توسط : خارش پوست یک احساس ناخوشایند و آزاردهنده است که گاهی اوقات باعث اختلال در زندگی روزمره میشود و درمان خارش پوست اهمیت زیادی پیدا میکند. خارش پوست، اغلب به دلیل خشکی پوست اتفاق می‌افتد، بنابراین در افراد مسن‌تر شیوع بیشتری دارد، زیرا پوست با افزایش سن رطوبت خود را از دست می‌دهد و خشک‌تر میشود. بسته به علت خارش بدن شما چیست ممکن است پوست شما قرمز، خشن و یا غیر یکدست به نظر برسد. خراش‌های مکرر میتواند باعث ایجاد قسمت‌های ضخیم پوستی و در نهایت خونریزی یا آلوده شدن این قسمت‌ها شود.
بسیاری از خارش ها، با اقدامات مراقبت از پوست مانند مرطوب‌سازی روزانه، استفاده از پاک‌کننده‌های ملایم و استحمام با آب ولرم، به طور موقت تسکین می‌یابند. تسکین طولانی مدت، مستلزم شناسایی و درمان علت خارش پوست است. درباره روش کاربردی درمان خارش پوست ناشی از اگزمای دست، خارش پس از اصلاح، عرق سوزی پوست، خارش پوست در سالمندان و زنان باردار در این مطلب کافه نبض بیشتر بخوانید.
علائم خارش پوست
خارش پوستی میتواند نواحی کوچکی مانند پوست سر، بازو، ساق پا یا کل بدن را تحت تأثیر قرار دهد. خارش پوست ممکن است بدون هیچ‌گونه تغییر محسوسی روی پوست ایجاد شود و یا علائم زیر را بروز دهد:
- قرمزی
- برجستگی‌های پوستی، لکه یا تاول
- پوست خشک و ترک خورده
- پوسته پوسته شدن
علت ایجاد خارش پوست
خارش بدن ممکن از علل متفاوتی ناشی شود اما بهتر است اینجا چند مورد از رایج‌ترین علت‌های خارش بدن را بخوانید که شامل موارد زیر است:
- شرایط پوستی: به عنوان مثال می‌توان به خشکی پوست، اگزما (درماتیت)، پسوریازیس، گال، انگل، سوختگی، جای زخم، گزش حشرات و کهیر اشاره کرد.
- بیماریهای داخلی: خارش کل بدن ممکن است علامت یک بیماری زمینه‌ای باشد، مانند بیماری کبد، بیماری کلیوی، کم خونی، دیابت، مشکلات تیروئید، میلوم چندگانه یا لنفوم.
- اختلالات عصبی: به عنوان مثال می‌توان به بیماری مولتیپل اسکلروزیس، اعصاب درگیر شده و زونا (هرپس زوستر) اشاره کرد.
- شرایط روانی: به عنوان مثال می‌توان به اضطراب، وسواس و افسردگی اشاره کرد.
- تحریک و واکنش‌های آلرژیک: موی حیوانات، مواد شیمیایی و شوینده‌ها و سایر ترکیبات می‌توانند پوست را تحریک کرده و باعث ایجاد بثورات و خارش شوند. گاهی اوقات نیز ماده‌ای به نام پیچک سمی یا مواد آرایشی، باعث واکنش آلرژیک میشود. همچنین، واکنش به داروهای خاص، مانند داروهای مخدر (مخدرها) میتواند دلیل خارش بدن باشد
انواع روش‌های درمان خارش پوست
همانطور که در ابتدا گفته شد، احساس خارش پوست میتواند بسیار آزاردهنده باشد و گاهی اوقات موجب کلافگی، مشکل در خوابیدن و یا حتی مختل کردن زندگی روزمره فرد شود. علاوه بر این، قسمت‌هایی از پوست که دارای حس خارش هستند ممکن است در طولانی مدت، به دلیل خاراندن توسط فرد، دچار ضخامت پوست، خونریزی و یا عفونت شود. بنابراین برای جلوگیری از بروز این مشکلات در پوست، بسیار مهم است که خارش پوستی را درمان کنید. در ادامه بهترین راه‌های درمان خارش بدن را به شما معرفی خواهد شد.
رفع شوره سر؛ حذف علت مهم خارش سر
شایع‌ترین علت خارش پوست سر، درماتیت سبورئیک است که به اصطلاح شوره سر شناخته میشود. در نوزادان، این وضعیت را کلاهک گهواره می‌نامند. این نوع درماتیت اغلب در نواحی غدد چربی یا ترشح‌کننده روغن، از جمله پوست سر و صورت بروز میکند. خشکی و اگزمای پوست سر از دلایل رایج بروز شوره می‌باشد.
