بارها رخ میدهند، در حالیکه احساس میشود خارج از کنترل شخص است. وسواس معمولاً با احساسات شدید و ناراحت کنندهای مانند ترس، انزجار، شک و یا احساس اینکه کارها باید به شکلی کاملا درست انجام شود، رخ میدهد.
OCD را میتوان به مانند سوزنی تشبیه کرد که روی صفحه گرامافونی قدیمی گیر کرده است، بطوریکه باعث میشود مغز، روی برخی از تمایلات و یا افکاری خاص قفل کند. بهعنوان مثال برای مطمئن شدن از اینکه اجاق گاز خاموش است یا نه، ممکن است آن را ۲۰ بار بررسی کنید و یا برای تمیز بودن دستها 10 بار بشویید. در انجام رفتارهای وسواسگونه، شخص هیچ احساس لذتبخشی ندارد و فقط میتواند اضطراب ناشی از افکار وسواسی را تسکین دهد.
علت اختلال وسواس فکری او سی دی (OCD) چیست؟
با اینکه دلایل ابتلا به اختلال OCD بطور کامل شناخته نشده است اما مواردی چون سن، جنس، محیط، تغییرات جسمی و بدنی، سابقهی خانوادگی، کمبود سروتونین، داشتن زندگی پر از استرس، ژنتیک و ساختار مغز در بروز آن نقش موثری دارد.
تحقیقات نشان داده است که بین علائم OCD و بینظمی در ساختار مغز رابطهای وجود دارد. OCD شامل مشکلاتی در ارتباط بین قسمت جلوی مغز و ساختارهای عمیقتر مغز است. این ساختارهای مغزی از پیامرسان های عصبی (شیمیایی) به نام سروتونوئین استفاده میکند.
عکسهای مغز در حال فعالیت نشان میدهد که در برخی از افراد، مغزی که دچار OCD است با استفاده از داروهای سروتونوئین و یا درمان رفتاری-شناختی، عملکردی نرمالتر و طبیعیتر دارند. از دیگر علل ابتلا به OCD ژنتیک میباشد، بنابراین ژنها در گسترش این بیماری نقش دارند. برخی از کارشناسان معتقدند که اختلال وسواسی که در کودکی شروع میشود ممکن است متفاوت از اختلال وسواسی باشد.
او سی دی (OCD) به چه معناست؟
اختلال OCD به معنای اختلال وسواس فکری-عملی است. وسواس فکری شامل تصاویر، افکار و انگیزههای غیرارادی است که بارها و بارها در ذهنتان رخ میدهد. متاسفانه این افکار وسواسگونه، اغلب مزاحم و آزاردهنده هستند و با اینکه شما آنها را نمیخواهید ولی توان جلوگیری از این افکار را نیز ندارید. در وسواس عملی سعی میشود تا وسواس فکری از بین برود، در نتیجه رفتار یا الگویی رفتاری را که به انجام آن احساس تمایل میکنید، مکررا تکرار خواهید کرد.
بعنوان مثال ممکن است از آلودگی بترسید، بنابراین؛ تمایل به تمیزکاری و نظافت اساسی در شما ایجاد میشود. اما آرامش حاصل از این کار دوامی نخواهد داشت. طوریکه این افکار وسواسی معمولا شدیدتر از قبل بروز خواهند کرد و نسبت به قبل سختتر و طولانی تر خواهند شد و شخص را دچار اضطراب میکند.
۴نوع از مهم ترین اختلالات او سی دی (OCD) چیست؟
بیشتر افراد مبتلا به او سی دی (OCD) در یکی از دستههای زیر قرار میگیرند:
- شستوشوگرها (Washers)، بخاطر ترس از آلودگی، دستهایشان را مکررا میشویند.
- بررسی کنندهها (Checkers)، بطور دائم مواردی را که عدم اطمینان از آنها آسیب ها و خطراتی را به همراه خواهد داشت، بررسی میکنند مانند: اجاق گاز، قفل درب و غیره.
