توسط : آیا بیماری نزله یا زکام همان، سرماخوردگی است؟ آیا زکام خود به خود درمان می‌شود؟ آیا بیماری نزله یا زکام خطرناک است؟ برای پاسخ به ای پرسش‌ها کلیک کنید و با کافه نبض همراه شوید.
فصل‌ها که رو به سرما می‌روند، سرماخوردگی‌ها هم کم کم شایع می‌شوند. به این سرما خوردگی‌ها زکام یا نزله، چایمان یا گاهی اوقات آبریزش بینی نیز گفته می‌شود.
در این مقاله پزشکی کافه نبض بیشتر درباره این بیماری و علائم و درمان آن برای شما خواهیم گفت. پس در ادامه با ما همراه باشید.
نزله یا بیماری زکام چیست؟
در طب سنتی ایرانی به آنجه که از بینی و چشم فرد خارج می‌شود را زکام و ترشحات گلو، سینه و مجاری تنفسی را که گاهی سبب از بین رفتن حس بویایی می‌شود، نزله می گویند.
بزرگسالان سالانه به طور متوسط دو تا سه بار و کودکان نیز به طور متوسط پنج تا شش بار درطول سال به زکام یا سرماخوردگی مبتلا می‌شوند.
در طول استراحت می‌توان خوردنی‌های آبکی (مایعات) مانند سوپ گرم نیز استفاده کرد؛ زیرا سرماخوردگی یا زکام، در صورتی که خفیف بوده و عوارضی نداشته باشد. یکی از راه‌های دفع مواد مضر از بدن انسان است و جلوی آن نباید گرفته شود؛
اما اگر علائم بیش از یک هفته طول بکشد یا علائمی از عفونت‌های باکتریایی وجود داشته باشد، باید با به پزشک متخصص مراجعه تا تشخیص دقیق بیماری صورت گیرد و داروهای مورد نیاز فرد، تجویز و مصرف شوند.
علائم نزله یا زکام چیست؟
علائم نزله یا زکام به طور معمول چند روز طول می‌کشد تا ظاهر شود و به ندرت ناگهان ظاهر می‌شود که در زیر به بررسی این علائم می‌پردازیم.
علائم بینی شامل موارد زیر است:
- جمع شدن خلط
- فشار سینوس‌ها
- آبریزش بینی
- گرفتگی بینی
- کاهش حس بویایی و چشایی
- عطسه
- ترشحات آبکی بینی
- جمع شدن خلط در گلو
علائم سر شامل:
- چشمان اشک آلود
- سردرد
- گلو درد
- سرفه کردن
- تورم غدد لنفاوی
علائم کلی بدن شامل:
- خستگی بدن
- لرز
- بدن درد
- تب درجه پایین
- ناراحتی در قفسه سینه
- تنفس عمیق سخت
علت ایجاد نزله یا زکام چیست؟
نزله یا زکام یک عفونت شایع دستگاه تنفسی است که بیشتر در فصل پاییز و زمستان شایع است. اگرچه بسیاری از مردم فکر می‌کنند که با پوشیدن لباس کافی در زمستان و در معرض هوای سرد، می‌توانند از آن جلوگیری کنند، اما باید بدانید که مقصر اصلی، یک ویروس در بین بیش از 200 ویروس، است.
بسیاری از مبتلایان به زکام به طور همزمان به چندین ویروس آلوده می‌شوند.زکام یا سرماخوردگی هنگامی گسترش می‌یابد که ذرات ویروس را از عطسه، سرفه یا تنفس یک فرد آلوده استنشاق کنید.
همچنین با لمس کردن یک سطح آلوده که یک فرد آلوده آن را قبلاً لمس کرده است، ممکن است مبتلا شوید.