شوره سر اغلب قابل کنترل است؛ برای شوره سر خفیف، ابتدا تمیز کردن روزانه پوست سر را با یک شامپوی ملایم امتحان کنید تا از تجمع سلول‌های چربی و پوست جلوگیری شود. اگر این کار کمکی نکرد، یک شامپوی دارویی از بین برنده شوره سر را امتحان کنید. احتمالاً به درمان مکرر یا طولانی مدت نیاز خواهید داشت.
درمان اگزمای دست زنان
شایع‌ترین عاملی که منجر به بروز اگزمای دست در خانم‌ها میشود، قرار گرفتن مکرر دست‌ها در معرض آب، مواد شوینده مصنوعی و سایر مواد محرک است. این نوع اگزما اگر به موقع درمان نشود میتواند منجر به ترک خوردن پوست، درد، خونریزی و عفونت‌های ثانویه شود. درمان اگزمای دست در خانم‌ها، در مراحل اولیه به طور معمول شامل استفاده از نرم‌کننده‌ها همراه با کرم‌ها یا لوسیون‌های حاوی یک استروئید است.
در صورت مشاهده عفونت‌های ثانویه، باید از محصولی با ترکیبات آنتی‌بیوتیکی و ضدقارچی استفاده شود. برخی از داروهایی که می‌توانند اگزمای دست را درمان کنند عبارتند از: کورتیکواستروئیدهای موضعی، پمادهای ضد باکتری، مهارکننده‌های کلسینورین، قرص آنتی هیستامین، آنتی‌بیوتیک‌های موضعی و آلترتینوئین.
درمان خارش و قرمزی پوست صورت
درمان خارش صورت بسته به علت ایجاد آن متفاوت خواهد بود. پزشک به احتمال زیاد ابتدا به شما توصیه میکند که خاراندن پوست را متوقف کنید، زیرا این امر میتواند باعث تحریک بیشتر اپیدرم و بدتر شدن وضعیت شود. در بعضی موارد، خارش بیش از حد صورت میتواند منجر به شکستن سد پوستی و بروز عفونت شود.
درمان‌های دارویی معمول قابل تجویز برای درمان خارش، قرمزی و اگزمای پوست صورت شامل موارد زیر است:
- تجویز کرم‌های هیدروکورتیزون یا آنتی هیستامین
- مهارکننده‌های کلسینورین (مهارکننده‌های سیستم ایمنی که استروئید ندارند)
- داروهای ضدافسردگی / مهارکننده‌های انتخابی جذب مجدد سروتونین (SSRI)
- فتوتراپی (نور درمانی)
درمان خارش پوست بعد از اپیلاسیون و اصلاح
به طور معمول، پوست پس از اپیلاسیون و اصلاح دچار خشکی، التهاب و در نهایت خارش میشود. برای کمک به بهبود پوست تحریک شده توسط اپیلاسیون و اصلاح، راهکارهای زیر توصیه میشود:
- استفاده از کمپرس خنک بلافاصله پس از اصلاح برای رفع تحریک، خارش و کاهش التهاب
- خودداری از اصلاح مجدد تا زمان بهبودی کامل
- استفاده از یک مرطوب‌کننده تسکین‌دهنده، مانند آلوئه‌ورا و یا افترشیو مناسب پوست
- تسکین‌دهنده التهاب با پمادهای موضعی مانند کرم هیدروکورتیزون و آنتی‌بیوتیک‌ها (اگر پزشک فولیکولیت را تشخیص داده باشد)
درمان خارش پای ورزشکاران
در پای ورزشکاران معمولاً بثورات قرمز پوستی ایجاد میشود. این بثورات، یک عفونت قارچی مسری است که میتواند باعث قرمزی و ترک‌خوردگی پوست بین انگشتان و کف پا شود. در این مواقع بعد از در آوردن کفش و جوراب، اغلب خارش شدید ایجاد میشود.
پزشک برای درمان این نوع خارش، در ابتدا داروهای ضدقارچ بدون نسخه (OTC)، را تجویز میکند؛ اگر این داروها موثر نبود، در مرحله بعدی یک داروی ضدقارچ موضعی با مقاومت یا یک داروی خوراکی ضدقارچ تجویز میشود.