- شکاکها (Doubters)، از این واهمه دارند که اگر کاری را درست و کامل انجام ندهند مجازات خواهند شد و یا اتفاق وحشتناکی رخ خواهد داد.
- شمارشگرها و برنامهریزها (Counters وarrangers)، وسواس نظم و ترتیب دارند و یکسره به آن فکر میکنند. این افراد ممکن است در مورد رنگها، اعداد و یا ترتیب های خاص، در ذهن خود خرافاتی داشته باشند.
- و ذخیرهسازها (Hoarders)، چیزهایی را که استفاده نمیکنند و یا لازم ندارند، نگه میدارند و از این ترس دارند که شاید روزی دوباره به آن وسایل احتیاج پیدا کنند. این افراد ممکن است از اختلالات دیگری نیز مانند افسردگی، PTSD(پی تی اس دی)، خرید اجباری، کلپتومانیا، ADHD (ای دی اچ دی) و غیره رنج ببرند.
علائم و نشنه های وسواس فکری
نشانههای وسواس فکری در بزرگسالان
افکار وسواسگونه در اختلال OCD یا اختلال وسواس فکری-عملی شامل موارد زیر است.
- ترس از آلوده شدن بوسیلهی میکروب ها، خاک و یا مواد آلوده دیگر
- ترس از، از دست دادن کنترل و آسیب رساندن به خود یا به دیگران
- افکار و تصورات جنسی شدید
- توجه خیلی زیاد و افراطی به عقاید مذهبی و اخلاقی
- ترس از دست دادن یا نداشتن چیزهایی که زمانی شاید به آنها نیاز پیدا کنند.
- نظم و ترتیب، این ایده که همه چیز باید «درست» سر جایش تنظیم شود.
- خرافات، توجه بیش از حد به چیزی که خوشیمن یا بدیمن تلقی میشود.
نشانههای وسواس فکری در کودکان
اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) در کودکان و نوجوانان یک بیماری روانپزشکی است که با افکار ناخواسته ، مزاحم یا تصاویر ذهنی (وسواس) و رفتارهای تکراری یا اعمال ذهنی (اجبار) همراه است و شخص برای کاهش ناراحتی و اضطراب ناشی از این افکار، اقدام به فعالیت میکند.
در حالیکه بروز اختلال وسواس فکری عملی معمولاً در دوران نوجوانی و یا جوانی اتفاق میافتد، کودکان کوچکتر گاهی اوقات علائمی دارند که شبیه به OCD است. با این حال، علائم سایر اختلالات مانند ADHD ، اوتیسم و سندرم Tourette نیز می تواند مانند اختلال وسواس OCD به نظر برسد، بنابراین بررسی دقیق پزشکی و روانشناختی قبل از هرگونه تشخیص ضروری است.
تقریبا حدود یک تا دو درصد کودکان تحت تاثیر این اختلال قرار میگیرند. علائم OCD در کودکان ۱۰ تا ۱۴ ساله بیشتر بروز میکند.
مجموعه رفتارهای اجباری در او سی دی
- بررسی بیش از حد و مجدد مواردی چون قفل ها، وسایل و کلیدها
- تماس با عزیزان و اعضای خانواده برای اطمینان از امنیت و سلامت آنها
- شمارش، ضربه زدن و تکرار برخی از کلمات یا انجام سایر کارهای بی معنی برای کاهش اضطراب
- شست و شو یا تمیز کردن چند باره اجسام و سطوح و …
- توجه بیش از حد به ترتیب یا نظم محیط
- درگیری و شرکت بیش از حد در مراسمهای مذهبی و خرافی
- جمع آوری مواردی مانند روزنامههای قدیمی یا ظرف های خالی غذا
رفتار و شخصیت فرد مبتلا به وسواس فکری یا او سی دی
از آنجا که انسان ها دارای خصوصیات رفتاری و شخصیت منحصر به فرد خود هستند، بنابراین با توجه به این خصوصیات، در تیپ های شخصیتی جداگانهای قرار میگیرند. برخی از این خصوصیات شخصیتی میتواند عامل خطری برای ابتلا به OCD در نظر گرفته شوند. بعنوان مثال شخصی که بطور دائم ترس از آسیبپذیری و ناامنی دارد، همیشه به دنبال راهکارهایی برای مقابله با استرس خود است و این رفتار، شانس ابتلا به بیماری OCD را در فرد افزایش میدهد.