عوامل تشدید کننده نزله یا زکام چیست؟
برای بهبودی نزله یا زکام بهتر است هرچه سریع‌تر به استراحت بپردازید عواملی که ممکن است باعث تشدید این بیماری شوند عبارت‌اند از:
- قرار گرفتن در معرض هوای سرد
- نپوشاندن بدن هنگام سرما
- خشک نکردن بدن هنگام بیرون آمدن از حمام
- مصرف خوراکی‌های سرد یا مصرف آب خنک
- عدم مراجعه به پزشک در صورت شدید بودن بیماری
- مصرف دارو بدون تجویز پزشک
- عدم مصرف غذا به میزان کافی
- مصرف مواد مخدر اعم از سیگار، قلیان و …
عوارض و خطرات عدم درمان نزله یا زکام چیست؟
نزله یا زکام معمولاً بدون عارضه خاصی مسیر بهبودی خود را طی می‌کند؛ اما در بعضی موارد این بیماری ممکن است در قفسه سینه، سینوس‌ها یا گوش‌های شما گسترش یابد و عفونت آن می‌تواند منجر به شرایط مانند:
علائم اصلی عفونت گوش، گوش درد و یا ترشحات زرد یا سبز از بینی فرد مبتلا می‌باشند. عفونت گوش در کودکان بیشتر دیده می‌شود.
- سینوزیت
علائم سینوزیت شامل سینوس‌های ملتهب و آلوده است و هنگامی رخ می‌دهد که زکام یا نزله به طور کامل از بین نرود و مدت طولانی باقی بماند.
- آسم
مشکل تنفس و یا خس خس سینه که می‌تواند با زکام ایجاد شود.
- عفونت قفسه سینه
عفونت‌ها می‌توانند منجر به ذات الریه و برونشیت شوند. علائم آن شامل سرفه‌های شدید و طولانی و تنگی نفس است.
- گلودرد میکروبی
که این یک عفونت گلو است و علائم آن شامل گلودرد شدید و گاهی سرفه است
این عوارض معمولاً به دلیل گسترش ویروسی یا عفونت باکتریایی ثانویه است و آنها بیشتر افراد زیر اتفاق می افتد:
- افراد سیگاری
- کسانی که سرکوب سیستم ایمنی از طریق بیماری یا درمان دارند.
- فرزندان خردسالی که به صورت زودرس متولد می‌شوند.
- افراد مسن
- مبتلایان به بیماری‌های انسدادی شدید، به ویژه آسم، بیماری انسدادی مزمن ریوی، دیابت قندی و فیبروز کیستیک
- مبتلایان به بیماری‌های شدید قلبی، کلیوی، کبدی یا عصبی عضلانی
در بعضی از زکام یا سرماخوردگی‌های خفیف که علایم آنها آبریزش بینی، عطسه، بی‌حالی و خستگی است و علائم عفونتی چون گلودرد چرکی وجود ندارند؛ باید از مصرف نابه‌جای داروهایی چون آنتی‌بیوتیک‌‌ها خود داری کرده و برای بهبود سلامتی به استراحت پرداخته و از خوردنی‌های مضر پرهیز کنید.
طولانی شدن دوره درمان بیماری زکام می‌تواند خطر ناک باشد زیرا ممکن است باعث ایجاد عوارض بسیار ناراحت کننده‌ای شود.
بررسی روش‌های جلوگیری از ابتلا به نزله یا زکام
هرچند جلوگیری از شیوع نزله یا زکام بسیار دشوار است اما روش‌های جلوگیری از ابتلا به آن بسیار ساده می‌باشد بطوری که رعایت آنها برای هر فردی ممکن است. از آنجایی که ویروس‌های بسیاری برای این بیماری وجود دارد پس عملاً واکسیناسیون بی فایده است.
روش‌های که با رعایت آن می‌توانید از ابتلا به نزله یا زکام جلوگیری کنید عبارت‌اند از:
- شست و شوی دستان: این بهترین روش برای جلوگیری از گسترش میکروب‌ها است. در صورت عدم دسترسی به آب و صابون یا مواد شوینده می‌توانید از ژل‌ها و اسپری‌های ضد باکتری استفاده کنید.