سایر راهکارها عبارت است از:
- پاها را خشک و تمیز نگه دارید.
- بعد از دوش گرفتن یا استحمام مطمئن شوید که بین انگشتان شما خشک میشود.
- در طول روز از یک پودر ضدقارچ استفاده کنید تا عرق را در جوراب و کفش خود خیس کنید.
درمان خارش پوست صورت نوزاد
خارش پوست صورت نوزاد میتواند دلایل متفاوتی داشته باشد. برخی محصولات بدون نسخه مانند کرم‌ها و پمادهای هیدروکورتیزون، خارش و التهاب را برطرف می‌کنند. در صورت عدم موفقیت، سایر روش‌های درمانی و داروهایی نیز وجود دارند که به تجویز پزشک نیاز می باشد.
برای درمان خارش پوست صورت نوزاد انجام اقدامات زیر توصیه میشود:
- محرک‌های ایجادکنندۀ اگزما را شناسایی کرده و آن را از کودک دور نگه دارید.
- از شوینده‌های ملایم برای نوزاد استفاده کنید.
- در صورت اجازه پزشک، روزانه به صورت نوزاد مقداری مرطوب‌کننده مخصوص پوست کودکان بزنید.
- زمان حمام نوزاد را کوتاه کرده و از آب ولرم استفاده نمایید.
- از سایش حوله با پوست صورت نوزاد جلوگیری کنید.
خارش کشاله ران
خارش کشاله ران یکی از انواع خارش بدن است که معمولا بسیار آزاردهنده است و باعث احساس کلافگی در افراد میشود، این نوع از خارش به طور معمول، با درمان‌های خانگی برطرف میشود. این درمان‌ها عبارتند از:
- خشک و تمیز نگه داشتن ناحیه کشاله ران
- تعویض لباس زیر حداقل یکبار در روز
- وسایل شخصی مانند لباس، حوله یا سایر وسایل شخصی خود را با دیگران به اشتراک نگذارید.
- اگر به بیماری پای ورزشکار مبتلا هستید برای جلوگیری از شیوع آن در کشاله ران، عفونت را کنترل کنید.
- لباس نخی گشاد بپوشید.
- شستشوی ناحیه تحت تاثیر به وسیله صابون و آب گرم
- ناحیه آلوده را به طور کامل بعد از حمام و ورزش بشویید.
درمان خارش پوست سالمندان
همانطور که گفته شد خارش پوست سالمندان ممکن است علل مختلفی داشته باشد و نیاز به پیگیری و درمان جدی دارد تا منشاء اصلی آن را تشخیص داده و درمان کنید.
- استفاده از کمپرس یخ در ناحیه خارش
- استفاده ار لوسیون کالامین در موضع مورد نظر
- محدود کردن مصرف غذاهای حاوی کافئین و ادویه
- پرهیز از حمام آب گرم (استفاده از آب ولرم یا سرد)
- خنک نگه داشتن محل خواب
- استفاده از لباس‌های گشاد و نخی
- استفاده از کرم منتول
- استفاده مداوم از کرم مرطوب‌کننده
- استفاده از آنتی هیستامین
- استفاده از سیتریزین
- استفاده از داروی های والپروات و گاباپنتین برای تسکین خارش ناشی از مشکلات کلیوی
- استفاده از داروی نالتراکسون ونالفورین برای رفع خارش ناشی از مشکلات کبدی
خارش پوست زنان در بارداری
با بالا رفتن سن بارداری، پوست روی ناحیه شکم کشیده شده و میتواند منجر به بروز احساس خارش شود. خارش همچنین میتواند در اثر تغییرات هورمون ایجاد شود. در صورت بروز خارش خفیف میتوانید راهکارهای زیر را انجام دهید:
- استفاده از لباس‌های نخی و گشاد
- حمام آب ولرم یا سرد
- استفاده از صابون بدون عطر و خودداری از مصرف عطرهای تند
- استفاده از لوسیون (کالامین یا ویتامین E) یا مرطوب‌کننده‌های روغنی در محل خارش
- محدود کردن مصرف غذاهای پرادویه و کافئین
- حمام جو دوسر برای خارش پوست
- درمان خارش شکم با حمام جوش شیرین
- استفاده موضعی از ژل آلوئه ورا در ناحیه خارش
- کمپرس آب سرد
درمان گیاهی خارش پوست در خانه
در میان انبوهی از داروهای شیمیایی برای تسکین خارش که ممکن است موجب بروز عوارض جانبی شوند، روش‌های گیاهی برای درمان خارش‌ها بسیار موثر بوده و با حداقل عوارض جانبی، تاثیر درمانی خود را اعمال میکند. در ادامه به بررسی درمان خانگی خارش بدن می‌پردازیم:
آلوئه ورا بهترین درمان خارش پوست
آلوئه ورا یک مرطوب‌کننده طبیعی و یکی از موثرترین مواد روان‌کننده پوست است. ژل طبیعی که از گیاه آلوئه‌ورا ترشح میشود، برای پوست بسیار تسکین‌دهنده بوده و به تسکین خارشی که معمولاً با بثورات پوستی همراه است کمک میکند.