البته برخی از ویژگی های شخصیتی، تاثیر بیشتری در ابتلا به OCD دارند از جمله آنها، کمالگرایی است. شخص کمالگرا، در هر کاری میخواهد بهترین باشد و به دلیل اینکه قوانین و استاندارهایش رعایت نخواهد شد، در به اتمام رساندن وظایف و کارها دچار مشکل میشود. کمال گرایی یک نوع اختلال وسواس فکری عملی (OCD) بشمار میآید و به همین خاطر میتواند یک بیماری ذهنی نیز تلقی گردد.
عدم توانایی و وسواس در تصمیم گیری یا نیاز به زمانی زیاد برای تصمیم گیری نیز ممکن است یکی از عوامل ابتلا به OCD باشد. مسئولیتپذیری و وجدانکاری بیش از اندازه و تمایل به انجام اموری که در حال حاضر احساس خوبی به ما میدهند، بدون در نظر گرفتن نتایج و عواقب آن در آینده نیز از دیگر عوامل میباشد. همچنین اشخاصی که عاشق جزئیات هستند در صورت تشدید، دچار مشکلاتی خواهند شد.
تاثیرات او سی دی (OCD) بر روند زندگی
اثر اختلال او سی دی در کیفیت زندگی افراد مبتلا مشهود است. در برخی از افراد این اختلال با اختلالات دیگری همچون افسردگی، اختلالات اضطرابی، بیش فعالی، اختلالات روانی و غیره همراه است. علاوه بر این افراد مبتلا به OCD در برقراری ارتباط با دیگران نیز دچار مشکل هستند و نسبت به همسالان خود، فعالیت های تفریحی کمتری دارند.
برخی از افراد مبتلا به OCD وسواس جنسی را تجربه خواهند کرد. این وسواس ممکن است شامل افکار و یا تصاویر مزاحم مانند بوسیدن، لمس کردن، رابطه جنسی با غریبهها، آشنایان یا محارم و … باشد. همچنین می تواند شامل افکار همجنسگرایانه با افراد در هر سنی باشد. بیشتر افراد مبتلا به OCD با اینکه میدانند افکارشان با واقعیت مطابقت ندارد. با این حال احساس می کنند که باید به گونهای عمل کنند که انگار مفاهیم آنها صحیح است.
از نظر رفتاری، تحقیقاتی وجود دارد که نشان میدهد ارتباطی بین اعتیاد به مواد مخدر و این اختلال وجود دارد. بعنوان مثال، خطر اعتیاد به مواد مخدر در بین مبتلایان به هر نوع اختلال اضطرابی وجود دارد، اما اعتیاد به مواد مخدر در بین مبتلایان به OCD ممکن است بعنوان نوعی رفتار اجباری و نه فقط بعنوان مکانیسم مقابلهای باشد.
افسردگی هم در بین مبتلایان به OCD بسیار شیوع دارد. نتایج حاصل از برخی مطالعات نشان داده است که میزان اختلال و علائم وسواس و افسردگی، بطور معناداری در زندگی زناشویی شخص مبتلا نیز نقش دارد.
برای درمان اختلال وسواس فکری یا او سی دی چه باید کرد؟
قرار گرفتن در معرض اختلال و پیشگیری از واکنش، مستلزم قرار گرفتن مکرر با منبع وسواس فکری است. مثلا اگر ترس از آلودگی دارید، ممکن است از شما خواسته شود تا به دستگیرهی توالت عمومی دست بزنید و دستهایتان را نشویید.