- تقویت سیستم ایمنی بدن: مصرف غذاهای سرشار از باکتری مانند ماست، مصرف مرکبات سرشار از ویتامین و همچنین انجام بعضی از ورزش‌ها و غیره
- دوری کردن از افراد بیمار: به همین دلیل است که افراد بیمار نباید به محل کار یا مدرسه بیایند زیرا سبب به اشتراک گذاری میکروب‌ها در محل‌های تنگ مانند دفاتر یا کلاس‌های درس می‌شوند. اگر متوجه شدید کسی حال خوبی ندارد، سعی کنید به او نزدیک نشوید. در غیر این صورت حتماً بعد از تماس با آنها، دستان خود را بشویید.
- پوشاندن دهان: اگر احساس بیماری می‌کنید، سعی کنید اطرافیان خود را آلوده نکنید. دهان خود را با دستمال یا ماسک بپوشانید و یا هنگام سرفه آرنج خود را جلوی دهانتان قرار دهید تا میکروب‌ها را در محیط پخش نکنید.
آیا نزله یا زکام درمان قطعی دارد؟
بله. نزله یا زکام با انجام مراقبت‌های لازم و استراحت به راحتی درمان می‌شود اما هیچ تضمینی نیست که شما دوباره به این بیماری مبتلا نشوید زیرا همانطور که گفته شد بیش از 200 ویروس برای این بیماری وجود دارد که شما تنها از یکی از آنها راحت شده‌اید.
درمان نزله یا زکام چه مدت طول می‌کشد؟
در بیشتر موارد، ویروس‌هایی مانند زکام یا سرماخوردگی فقط باید دوره خود را طی کنند. شما تنها می‌توانید علائم عفونت را درمان کنید، اما در واقع نمی‌توانید خود عفونت را درمان کنید.
متوسط سرماخوردگی بین 7 تا 10 روز در هر نقطه ادامه دارد. بسته به سلامت کلی شما، ممکن است مدت زمان آن کمتر یا بیشتر شود. به عنوان مثال، افرادی که سیگار می‌کشند یا آسم دارند ممکن است علائم را به صورت طولانی‌تری تجربه کنند.
اگر علائم شما بعد از گذشت 7 تا 10 روز کاهش نیافت و یا از بین نرفت، باید به پزشک مراجعه کنید. علائمی که برطرف نشوند می‌تواند نشانه مشکل بزرگتری از جمله آنفولانزا یا مشکلات گلو باشد.
تشخیص زکام و درمان آن با داروی شیمیایی چگونه است؟
اگر هرگونه علائم سرماخوردگی یا زکام که در بالا گفته شد را احساس می‌کنید بهتر است هرچه زودتر به مراقبت از خود و استراحت بپردازید و قبل از خوردن هرگونه دارویی با پزشک مشورت کنید و از مصرف خودسرانه آن بپرهیزید.
بعضی از داروهایی که ممکن است در درمان زکام به شما کمک کنند شامل آسپیرین، استامینوفن، ایبوپروفن، داروهای ضد احتقان و آنتی هیستامین‌ها هستند. البته قبل از مصرف حتماً دوز مصرفی دارو را بررسی کنید تا به اشتباه بیش از حد لازم، آن را مصرف نکنید.
برای درمان کوکان مبتلا به زکام چه دارویی پیشنهاد می‌شود؟
سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) مصرف داروهایی که برای زکام یا سرماخوردگی رایج‌اند را برای کودکان زیر ۴ سال، به هیچ وجه توصیه نمی‌کند و همچنین بعضی از پزشکان نیز عقیده تا سن 6 سال، این داروها نباید مصرف شوند. پس بهتر است ابتدا با پزشک خود در این باره صحبت کنید.