ماساژ روغن‌های ضد خارش
چندین روغن اساسی وجود دارد که در کاهش یا تسکین خارش پوست موثر است. برخی از آن‌ها دارای خواص ضدمیکروبی هستند که می‌توانند در برابر خارش ناشی از عفونت‌های میکروبی موثر باشند. برخی دیگر دارای خواص ضدالتهابی و خنک‌کنندگی هستند که باعث ایجاد آرامش در پوست تحریک شده می‌شوند. این روغن‌ها عبارتند از: روغن نعنا، روغن بابونه، روغن درخت چای، روغن اسطوخودوس و روغن گل شمعدانی گل رز
مصرف مرطوب کننده و نرم کننده پوستی
یکی از دلایل عمده خارش پوست، خشکی آن است؛ مرطوب‌کننده‌ها، مانند کرم‌ها و لوسیون‌ها، می‌توانند به آبرسانی به لایه خارجی پوست کمک کنند. آن‌ها اغلب برای کنترل بیماریهای پوستی که باعث خارش و خشکی می‌شوند ضروری هستند.
درمان خارش بدن با سرکه سیب
سرکه سیب دارای اسید استیک است که از هزاران سال پیش مردم از آن به عنوان ضدعفونی‌کننده طبیعی زخم استفاده می‌کردند. طبق بنیاد ملی پسوریازیس (NPF)، سرکه سیب میتواند در تسکین خارش به ویژه خارش پوست سر مفید باشد. شما میتوانید برای تسکین خارش بدن از سرکه سیب به عنوان درمان طبیعی و خانگی استفاده کنید.
درمان خارش دست با آبغوره
آبغوره با حفظ تعادل پوست در حالت اسیدی میتواند در درمان خارش پوست دست مفید باشد. توجه داشته باشید در صورتی که دست شما دچار اگزما و یا خراش پوستی شده باشد، استفاده از آبغوره باعث سوزش دستان شما خواهد شد. همچنین بهتر است بعد از استفاده از آبغوره از
برترین داروهای ضد خارش پوست
همانطور که بالاتر ذکر شد، دلایل خارش بدن، متنوع است؛ داروهای ضدخارش نیز بر اساس این علت‌ها برای بیمار تجویز میشود. در ادامه متداول‌ترین داروهایی که به طور معمول برای بیمار دچار خارش تجویز میشود را به شما معرفی خواهیم کرد:
مهمترین قرص و پماد ضد خارش
امروزه داروهای متفاوتی برای درمان خارش پوست تولید شده‌اند که نیاز است علت و عامل خارش پوست تشخیص داده شود و با توجه به نیاز هر شخص بهترین دارو جهت درمان استفاده شود. موارد زیر از مهمترین پمادها و قرص‌های ضدخارش پوست می‌باشند:
- داروهای آنتی هیستامین
- کلسینورین
- پمادها و کرم‌های کورتیکواستروئیدی
- دوکسپین و میرتازاپین
- پماد لیدوکائین
- پماد کالامین
- آسپیرین
- داروهای ضدصرع
- تالیدومید
- ریفامپیسین
به دلیل اینکه خارش پوست میتواند دلایل متفاوتی داشته باشد نمی‌توان گفت بهترین دارو برای خارش بدن کدام دارو خواهد بود؛ در واقع، بهترین داروی درمانی بر اساس عامل و نوع خارش بدن تعیین میشود.
انواع داروی ضد حساسیت
آنتی هیستامین‌های خوراکی شامل سیتریزین، لووستیریزین، فکسوفنادین (آلگرا)، فکسوفنادین ، دس‌لوراتادین و لوراتادین (کلاریتین) است. آنتی هیستامین‌هایی مانند دیفن هیدرامین (بنادریل) یا کلرفنیرامین (کلر-تریمتون) از قیمت کمتری برخوردار هستند اما می‌توانند باعث خواب‌آلودگی شما شوند.