درمان شناختی – رفتاری، مؤثرترین درمان برای اختلال وسواس است و عموماً شامل دو مؤلفه میباشد.
شناخت درمانی در OCD، بر افکار فاجعهآمیز و احساس اغراقآمیز مسؤلیتی که بر روی دوش خود احساس میکنید، تمرکز دارد. بخش بزرگی از شناخت درمانی برای OCD آموزش روش های سالم و مؤثر برای پاسخ به افکار وسواسی است، بدون اینکه به رفتارهای اجباری متوسل شوید. سایر درمان ها برای اختلال فکری عملی OCD شامل موارد زیر هستند.
- دارو: گاهی اوقات داروهای ضدافسردگی بعنوان مکمل برای درمان اختلال فکری-عملی استفاده می شوند. اما دارو به تنهایی در رفع علائم OCD به ندرت مؤثر است.
- خانواده درمانی: از آنجا که OCD اغلب باعث ایجاد مشکلاتی در روابط اجتماعی و زندگی خانوادگی فرد میشود، خانواده درمانی میتواند به ارتقاء درک این اختلال و کاهش درگیری های خانوادگی کمک کند. همچنین میتواند باعث ایجاد انگیزه در اعضای خانواده شود و به آنها بیاموزد که چگونه میتوانند به فرد OCD کمک کنند.
- گروه درمانی: گروه درمانی از طریق تعامل با مبتلایان به OCD، باعث حمایت و دلگرمی آنها میشود و احساس انزوای افراد درگیر را کاهش می دهند.
در صورت عدم درمان، علائم OCD میتواند به شدت رشد کند تا زمانی که کل زندگی بیمار را تحت تاثیرقرار دهد. البته به دنبال تشخیص دقیق، بیشتر بیمارانی که تحت درمان قرار می گیرند، با گذشت زمان شاهد بهبودی علائم این افراد خواهیم بود.
تست او سی دی OCD چیست؟
از آنجا که OCD ممکن است به هر شکلی رخ دهد و همچنین از نظر شدت و ضعف نیز متفاوت است، بنابراین تشخیص این اختلال میتواند مشکل باشد و معمولاً به یک درمانگر متخصص که در این مورد آموزش دیده نیاز است.
در صورتیکه فکر میکنید وسواس یا اضطراب روزانهتان ممکن است ناشی از وسواس فکری باشد، میتوانید تست ساده OCD را انجام دهید و نتایج را برای ارزیابی به یک متخصص بهداشت روان ببرید.
این تست شامل هشت سوال است که به علائم شایع OCD مربوط میشود. چهار سؤال اول آن، مربوط به علائم فکری و چهار مورد دیگرش، مربوط به اجباراتی هستند که ممکن است تجربه کرده باشید. این سوالات به منظور بررسی احتمال ابتلای شما به این بیماری طراحی شدهاند.
این تست نباید بعنوان یک تشخیص تلقی شود. اما اگر علائمی را تجربه کردهاید و میخواهید اطلاعات بیشتری در مورد نحوه احساس خود داشته باشید، این تست میتواند یک ابزار مفید باشد. با این حال اگر نگران سلامتی روان خود هستید، باید به دنبال مشاورهای تخصصی در نزد پزشک معالجتان باشید.
او سی دی OCD درمان دارویی دارد؟
داروها فقط توسط متخصصان مجاز (مانند پزشک یا روانپزشک) میتوانند تجویز شوند. در حدود ۷ نفر از ۱۰ نفر مبتلا به OCD یا از دارو یا EPR (ای پی آر) بهره میبرند و افرادی که از دارو استفاده میکنند، معمولاً علائم OCD آنها ۴۰-۶۰٪ کاهش مییابد. داروها باید بطور منظم و طبق دستور پزشک مصرف شوند تا تاثیرگذار باشند.