درمان خانگی کودکان مبتلا به زکام چگونه است؟
علائم زکام در کودکان را می‌توانید با این روش‌های خانگی درمان کنید:
- استراحت: کودکان بیمار بسیار خسته و بی حال‌اند و حوصله هیچ کاری ندارند پس بهتر است که در خانه مانده و به استراحت بپردازند.
- مصرف آب فراوان: مصرف آب برای کودکانی که دارای نزله یا زکام هستند بسیار مهم است. این بیماری می‌تواند به سرعت آب بدن آنها را کم آب کند. اطمینان حاصل کنید که آنها به طور مرتب آب می‌نوشند. نوشیدنی‌های گرم مانند چای نیز می‌توانند کمک مضاعفی را به عنوان یک تسکین دهنده گلو به کودکان کنند.
- مصرف غذای کافی: کودکان بیمار ممکن است به طور معمول احساس گرسنگی نداشته باشند، بنابراین به دنبال راه‌هایی برای تأمین کالری و مایعات آنها باشید. اسموتی ها و سوپ‌ها دو گزینه عالی هستند.
- غرغره کردن آب و نمک: این کار تجربه خوشایندی نیست، اما غرغره کردن آب گرم و نمک باعث بهتر شدن گلودرد می شود. اسپری های نمکی بینی نیز می تواند به رفع احتقان بینی کمک کند.
- حمام آب گرم: حمام آب گرم گاهی اوقات می تواند دردهای خفیف و دردهایی را که همراه با زکام یا سرماخوردگی است، کاهش دهد.
به هر حال کودکانی که مبتلا به زکام می‌شوند، معمولاً بی‌حال و زودرنج می‌شوند. پس بهتر است اجازه دهید که در خانه بمانند و تا هنگامی که بیماری آنها به طور کامل بهبود نیافته است به مهد کودک یا مدرسه نروند.
درمان نزله یا زکام به روش طب سنتی چگونه است؟
روش‌های سنتی و خانگی برای درمان نزله و زکام بسیار کاربردی بوده وهمچنین از روش‌های دارویی بهتر است زیرا هیچ گونه عوارضی نداشته و برای کودکان نیز استفاده این روش‌ها توصیه می‌شود که به شرح زیر است:
- مصرف سوپ مرغ
- نوشیدن چای داغ
- حجامت سر
- دوش آب گرم
- استنشاق آب نمک
- ترک غذاهای سرد
- مصرف عسل
- تعریق با بخار گرم در زیر پتو
- ماساژ
- مصرف آب جوش
برای درمان زکام چه گیاه دارویی مفید است؟
در ادامه به معرفی گیاهانی که برای درمان زکام مفید است می‌پردازیم:
- دود اسپند
- بخور آویشن و مرزنجوش
- تخم گشنیز
- مصرف شلغم
- مصرف آب لیمو
- بو کردن یا مالیدن اسانس نعنا و اکالیپتوس
- پیاز
- سیر
- زنجبیل
- دارچین
در صورت ابتلا به بیماری زکام از چه غذاهایی پرهیز کنیم؟
از آنجایی که برای بهبودی نزله یا زکام شما نیاز به مراقبت‌هایی دارید لازم است که درمورد چیزهایی که می‌خورید هم دقت کافی داشته باشید زیرا بعضی از مواد غذایی می‌توانند بیماری شما را تشدید کنند، مانع بهبودی کامل شما شوند و یا روند بهبودی شما را طولانی‌تر کنند.
مواد غذایی که لازم است از آنها اجتناب کنید شامل:
- غذاهای چرب
غذاهای چرب باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن می‌شوند و گلوی فرد مبتلا به زکام را اذیت می‌کنند. همچنین این غذاها فرایند هضم کربوهیدرات و پروتئین‌ها را کند می‌کنند و سبب مشکلات گوارشی در فرد می‌شوند.
- قند و شکر
مواد قندی و شکر سبب التهاب بدن می‌شوند و این التهاب عامل ضعیف شدن گلبول‌های سفید موجود در خون‌اند. گلبول‌های سفید برای مبارزه با عفونت‌ها بسیار ضروری‌اند.