مراجعه به پزشک برای خارش پوست
در صورتی که خارش بدن شامل یکی از موارد زیر باشد نیاز است جهت درمان تخصصی به پزشک مراجعه کنید:
- بیش از دو هفته طول بکشد و با اقدامات خودمراقبتی بهبود نیابد.
- شدید باشد و موجب اختلال در کارهای روزمره یا خواب شما شود.
- به صورت ناگهانی شروع شده و قابل کنترل نباشد.
- به کل بدن شما سرایت کند.
- با علائم و نشانه‌های دیگری مانند کاهش وزن، تب یا تعریق شبانه همراه باشد.
اگر این بیماری با وجود درمان، سه ماه ادامه داشت، به یک متخصص پوست مراجعه کنید تا از نظر بیماری پوستی ارزیابی شود. همچنین ممکن است لازم باشد به یک پزشک متخصص داخلی (متخصص داخلی) مراجعه کنید تا از نظر بیماریهای دیگر مورد ارزیابی قرار گیرد.
سوالات رایج
كهير چيست؟
کهیر، جوش‌های قرمز و خارش‌دار است که در نتیجه واکنش پوستی ایجاد میشود. اندازه جوش‌ها متفاوت بوده و با ادامه روند بیماری، مکررا ظاهر و محو می‌شوند. کهیرهای پوستی می‌توانند بسیار ناخوشایند باشند و در خواب و فعالیت‌‌های روزمره اختلال ایجاد کنند. برای بسیاری از افراد، داروهای آنتی هیستامین و ضدخارش میتواند تسکین‌دهنده باشد.
چرا کل بدن من اینقدر خارش دارد؟
گاهی اوقات برای بیماران این سوال پیش می‌آید که خارش بدن نشانه چيست؟ در جواب به این سوال باید بگوییم که خارش کل بدن ممکن است علامت یک بیماری زمینه‌ای، مانند بیماری کبد، بیماری کلیوی، کم خونی، دیابت، مشکلات تیروئید، میلوم چندگانه یا لنفوم باشد.
بهترین کرم ضد خارش چیست؟
برای انتخاب بهترین کرم ضد خارش، باید فاکتورهای مختلفی از جمله علت خارش، در نظر گرفته شود. از جمله بهترین و موثرترین کرم‌های ضد خارش می‌توان به استروئیدهای موضعی، آنتی هیستامین‌های موضعی و بی حس کننده‌های موضعی اشاره کرد.
چه چیزی خارش بدنم را سریع متوقف میکند؟
خارش بدن گاهی اوقات به حدی آزاردهنده میشود که فرد نیاز به تسکین سریع آن دارد؛ در ادامه، روش‌هایی را به منظور توقف سریع خارش برای شما آورده‌ایم:
دوری از موارد تحریک‌کننده
توجه به رطوبت پوست
استفاده از لوسیون‌های خنک‌کننده پوست
توقف خاراندن
حمام کنید
داروهای آلرژی را امتحان کنید.
برای جلوگیری از خارش بدنم چه چیزی بنوشم؟
از نوشیدنی‌های مفید برای افرادی که دچار خارش بدن می‌شوند می‌توان به شربت زرشک و سیب، ماء الشعیر طبی، آب سیب، عسل و کمی لیمو ترش و شربت یونجه اشاره کرد.
خارش مقعد را چطور درمان کنیم؟
درمان خارش مقعدی به علت ایجادکننده خارش بستگی دارد. از جمله این درمان‌ها می‌توان به کرم ضدخارش بدون نسخه یا درمان عفونت یا بواسیر اشاره کرد.
درمان‌های خانگی خارش مقعد نیز شامل موارد زیر می‌باشد:
اطراف مقعد را خشک نگه دارید.
به نظافت پوست ناحیه مقعد توجه کنید.
از سایش دستمال با پوست ناحیه مقعد جلوگیری کنید.
از خاراندن، دست بردارید (این کار باعث تحریک بیشتر خارش میشود)
از لباس زیر نخی استفاده کنید.
از صابون‌های معطر و شوینده‌های قوی در این ناحیه استفاده نکنید.
پماد اکسید روی، وازلین یا کرم 1 درصد هیدروکورتیزون را امتحان کنید