در حدود نیمی از بیماران مبتلا به OCD به دلیل عوارض جانبی یا سایر دلایل ممکن است مصرف دارو را متوقف کنند. اگر استفاده از دارو در شما عوارض جانبی ایجاد نمود باید با پزشک خود مشورت نمایید تا در رفع آنها به شما کمک کند.
آیا تمام داروهای ضد افسردگی به بهبود علائم OCD کمک میکنند؟
خیر. برخی از داروهای ضد افسردگی که معمولاً استفاده می شوند هیچ تاثیری بر علائم OCD ندارند. داروهایی مانند Tofranil (تفرانیل) یا Elavil (الاویل) که داروهای ضد افسردگی خوبی هستند، بندرت علائم OCD را بهبود میبخشند.
داروهای ضد افسردگی زیر بر روی علائم OCD نیز موثر هستند:
fluvoxamine (Luvox) | fluoxetine (Prozac) |
sertraline (Zoloft) | paroxetine (Paxil) |
citalopram (Celexa) | clomipramine (Anafranil) |
escitalopram (Lexapro) | venlafaxine (Effexor) |
درمان وسواس فکری با داروهای گیاهی ممکن است؟
علاوه بر داروهای بیان شده، میتوان از روش های گیاهی نیز جهت درمان علائم وسواس فکری استفاده نمود.
۱. گیاه خارمریم (Milk thistle)
مطالعاتی روی این گیاه انجام شده و در مجله Progress in Neuro-Psychopharmacology & Psychology Biology منتشر شده است. این مطالعات نشان داده که ۶۰۰ میلیگرم عصاره گیاه خارمریم، تقریباً به اندازه ۳۰ میلیگرم فلوکستین موثر است (نوعی داروی ضد افسردگی که معمولاً برای اختلالات اضطرابی تجویز میشود).
۲. روغن گل گاوزبان (Borage oil)
گیاه گل گاوزبان روغنی تولید میکند که حاوی گاما لینولنیک اسید است. در یک مطالعه شش هفتهای که در مجله Progress in Neuro-Psychopharmacology & Psychologyry Biological منتشر شد، محققان به ۴۴ بیمار مبتلا به OCD دوز روزانه ۵۰۰ میلیگرم روغن گل گاوزبان دادند. بعد از چهار هفته و سپس پس از شش هفته علائم در بیمارانی که روغن را دریافت میکردند، بسیار بهبود یافته و همچنین گزارش شده که آنها احساس اضطراب کمتری داشتند. البته برای زنان باردار و بیماران کبدی باید احتیاط شود.
۳. چای كوهی (St.johns Wort)
اثربخشی Wort’s Wort (SJW) در درمان افسردگی و اختلالات اضطرابی بحث برانگیز است، اما بعنوان یک درمان جایگزین در شرایط مختلف روانپزشکی از جمله OCD محبوب است. قبل از استفادهی این دارو باید با پزشک خود مشورت نمایید.
برای جلوگیری از او سی دی و درمان استرس چی بخوریم؟
افکار وسواسی و رفتارهای اجباری و اضطرابی که با OCD ظاهر میشوند، میتوانند زمان و انرژی زیادی را از شما بگیرند و روز شما را خراب کنند. از آنجا که دارو و درمان اصلیترین روش برای کاهش علائم او سی دی است، اما همیشه پیشگیری و مراقبت از خود سلاحی مخفی در برابر بیماریهاست.
بنابراین؛ نقش غذا و خوردن غذاهای سالم نمود میکند. روز را با یک صبحانه کامل آغاز کنید و سعی کنید وعدههای غذایی کوچک و بیشتر را جایگزین وعدههای بزرگ نهار و شام نمایید. آجیل و دانهها، که پر از مواد مغذی سالم هستند را در برنامهی غذایی خود بگنجانید. پروتئینهایی مانند تخممرغ، گوشت و لوبیا را که باعث میشوند تعادل بیشتری داشته باشید، در نظر بگیرید. در مورد کربوهیدراتهایی مانند میوهها، سبزیجات و غلات، که به ثابت نگه داشتن سطح قند خون کمک میکنند، برنامهریزی کنید.