- لبنیات
مصرف لبنیات در بعضی افراد باعث جمع شدن و یا ضخیم شدن خلط در گلو می‌شود که غیر قابل تحمل است. در صورتی که احساس می‌کنید با مصرف لبنیات در گلوی شما خلط زیادی تولید می‌شود از مصرف آن بپرهیزید اما در غیر این صورت مصرف آن مشکلی ندارد زیرا می‌تواند در مقابله با عفونت‌ها به بدن کمک کند.
- غذاهای سرخ کرده و فست فود ها
این غذاها سبب التهاب بیشتری در دهان و حلق فرد مبتلا می‌شوند و همچنین از نظر ارزش غذایی بسیار ضعیف هستند و تنها بیماری شمارا شدیدتر می‌کنند.
- نوشیدنی‌های دارای کافئین
نوشیدن این نوشیدنی‌ها باعث می‌شود که آب بسیار زیادی از بدن دفع شود، از آنجایی که در نزله یا زکام فرد مقدار زیادی از آّب و مواد معدنی را با تب و آبریزش بینی از دست می‌دهد، بدن او دچار کم آبی خواهد شد که بیماری او را تشدید می‌کند.
- کربوهیدرات‌های ساده
این نوع از کربوهیدرات‌ها می‌توانند قند خون فرد را به سرعت بالا ببرند و همانند شکر اثرات التهابی در بدن ایجاد کنند. از این رو توصیه می‌شود که به جای این نوع از کربوهیدرات که شامل آرد سفید، برنح سفید و پاستا و غیره هستند از کربوهیدرات‌های پیچیده مثل گندم و برنج قهوه‌ای را در رژیم غذایی خود به کار ببرید.
سؤالات متداول در مورد بیماری نزله یا زکام
بله. این بیماری در تابستان هم ممکن است برای افرادی که ایمنی بدنشان ضعیف است اتفاق بیوفتد همچنین اگر در تابستان هم فرد در معرض سرمای کولرها و اسپیلت و یا در معرض سرمای طبیعی قرار بگیرد ممکن است به نزله یا زکام مبتلا شود.
بله. به سرماخوردگی که سبب ترشحاتی در حلق و همچنین آبریزش بینی و سرفه و غیره می‌شود، زکام می گویند.
زکام و آنفولانزا ممکن است در ابتدا بسیار شبیه به نظر برسد. آنها در واقع هر دو بیماری تنفسی هستند و می‌توانند علائم مشابهی ایجاد کنند. با این حال، ویروس‌های مختلفی باعث ایجاد این دو بیماری می‌شوند. به عنوان یک قاعده، باید توجه داشت که علائم آنفولانزا شدیدتر از علائم سرماخوردگی است.
تفاوت بارز دیگر این دو در مورد جدی بودن آنها است. سرماخوردگی به ندرت باعث ایجاد شرایط یا مشکلات سلامتی می‌شود. با این حال، آنفولانزا می‌تواند منجر به عفونت‌های سینوسی و گوش و ذات الریه شود.
جمع بندی کلی
سرما خوردگی معمولی یا همان نزله یا زکام به شرایطی گفته می‌شود که در آن، فرد آبریزش بینی دارد و در گلوی او خلط جمع شده و همچنین ترشحاتی در گلو، سینه و مجاری او ایجاد و سبب سرفه فرد مبتلا می‌شود.
این بیماری معمولاً در فصل سرما اتفاق می افتد پس افراد و بهترین روش برای درمان آن استراحت و انجام مراقبت‌های لازم می‌باشد. همچنین درمان‌های دارویی و سنتی نیز برای زکام وجود دارد که استفاده از مورد دوم برای افراد بهتر است.
پیشگیری ازین بیماری بسیار راحت است و تنها نیاز است که فرد بهداشت را رعایت کرده و سیستم ایمنی بدن خود را نیز تقویت کند.