رهایی از اختلال OCD بوسیله مواد مخدر یا الکل ممکن است وسوسهانگیز باشد، اما موثر نیستند. هنگام نوشیدن الکل ممکن است احساس کنید که اضطراب شما برطرف شده، اما باعث اضطراب بیشتر در سیستم شما میشود. نیکوتین، محرک سیگار نیز همینطور است.
چطور میشود به افراد مبتلا به او سی دی (OCD) کمک کرد؟
نحوه واکنش شما به علائم OCD در شخص میتواند تأثیر زیادی در چشمانداز و بهبودی آنها داشته باشد. نظرات یا انتقادات منفی باعث بدترشدن OCD میشود، در حالی که فراهم آوردن یک محیط آرام و حمایتی میتواند به بهبود نتیجهی درمان کمک کند.
- از انتقادات شخصی خودداری کنید. به یاد داشته باشید که رفتارهای شخص علائم OCD است و نه عیوب شخصیتی فرد مبتلا.
- کسی را بخاطر داشتن OCD سرزنش نکنید و به آنها نگویید که از انجام مکرر رفتاریشان جلوگیری کنند. چون آنها نمیتوانند این کار را انجام دهند و فشار آوردن و اجبار برای متوقف کردن رفتارها فقط علائم را بدتر میکند.
- ارتباطات را مثبت و واضح نگهدارید. برقراری ارتباط بسیار مهم است. بنابراین میتوانید بین حمایت از شخص مبتلا و ایستادن در برابر علائم OCD تعادلی برقرار کنید و باعث ایجاد اضطراب بیشتر در فرد نشوید.
- برروی جنبههای طنز او سی دی متمرکز نشوید. در کنار هم خندیدن به جنبههای پوچ و خندهدار برخی از علائم OCD میتواند به شخص مبتلا کمک کند تا از این اختلال رها شود. فقط مطمئن شوید که شخص احساس احترام میکند.
- تا حد ممکن مهربان و صبور باشید. مبتلایان باید با سرعت خود بر مشکلات غلبه کنند. هرگونه تلاش موفق در برابر علامتهای OCD را تمجید کنید و توجه خود را به عناصر مثبت در زندگی شخص متمرکز کنید.
- اجازه ندهید که OCD زندگی خانوادگی شما را تحتتاثیر قرار دهد. با یکدیگر مشورت کنید و تصمیم بگیرید که چگونه میتوانید برای از بین بردن علائم OCD همکاری کنید. سعی کنید زندگی خانوادگی را تا حد ممکن عادی نگه دارید و محیطی کماسترس ایجاد کنید.
متاسفانه بیماری هایی که در عصر جدید با آن بیشتر رو به رو هستیم بیشتر به حوزه سلامت اعصاب و روان مربوط هستند. یکی از مهمترین آن ها بیماری او سی دی یا اختلال فکری عملی است. یعنی افتادن در یک چرخه هرز گردی که آیا دست هایم کامل شسته شد؟ آیا درب های ماشین بسته شده است؟ آیا تب فرزندانم نشانه از اتفاقی خیلی مهمی است؟ و گاهی اوقات این نوع وسواس فکری وارد دنیای امیال جنسی می شود که نتیجه آن جز انحرافات جنسی نخواهد بود. همانطور که در متن اشاره شد این بیماری درمان قطعی و صد در صدی ندارد ولی می توانید با مراجعه به پزشک متخصص این بیماری را کنترل کنید. ولی آیا شما با این نوع افراد از نزدیک برخورد داشته اید؟ یا خودتان تا چه فکر میکنید به این بیماری دچار هستید؟